Η είσοδος της Ελλάδος στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο μέσα από καρτ ποστάλ

5η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912: EIΣΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟΝ Α’ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΑΡΤ ΠΟΣΤΑΛ

του Ιωάννη Καστρινάκη

Η 5η Οκτωβρίου 1912 είναι μια ένδοξη ιστορική ημερομηνία για τη Ελλάδα. Σηματοδοτεί την είσοδο της χώρα μας στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο. Μία άλλη ίσως «25η Μαρτίου» αφού οδήγησε σε έναν αρκετά μεγάλο βαθμό της εδαφικής ολοκλήρωσής της σε βιώσιμα σύνορα καθώς και στην εκδίωξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την Ευρώπη. Λίγους μήνες πριν είχε συσταθεί η Βαλκανική Συμμαχία που την αποτέλεσαν τα νεοσύστατα ορθόδοξα βασίλεια της Ελλάδας, Βουλγαρίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου. Τα κράτη αυτά παρά τις έντονες διαμάχες, έριδες και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα που υπήρχαν μεταξύ τους, συνασπίστηκαν ενάντια στο κοινό εχθρό, την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σκοπός τους ήταν η εκδίωξη της  Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την βαλκανική χερσόνησο, η εθνικά εδαφική τους ολοκλήρωση, καθώς και η προστασία από την καταπίεση που υφίσταντο οι ομοεθνείς τους πληθυσμοί τους στις κατεχόμενες Οθωμανικές περιοχές.

Δύο σημαντικά γεγονότα αποτέλεσαν τον σπόρο που οδήγησαν στους Βαλκανικούς πολέμους: ο ιταλοτουρκικός πόλεμος του 1911-1912 που απέδειξε την χωλαίνουσα κατάσταση που επικρατούσε στο Οθωμανικό κράτος καθώς και ο εκφυλισμός της επανάστασης των Νεοτούρκων μετά την επικράτηση των πιο ακραίων εθνικιστικών στοιχείων.

Από τις αρχές του 1912 τα βαλκανικά κράτη, ύστερα από έντονες ζυμώσεις και διαβουλεύσεις, υπέγραψαν διμερείς συνθήκες συμμαχίας μεταξύ τους που αφορούσαν μεταξύ άλλων σε κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και στον τρόπο διαμοιρασμού των εδαφών που θα απελευθερώνονταν σε περίπτωση πολέμου. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 το Μαυροβούνιο ήταν το πρώτο κράτος που κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία, χωρίς προηγούμενη οριστική συνεννόηση με τους εταίρους του και χωρίς γραπτές εγγυήσεις. Στις 30 Σεπτεμβρίου οι πρέσβεις της Ελλάδας, Σερβίας και Βουλγαρίας επέδωσαν από κοινού διακοίνωση στην Υψηλή Πύλη με την οποία απαιτούσαν να προβεί σε ριζικές μεταρρυθμίσεις στις ευρωπαϊκές επαρχίες της. Η Πύλη όμως απέρριψε το συμμαχικό τελεσίγραφο ως απαράδεκτο και στις 3 Οκτωβρίου διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Την επόμενη μέρα η Οθωμανική Αυτοκρατορία κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία και τη Βουλγαρία. Στις 5 Οκτωβρίου 1912 είναι η σειρά της Ελλάδας να της κηρύξει τον πόλεμο με διάγγελμα του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ προς τον ελληνικό λαό και μήνυμα της Βουλής προς τα κοινοβούλια των συμμάχων.

Στο πλαίσιο του ιστορικού αυτού γεγονότος εκδόθηκαν από τα κράτη της Βαλκανικής Συμμαχίας επιστολικά δελτάρια, καρτ-ποστάλ που εξυμνούν την κήρυξη του Α’ Βαλκανικού πολέμου και την επίτευξη συγκρότησης του συνασπισμού των τεσσάρων ορθόδοξων βασιλείων. Σε αυτά, το κεντρικό μοτίβο είναι η απεικόνιση των ηγεμόνων των βασιλείων που συνασπίστηκαν ήτοι o Γεώργιος Α’ της Ελλάδος, ο Πέτρος Α’ της Σερβίας, ο Φερδινάνδος Α’ της Βουλγαρίας και ο Νικόλαος Α’ του Μαυροβουνίου.

Πλαισιωμένοι με τα εθνικά τους σύμβολα, σημαίες και θυρεούς καθώς και χριστιανικά σύμβολα που προπαγανδίζουν τη νίκη του σταυρού έναντι της ημισελήνου. Άλλες δε παρουσιάζουν τους στρατιώτες των κρατών με εθνικές και στρατιωτικές στολές να κατατροπώνουν τον εχθρό στο πεδίο της μάχης με ύφος δοξαστικό. Όλα αυτά εικονογραφημένα σε μία επική διάσταση, με έπαρση, προς τόνωση του ηθικού και του εθνικού φρονήματος των λαών τους. Δε λείπει δε και η εικονογράφηση των συνόρων των χωρών υποδηλώνοντας έτσι τον αλυτρωτισμό για τα εδάφη που διεκδικούν στοχεύοντας στην εθνική τους ολοκλήρωση.

Μια εξαιρετική ελληνική κάρτα που κυκλοφόρησε στο τέλος των Βαλκανικών πολέμων, το 1913, και εξυμνεί την ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ 5Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912 όπως αναγράφει, εικονογραφεί την ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ πλαισιωμένη με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας την εποχή εκείνη ήτοι τους βασιλείς Γεώργιο Α’ και Κωνσταντίνο Α’, τον διάδοχο Γεώργιο, τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, τον Αρχηγό Στόλου Ναύαρχο Π. Κουντουριώτη και τον Αρχηγό Στρατού Π. Δαγκλή.

 

Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Καστρινάκη για την συνεργασία.

Εικόνες κειμένου από την προσωπική συλλογή του κυρίου Καστρινάκη.