«Μου είπατε πως δεν χρειάζεσθε τα λόγια μου, γιατί σας είναι αρκετά τα αισθήματα μου. Παρ′ όλα αυτά, ήθελα άλλη μια φορά να σας εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου. Την ημέρα αυτή δεν θα την ξεχάσω ποτέ…» Όρθια, μικροσκοπική, ανάμεσα στους αρχιερείς και τους ηγούμενους των μοναστηριών, μιλάει η βασίλισσα Φρειδερίκη, με αργή και συγκινημένη φωνή. Παλιά, αλλά επιβλητική και νοικοκυρεμένη η μεγάλη αίθουσα τελετών του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, φιλοξενεί εκείνη την στιγμή το τέλος του προσκυνήματος της βασίλισσας Φρειδερίκης και της πριγκίπισσας Ειρήνης, στην Αγία Πόλι. Το τριήμερο ταξίδι τους, 23-25 Οκτωβρίου 1965, – πρώτη επίσημη έξοδος της βασίλισσας Φρειδερίκης από τον θάνατο του βασιλέως Παύλου – υπήρξε για τους Αγιοταφίτες ένα εξαιρετικό γεγονός.
Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος
Έλληνες και ορθόδοξοι Άραβες πρόσκοποι και οδηγοί ετοιμάζονται για την υποδοχή στο στενό δρομάκι των πατριαρχείων
Πρέπει να γνωρίζει κανείς την μοναξιά των καλογήρων και την στρατιωτική σχεδόν επιφυλακή για την διατήρηση των δικαιωμάτων της Ορθοδοξίας, για να καταλάβει την σημασία μιας επίσημης ελληνικής παρουσίας στην Ιερουσαλήμ. Από το Σάββατο αυτοκίνητα πάνε και έρχονται από την παλαιά πόλη και το στενό των πατριαρχείων στο Όρος των ελαιών, όπου βρισκόταν η κατοικία του πατριάρχη. Με συγκινητική αδεξιότητα και το «τρακ» των ανθρώπων που βρίσκονταν χρόνια μακριά από την κοσμική ζωή, οι καλόγεροι ετοιμάζουν το πρόγραμμα της επισκέψεως. Από μέρες πολλές είχαν παραγγελθεί δυο μικροί αδαμαντοκόλλητοι σταυροί, που είχαν τοποθετηθεί στον τάφο του Χριστού, για να μεταφέρουν την ευλογία Του στις υψηλές επισκέπτριες. Αλλά ήταν και η δεξίωση στο πατριαρχείο, και η ξενάγηση στα κυριότερα σημεία του Ναού της Αναστάσεως, το πρόγευμα στο σπίτι του πατριάρχη.
Βασίλισσα Φρειδερίκη και πατριάρχης Βενέδικτος
Υποδειγματικός σεβασμός στην ιερότητα…
Στην αυστηρή, ασκητική ατμόσφαιρα, μοναδική συμπαράσταση η σύζυγός του τότε διοικητή της Ιερουσαλήμ κ. Κάσσεμ Αμπουγαζάλη, που περιέβαλε πάντα με την στοργή και την φροντίδα της την αγιοταφίτικη αδελφότητα. Εκείνη παρήγγειλε το μενού, εκείνη εξήγησε στους λιτοδίαιτους μοναχούς τα μυστικά της γαλλικής κουζίνας, εκείνη υποδέχθηκε πρώτη την βασίλισσα και την Ειρήνη, έξω από το σπίτι της, που βρισκόταν στην Βηθανία, στην πατρίδα του φίλου του Χριστού, του Λάζαρου, και εκείνη τις κατευόδωσε, προσφέροντας τους από ένα κέντημα λαϊκής τέχνης, ένα παλιό ασημένιο σερβίτσιο τσαγιού και ένα βραχιόλι καμωμένο από πολλά χρυσά νομίσματα.
– Τι είναι αυτά; της είπε η βασίλισσα. Θα κάνετε να μη με χωράει το αεροπλάνο να γυρίσω!
– Η συμπαράσταση αυτού του ζευγαριού, την πληροφόρησε κάποιος από τους αρχιερείς, μας είναι πολύτιμη, Μεγαλειοτάτη.
Η βασίλισσα γύρισε και κοίταξε χαμογελαστά τον διοικητή. Πριν προλάβει να τον ευχαριστήσει, ο κ. Αμπουγαζάλη δήλωσε:
– I am a mouslim…orthodox!
Και είναι πραγματικά παράξενο πόσο στην Ιορδανία, ένα κράτος αλλόθρησκο, στο οποίο οι φανατισμοί για την πίστη έχουν μεγάλη σφοδρότητα, οι Έλληνες αισθάνονται «σαν στο σπίτι τους.»
Επιθυμία να παρευρεθεί η πριγκίπισσα-ηγουμένη Ταμάρα…
Αργά το βράδυ της Κυριακής, έφτασε στην πατριαρχική κατοικία το τηλεφώνημα με την επιθυμία της βασίλισσας Φρειδερίκης: «Θέλω στο μνημόσυνο του βασιλέως Παύλου και στο πρόγραμμα να παρευρεθεί και η ηγουμένη Ταμάρα». Νύχτα στο Όρος των Ελαιών και κλειστή η βαριά πόρτα του γυναικείου μοναστηριού όταν έφτασε ο πάτερ Κωνσταντίνος χτυπώντας για πολλή ώρα το ρόπτρο, περιμένοντας να μιλήσει στην ηγουμένη. Μετά από λίγο ένα παραπόρτι ανοίγει και ζητάει τον λόγο η κλειδοκρατόρισσα του μοναστηριού. Ο Έλληνας ιερέας εξηγεί πως ζητάει επειγόντως την ηγουμένη και παρά τον κανονισμό, η πόρτα ανοίγει.
Στην άκρη ενός μεγάλου κήπου βρίσκεται το κελί της ανεψιάς της βασίλισσας Όλγας της Ελλάδος, κόρη του αδερφού της. Το δωμάτιο της είναι κάτασπρο. Και όλα, ο καναπές, το τραπέζι, το προσευχητάριο, σκεπασμένα με κεντητά άσπρα λινά. Στον κεντρικό τοίχο κρέμονται μερικές παλιές ρώσικες εικόνες και πάνω από τον καναπέ σειρά ολόκληρη οι φωτογραφίες των Ρομανώφ. Η Ταμάρα κάθεται στο κέντρο του δωματίου ντυμένη ολόμαυρα και ακούει με χαρά πως θέλει να την συναντήσει η βασίλισσα Φρειδερίκη.
Φιλική συζήτηση. Η βασίλισσα Φρειδερίκη με την πριγκίπισσα-ηγουμένη Ταμάρα.
Πομπή που θύμιζε παρελθόν…
Η υποδοχή της βασίλισσας και της Ειρήνης ξεκίνησε από την Βηθανία, από το ελληνικό μοναστήρι που είναι χτισμένο στον τόπο συναντήσεως του Ιησού με την Μάρθα και την Μαρία. Ο καιρός από νωρίς το πρωί την ημέρα εκείνη ήταν συννεφιασμένος και κάπου κάπου έπεφταν αραιές ψιχάλες. Φθάνοντας όμως στο χωριό του Λαζάρου η βροχή έπεφτε ασταμάτητα αλλά κανείς, ούτε μικρός, ούτε μεγάλος δεν κουνήθηκε από τη θέση του θέλοντας να δει τους υψηλούς επισκέπτες, και η βασίλισσα με την πριγκίπισσα θέλοντας να μοιραστούν την καιρική κακοτυχία, κατέβηκαν από το αυτοκίνητο για να δεχθούν από τα χέρια Ελληνίδας καλόγριας ένα μπουκέτο βασιλικό δεμένο με γαλανόλευκες κορδέλες.
Από την υποδοχή της βασίλισσας στην είσοδο του Ναού της Αναστάσεως
Η μεγάλη καμπάνα του Ναού της Αναστάσεως και μια θριαμβευτική συμφωνία από άλλα μικρότερα καμπαναριά ανήγγειλαν πως οι υψηλές ξένες είχαν περάσει από την Πύλη του Δαυίδ και όδευαν, πεζή, στο στενό καλντερίμι των πατριαρχείων. Ύστερα από λίγα λεπτά μια νέα πομπή που θύμιζε ξεχασμένες δόξες του Ελληνισμού διέσχιζε την αραβική θολωτή αγορά για να φτάσει στον Άγιο Τάφο. Μπροστά οι καβάσηδες των πατριαρχείων κτυπούν ρυθμικά με τα ραβδιά τους το πλακόστρωτο. Πίσω σε δυο στοίχους οι μαθητές του ελληνικού γυμνασίου με σκούρα μπλε φορεσιά, οι διάκονοι, ο σταυρός και τα εξαπτέρυγα και στη μέση ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Βενέδικτος, η βασίλισσα Φρειδερίκη με μακρύ μαύρο φόρεμα, παράσημα και μαύρο βέλο, η πριγκίπισσα Ειρήνη με μαύρο ταγέρ και βέλο, οι Έλληνες διπλωματικοί, η κυρία επί των τιμών κ. Παπαρρηγοπούλου, η πριγκίπισσα της Ιορδανίας Χουσεΐμα Νάσερ, η σύζυγος του Ιορδανού πρωθυπουργού κ. Ουάσφι Τελ, οι τοπικές αρχές, οι αρχιερείς και τα 350 σχεδόν μέλη της ελληνικής παροικίας. Η εικόνα εντυπωσίασε φίλους και εχθρούς της αδελφότητας. -Αυτή είναι βασίλισσα, είπαν οι Άραβες, Μόνο να την δεις, το καταλαβαίνεις. Όχι κάτι άλλες, που έρχονται εδώ με πουλόβερ…
Η βασίλισσα προσκυνώντας γονατιστή κάτω από την Αγία Τράπεζα του παρεκκλησιού στον Γολγοθά
Το μεγάλο όνειρο, που σιγοκοιμάται στις ψυχές των Ελλήνων, σκίρτησε ξαφνικά μέσα στην συγκινητική ατμόσφαιρα. Ώρες περίμενε μια άγνωστη γερόντισσα για να την παρουσιάσουν στην βασίλισσα Φρειδερίκη. Της φίλησε το χέρι και της έδωσε ένα μικρό κουτί: -Εδώ μέσα υπάρχει μια χρυσή κορώνα. Να την δώσεις στον Κωνσταντίνο, για να κάνει πάλι μεγάλη την Ελλάδα!
Σύμφωνα με τα καθιερωμένα, ένας μικρός δίσκος με κόλλυβα και με την επιγραφή «Βασιλεύς Παύλος» είχε τοποθετηθεί μπροστά στην Αγία Τράπεζα του παρεκκλησιού του Γολγοθά. Στο κέντρο της έλαμπε ο σταυρός του αυτοκράτορα Ηρακλείου, που έχει πάνω το μεγαλύτερο κομμάτι τίμιου ξύλου του κόσμου. Χορωδία νεανική ψάλλει τις επιμνημόσυνες δεήσεις. Η πριγκίπισσα Ειρήνη έχει δακρύσει και η βασίλισσα παρακολουθεί με προσήλωση, ενώ οι μοναχοί κλαίνε από συγκίνηση.
Μέσα στον Γολγοθά και σε ολόκληρο το περίπλοκο κτηρικό συγκρότημα του Ναού της Αναστάσεως εκατοντάδες κεριά και καντήλια αγωνίζονται να διασπάσουν το μυστηριακό σκότος του χώρου. Όταν η βασίλισσα πλησιάζει το Ιερό κουβούκλιο του Πανάγιου Τάφου, στέκεται και κοιτάζει την επιγραφή στα δυο μεγάλα πέτρινα μανουάλια: «Κτήμα και αφιέρωμα των ορθοδόξων Ρωμαίων». Και στην επιγραφή της πύλης του κουβουκλίου: «Μυροφόροι γυναίκες, τι ζητείτε τον ζώντα εν νεκροίς; Ανέστη ο Κύριος. Δεύτε ίδετε τον τόπον όπου έκειτο ο Κύριος…».
Στην Βηθλεέμ…
Το σούρουπο κόντευε να πέσει, όταν οι επίσημες προσκυνήτριες έφθασαν στην Βηθλεέμ. Η είσοδος τους στην βασιλική, που έχτισε ο Μέγας Κωνσταντίνος και ανακαίνισε ο Ιουστινιανός, συνοδεύεται από ψαλμωδίες ενός χορού λαμπροφορεμένων ιερέων και διακόνων. Μια μικρή δέηση γίνεται στο σπήλαιο της Γεννήσεως. Έξω από την βασιλική πολλοί είναι αυτοί που αποχαιρετούν την βασίλισσα. Η πρώτη που την αποχαιρετά είναι η πριγκίπισσα-ηγουμένη Ταμάρα. Και ύστερα, άλλοι πολλοί μοναχοί και στρατιώτες του Αγίου Τάφου.
Παρόλο που ψιλόβρεχε, η βασίλισσα και η πριγκίπισσα Ειρήνη στέκονται για λίγο και κοιτάζουν την Βηθλεέμ, μια τυπική αραβική κωμόπολη, πριν συνεχίσουν τον δρόμο τους.
Είσοδος στην Βηθλεέμ
Στη συνέχεια επισκέφθηκαν την Πέτρα, το βασίλειο των Ναβαταίων. Το ελικόπτερο οδηγούσε ο ίδιος ο βασιλιάς της Ιορδανίας Χουσεΐν, που ξενάγησε με γνώση και αισθητική ικανότητα στον υποβλητικό χώρο ναών λαξευμένων σε χρωματιστούς βράχους. Πριν τα δυο τζιπ οδηγήσουν τους επισκέπτες στο στενό φαράγγι, μια σωστή θάλασσα από ζώα καταστόλιστα και από ανθρώπους της περιοχής με τοπικές φορεσιές περίμεναν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.
Στο Τέμενος του Ομάρ ξενάγησαν τις υψηλές επισκέπτριες ο μητροπολίτης του Αμμούρ Διόδωρος και ο διοικητής της Ιερουσαλήμ, Κάσσεμ Αμπουγαζάλη
Τελευταίο πρωινό στην Ιορδανία. Η βασίλισσα Φρειδερίκη και η Ειρήνη επισκέπτονται το πανεπιστήμιο του Αμμάν, ένα διδασκαλείο και τα Γέρασα, την «Πομπηΐα της Ανατολής», σύμφωνα με του οδηγούς. Η περιπλάνηση μέσα στα ερείπια κρατάει περισσότερη ώρα από όση είχε προγραμματιστεί. Ο βασιλιάς Χουσεΐν ανησυχεί και σπεύδει να παραλάβει με το ελικόπτερο τις φιλοξενούμενες του. Στο αεροδρόμιο του Αμμάν επαναλαμβάνεται η θερμή, συγκινητική σκηνή της υποδοχής. Ένα κόκκινο χαλί στρώνεται σε όλο το μήκος, από την αίθουσα των επισήμων ως το ελληνικό αεροσκάφος. Τσολιαδάκια και βλαχοπούλες της ελληνικής παροικίας προσφέρουν λουλούδια. Ακούγονται «Ζήτω», «Στο καλό», «Καλό ταξίδι» και μαζί ευχές στην ποιητική αραβική γλώσσα. Χίλια εκατό χιλιόμετρα σε τρεις βροχερές έκαναν οι υψηλές επισκέπτριες. Και ωστόσο, έφυγαν γεμάτες από συγκινήσεις και εντυπώσεις.
Share On Facebook
Tweet It
