Στο δεύτερο, από τα τρία μέρη του αφιερώματος μας, σας παρουσιάζουμε προτομές και ανδριάντες των Ελλήνων βασιλέων που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. Πριν όμως δούμε αυτά, θα ξεκινήσουμε με την παρουσίαση τριών ιδιαίτερων έργων τέχνης.
Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος
Της προτομής του βασιλιά Γεωργίου Α′ που βρίσκεται στην πόλη του Aix-les-Bains της Γαλλίας, το άγαλμα της βασίλισσας Φρειδερίκης που βρισκόταν μέχρι το 1971 στην Κόνιτσα και τον ανδριάντα του πρίγκιπα Γεωργίου, ύπατου αρμοστή της Κρήτης, που βρισκόταν στο λιμάνι της Σούδας στα Χανιά μέχρι το 1984.
Γαλλία: Προτομή βασιλιά Γεωργίου Α′…
Το μνημείο ανεγέρθηκε στη μνήμη του βασιλιά Γεωργίου Α′ της Ελλάδος στην πόλη του Aix-les-Bains της Γαλλίας. Η προτομή ανατέθηκε στον Έλληνα γλύπτη Αθανάσιο Απάρτη, μαθητής του Αντουάν Μπουρντέλ. Τα εγκαίνια έγιναν με μεγάλη επισημότητα στις 24 του Ιουλίου 1937, με την παρουσία του πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος και πολλών προσωπικοτήτων της εποχής. Είναι το μοναδικό υπαίθριο μνημείο Έλληνα βασιλιά στο εξωτερικό.
Η προτομή, τύπου Ερμής, είναι από ελληνικό μάρμαρο. Στηρίζεται σε ένα τετράγωνο βάθρο από πέτρα Βουργουνδίας. Η επιγραφή γράφει: GEORGES Ier / ROI DES HELLENES / 1845-1913.
Στο κάτω μέρος αναγράφεται: CE MONUMENT A ETE OFFERT A LA VILLE D’AIX-LES-BAINS PAR E. CONTOMICHALOS (Το μνημείο αυτό προσφέρεται στην πόλη του Aix-les-Bains από τον Ε. Κοντομίχαλο).
Κάτω, φωτογραφία από την ημέρα των εγκαινίων της προτομής το 1937, στο parc thermal, avenue Lord Revelstoke à Aix-les-Bains.
Κόνιτσα: Άγαλμα βασίλισσας Φρειδερίκης…
Το άγαλμα της βασίλισσας Φρειδερίκης, έργο του γλύπτη Μιχάλη Τόμπρου, καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και ακαδημαϊκού, βρίσκεται σε αποθήκη του Κέντρου Παιδικής Μέριμνας από το 1974, όταν καθαιρέθηκε από τη δικτατορία. Το άγαλμα στήθηκε στην κεντρική πλατεία από τον στρατό, αμέσως μετά τον εμφύλιο πόλεμο, για να τιμήσει την επίσκεψη της βασίλισσας Φρειδερίκης στην Κόνιτσα, αμέσως μετά την μάχη που έγινε εκεί το 1947.
Στο Δημοτικό Συμβούλιο Κόνιτσας που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2012 (η πρωτοβουλία της συζήτησης αυτής άνηκε στην αντιδημαρχία Πολιτισμού και στην Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Κόνιτσας, η οποία με την υπ. αρ.88/26-11-2012 απόφασή της, κατέθεσε σχετική πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο), δεν επικράτησε ομόφωνη άποψη για το χώρο της επανατοποθέτησης του αγάλματος της Φρειδερίκης, στα πλαίσια του σχεδίου επανατοποθέτησης γλυπτών γνωστών καλλιτεχνών σε διάφορα σημείο εντός της πόλης. Υπήρξαν αντιδράσεις από κάποια μέλη του δημοτικού συμβουλίου της πόλης, και κυρίως από την αντιπολίτευση του ΚΚΕ, ώστε να μην συμπεριληφθεί το συγκεκριμένο άγαλμα στο πρόγραμμα.
Ο δήμαρχος Κόνιτσας, στήριξε την πρόταση του με επιχειρήματα κυρίως για την καλλιτεχνική αξία του έργου αλλά και για την ιστορικότητα του προσώπου που απεικονίζει. Επιπλέον είχε και την ομόφωνη συγκατάθεση της Κοινωφελούς Επιχείρησης που λίγες μέρες πριν συνεδρίασε για το ίδιο θέμα. Τέλος, μέχρι και σήμερα ″ξεχάστηκε″, και πάλι το θέμα αυτό, και δεν τέθηκε ξανά για συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο.
Χανιά-Σούδα: Ανδριάντας πρίγκιπα Γεωργίου…
Ο ανδριάντας του πρίγκιπα Γεωργίου βρισκόταν στο λιμάνι της Σούδας στα Χανιά κοντά στην προβλήτα που είχε αποβιβαστεί ως ύπατος αρμοστής της Κρήτης στις 9 Δεκεμβρίου 1898. Η αποκαθήλωσε του ανδριάντα έγινε το 1984. Φιλοτεχνήθηκε από τον Κρητικό γλύπτη Γιάννη Κανακάκη. Σύμβουλοί του ήταν ο Ιωάννης Καλιτσουνάκης (ακαδημαϊκός) και ο Ιωάννης Μαρκιανός (καθηγητής Πανεπιστημίου).
Τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 26 Μαΐου 1958, ένα χρόνο μετά το θάνατό του παρουσία της συζύγου του πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη, σύσσωμης της ελληνικής βασιλικής οικογένειας που αποβιβάστηκε με κάθε επισημότητα από άκατο στο λιμάνι της Σούδας, επισήμων και χιλιάδες κόσμου.
Ο πρίγκιπας Γεώργιος με τη στολή ναυάρχου και το ξίφος ατένιζε ψηλά το βουνό της Μαλάξας έχοντας πίσω του τη θάλασσα και την υπόλοιπη Ελλάδα απ′ όπου ήρθε για να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Θεσσαλονίκη: Προτομή του βασιλιά Γεωργίου Α′…
Στην οδό βασιλίσσης Όλγας βρίσκεται το αρχαιότερο υπαίθριο γλυπτό της Θεσσαλονίκης με έτος κατασκευής το 1915, έργο του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη. Πρόκειται για την προτομή του βασιλιά Γεωργίου του Α′ ο οποίος έπεσε δολοφονημένος σε εκείνο ακριβώς του σημείο το 1913.
Η προτομή είναι φτιαγμένη από μάρμαρο και εδράζεται πάνω σε ένα ψηλό βάθρο. Παρουσιάζει τον Γεώργιο σε ώριμη ηλικία. Έχει ριγμένο στους ώμους του παλτό το οποίο παραμένει ανοικτό αφήνοντας να φανεί η επίσημη βασιλική στολή που φοράει από μέσα, μαζί με όλα τα προβλεπόμενα παράσημα του βαθμού του.
Στο βάθρο αναγράφονται τα λόγια: ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α′ – ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ – 1863-1913. Μπροστά από την προτομή, στο πεζοδρόμιο υπάρχει μια αναμνηστική μαρμάρινη στήλη η οποία στέκει για να θυμίζει στου περαστικούς την δολοφονία.
Τούτη η στήλη στο μπροστινό της μέρος έχει τα εστεμμένα μονογράμματα του Γεωργίου και από κάτω γράφονται τα λόγια: ΓΙΝΟΥ ΠΙΣΤΟΣ ΑΧΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΔΩΣΩ ΣΟΙ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.
Στο πίσω μέρος μέσα σε ένα δάφνινο στεφάνι αναγράφεται η ημερομηνία της δολοφονίας: 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 1913
Θεσσαλονίκη: Έφιππος ανδριάντας του βασιλιά Κωνσταντίνου Α′ στον Βαρδάρη…
Ο έφιππος ανδριάντας του βασιλιά Κωνσταντίνου βρίσκεται επί της Εγνατίας Οδού στην περιοχή του Βαρδάρη λίγο πιο πάνω από το ομώνυμο φρούριο στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για μια δημιουργία του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη του Αθηναίου. Τοποθετήθηκε το 1940 λίγο πριν την έναρξη του ελληνοιταλικού πολέμου. Δείτε εδώ το σχετικό άρθρο
Βέροια: Προτομή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α′
Η μαρμάρινη προτομή του βασιλιά Κωνσταντίνου βρίσκεται στον δημοτικό κήπο της Βέροιας, στο πάρκο της Ελιάς. Τοποθετήθηκε το 1964 και δημιουργός της ήταν η γλύπτρια Κατερίνα Χαλεπά – Κατσάτου.
Η προτομή εδράζεται πάνω σε ψηλό βάθρο το οποίο ξεπερνά τα δυόμιση μέτρα. Ο Κωνσταντίνος αναπαρίσταται με στρατιωτική στολή προφανώς ως αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων που οδήγησαν μεταξύ άλλων και στην απελευθέρωση της Βέροιας.
Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει ανάγλυφο του βασιλικού μονογράμματος (ένα Κ στο κέντρο δάφνινου στεφανιού με στέμμα το επάνω μέρος). Από κάτω είναι χαραγμένα τα λόγια: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΙΒ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
Στις δυο πλαϊνές πλευρές του βάθρου είναι χαραγμένες οι ονομασίες τοπωνυμίων που ταυτίστηκαν με μεγάλες ελληνικές επιτυχίες κατά τα έτη 1912-1913: ΚΙΛΚΙΣ-ΛΑΧΑΝΑ-ΔΟΪΡΑΝΗ-ΣΤΡΩΜΝΙΤΣΑ-ΚΡΕΣΝΑ-ΠΕΤΣΟΒΟΝ-ΤΖΟΥΜΑΓΙΑ-ΕΛΑΣΣΩΝ-ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟ-ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΜΠΙΖΑΝΙ.
Ιωάννινα: Μνημείο του ΟΧΙ στο Καλπάκι…
Τριακόσια μέτρα πριν από το χωριό Καλπάκι του Νομού Ιωαννίνων κι ακολουθώντας την εθνική οδό από Ιωάννινα προς Κόνιτσα, βρίσκεται το Πολεμικό Μουσείο 1940-41.
Απέναντι από το μουσείο, βρίσκεται το μνημείο του ΟΧΙ, αφιερωμένο στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας κατά το έπος του 1940. Αποτελείται από της προτομές του βασιλιά Γεωργίου Β′, του πρωθυπουργού Ι. Μεταξά και του αρχιστράτηγου Αλ. Παπάγου. Τα γλυπτά είναι έργο του Λάζαρου Λαμέρα.
Ιωάννινα: Στρατιωτικό Μουσείο Χάνι Εμίν-Αγά…
Το Στρατιωτικό Μουσείο (Γενικό Στρατηγείο Πολέμου 1912-13) στεγάζεται στο Χάνι Εμίν-Αγά και βρίσκεται στο 29ο χλμ της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων-Αθηνών. Το Χάνι Εμίν-Αγά, χρησιμοποιήθηκε ως Στρατηγείο του διαδόχου Κωνσταντίνου και του Ελληνικού Στρατού κατά τις επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της Ηπείρου στους βαλκανικούς πολέμους.
Στο χώρο, που βρίσκεται απέναντι από το Μουσείο, υπάρχει Μνημείο και προτομές των ανδρών, που υπήρξαν οι πρωταγωνιστές της περίλαμπρης εκείνης νίκης του Ελληνικού Στρατού. Στο κέντρο του μνημείου δεσπόζει η προτομή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α′.
Φωτογραφικό αρχείο: Ανδρέα Μέγκου – Θεόδωρου Πασσαλίδη (Οδός Ελλήνων).
* Δείτε ΕΔΩ το πρώτο μέρος του αφιερώματος μας!
Share On Facebook
Tweet It
