Χθες ήταν η 54η επέτειος των γάμων της πριγκίπισσας Σοφίας με τον πρίγκιπα των Αστουριών Xουάν Κάρλος. Ήταν ένας από τους πιο λαμπερούς βασιλικούς γάμους της εποχής.
Παρασκηνιακώς όμως η πραγματοποίησή τους αντιμετώπισε πολλά προβλήματα. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην οργάνωσή τους έπαιξαν οι πρέσβεις της Ισπανίας και της Γαλλίας και ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ. Και ναι μεν είναι κατανοητός ο ρόλος του Ισπανού Πρέσβη και του Έλληνα Υπουργού των Εξωτερικών, δικαίως όμως θα αναρωτηθούμε ποια σχέση είχε σ΄αυτήν την υπόθεση ο πρέσβης της Γαλλίας.
Πριν πολλά – πολλά χρόνια ο Σουλτάνος είχε καταστήσει υπεύθυνη την Γαλλία για την επίλυση όλων των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι καθολικοί κάτοικοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όταν πολλές χώρες απέκτησαν την ελευθερία τους από τον τουρκικό ζυγό, οι καθολικοί κάτοικοι αυτών των χωρών συνέχισαν να αποδίδουν αυτήν την αρμοδιότητα στην Γαλλία. Ανεπισήμως είχε διατηρηθεί και στην Ελλάδα εκείνη την εποχή ο ρόλος αυτός της Γαλλίας. Τόσο οι αντιπρόσωποι της Κυβέρνησης όσο και οι Έλληνες καθολικοί, προσέφευγαν στον εκάστοτε Γάλλο πρέσβη για να ζητήσουν την βοήθειά του στην επίλυση θρησκευτικών προβλημάτων που ανέκυπταν.
Η ανακοίνωση των αρραβώνων της Σοφίας και του Χουάν Κάρλος έγινε στις 13 Σεπτεμβρίου 1961 και γέμισε χαρά και υπερηφάνεια όλους τους Έλληνες. Ο ινφάντης Χουάν Κάρλος είχε εκλεγεί από τον Στρατηγό Φράνκο ως διάδοχός του, οπότε ο γάμος αυτός ήταν κρατική υπόθεση της Ισπανίας. Ο γάμος ορίστηκε για τις 14 Μαΐου του 1962. Αλλά μόλις άρχισαν οι προετοιμασίες, οι πρώτες δυσκολίες εμφανίστηκαν. Προξένησαν την αντικατάσταση του τότε Ισπανού Πρέσβη στην Αθήνα, ο οποίος ναι μεν ήταν εξαιρετικός διπλωμάτης αλλά δεν γνώριζε καθόλου τα μέλη της βασιλικής οικογένεια της Ισπανίας. Αντικαταστάθηκε από τον μαρκήσιο Luca de Tena, ιδιοκτήτη της καθημερινής – φιλομοναρχικής – εφημερίδας της Μαδρίτης ABC, οι προσωπικές σχέσεις του οποίου με τον Στρατηγό Φράνκο αλλά και τον Κόμη της Βαρκελώνης ήταν άριστες. Του προσέφεραν επιπλέον την δυνατότητα να χειριστεί με πυγμή και επιμονή όλες τις απαραίτητες διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση σχετικά με την τέλεση των γάμων. Είχε όμως καταστήσει σαφές πως μετά τους γάμους δεν θα παρέμενε άλλο Πρέσβης της Ισπανίας στην Αθήνα.
To μοναδικό αλλά σοβαρό εμπόδιο προερχόταν από την διαφορετική θρησκεία των δυο μελλοντικών συζύγων. Ο Χουάν Κάρλος ήταν καθολικός ενώ η Σοφία ορθόδοξη. Για τον λόγο αυτό έπρεπε να γίνουν δύο θρησκευτικές τελετές. Μια καθολική και μία ορθόδοξη. Στην κυβέρνηση της Ελλάδος δεν άρεσε το γεγονός πως η πριγκίπισσα Σοφία, πιθανή μελλοντική βασίλισσα της Ισπανίας, θα άλλαζε θρησκεία μετά την τέλεση των γάμων της, και επιθυμούσαν να μην λάβει μεγάλη επισημότητα και δημοσιότητα ο προσηλυτισμός της στην νέα της θρησκεία. Ο κόμης της Βαρκελώνης συμβιβάστηκε σ΄αυτήν την αξίωση της ελληνικής κυβέρνησης. Όμως για την τέλεση του καθολικού γάμου εξέφρασε τις δικές του απαιτήσεις.
Αρχικώς οι Έλληνες επιθυμούσαν να πραγματοποιηθεί μόνο μία τελετή, η ορθόδοξη, που θα γινόταν με όλη την βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Θα παρευρισκόντουσαν όλα τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, οι επίσημοι καλεσμένοι και οι Αρχές της χώρας. Μετά από πολλές διαβουλεύσεις συμφώνησαν να γίνει και μια δεύτερη τελετή στην εκκλησιά των καθολικών, τον Άγιο Διονύσιο, αλλά με οικογενειακό καθαρώς χαρακτήρα. Θα ήταν παρούσα η ελληνική βασιλική οικογένεια με τους προσωπικούς της καλεσμένους της, ενώ ο Κόμης της Βαρκελώνης θα μπορούσε να καλέσει αυτούς που επιθυμούσε. Δεν θα παρίσταντο όμως τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης. Ο Ισπανός πρέσβης δεν μετέφερε στον κόμη της Βαρκελώνης αυτές τις αξιώσεις για να μην δημιουργήσει δράματα. Αυτό που είχε πρωταρχική σημασία για την βασιλική οικογένεια της Ισπανίας ήταν να πραγματοποιηθεί πρώτη η καθολική τελετή. Στην ορθόδοξη που θα ακολουθούσε κατόπιν, οι Έλληνες μπορούσαν να την οργανώσουν όπως επιθυμούσαν. Επιπλέον ο πρίγκιπας των Αστουριών δεν μπορούσε να παραστεί στην ορθόδοξη τελετή αν προηγουμένως δεν είχε πραγματοποιήσει καθολικό γάμο. Μετά από πολλές και επίμονες συζητήσεις οι Έλληνες συμβιβάστηκαν. Αλλά οι δυσκολίες δεν είχαν ακόμα τελειώσει.
Η πριγκίπισσα Σοφία και ο Ινφάντης Χουάν Κάρλος στην διάρκεια της καθολικής τελετής των γάμων τους
Η Κυβέρνηση συνέχισε να θεωρεί πως η καθολική τελετή αν και θα γινόταν πρώτη δεν έπρεπε να έχει κανέναν επίσημο χαρακτήρα. Ο κόμης της Βαρκελώνης τους πληροφόρησε πως αυτή η τελετή ήταν η μόνη που είχε σημασία για τους Ισπανούς και έπρεπε να την αποδοθεί η ίδια επισημότητα και λαμπρότητα όπως της ορθόδοξης. Αλλά την μεγαλύτερη αναστάτωση δημιούργησε η απαγόρευση να παραστεί το Διπλωματικό Σώμα στην καθολική τελετή. Ο Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ πληροφόρησε τον Ισπανό πρέσβη πως οι συνάδελφοί του είχαν δώσει τα διαπιστευτήρια τους στον βασιλιά Παύλο, ο οποίος ήταν αρχηγός της Ορθόδοξης Εκκλησίας, οπότε δεν μπορούσαν να παρευρεθούν παρά μόνο στην ορθόδοξη τελετή. Αυτή η απαγόρευση δημιούργησε μεγάλη δυσανασχέτηση στους καθολικούς πρέσβεις στην Ελλάδα και πήγαν όλοι μαζί στην γαλλική Πρεσβεία για να διαμαρτυρηθούν. Ανέφεραν πως ως πρέσβεις δεν εκπροσωπούσαν μόνο την κυβέρνηση της χώρας τους αλλά και τον λαό της, που σε κάποιες χώρες όπως στην Βραζιλία ήταν πολλά εκατομμύρια. Άρα η απόφαση του Αβέρωφ έθιγε εμμέσως πλην σαφώς εκατομμύρια πιστών καθολικών. Τελικά ανακοίνωσαν στον Αβέρωφ πως αν δεν τους επιτρεπόταν να παραστούν στην καθολική τελετή θα απουσίαζαν και από την ορθόδοξη. Επενέβη τότε ο βασιλιάς Παύλος ο οποίος τους ενημέρωσε πως επιθυμεί να πραγματοποιηθούν οι γάμοι της κόρης του Σοφίας σε ήρεμη ατμόσφαιρα. Για να ικανοποιήσει την επιθυμία των διπλωματών, που του είχε μεταφέρει ο κόμης της Βαρκελώνης, αποφάσισε η καθολική τελετή να παρουσιασθεί μαζί με την ορθόδοξη στο επίσημο πρόγραμμα, ώστε να έχουν και οι δύο τελετές τους ίδιους καλεσμένους.
Η πριγκίπισσα Σοφία και ο ινφάντης Χουάν Κάρλος στην διάρκεια της τέλεσης της ορθόδοξης τελετής των γάμων τους
Ένα άλλο πρόβλημα πρωτοκόλλου που προέκυψε ήταν πώς θα αποκαλούσαν την πριγκίπισσα Σοφία, μετά την τέλεση του καθολικού γάμου, στο επίσημο πρόγραμμα που θα έστελναν στις Αρχές, στους επίσημους καλεσμένους και στον Τύπο. Θα αναχωρούσε από την καθολική εκκλησία του Αγίου Διονυσίου επισήμως πια ως πριγκίπισσα των Αστουριών μαζί με τον σύζυγό της. Αλλά δεν μπορούσε να εισέλθει στην Μητρόπολη των Αθηνών με αυτόν τον τίτλο και συνοδευμένη από τον Χουάν Κάρλος, γιατί τότε η ορθόδοξη τελετή δεν θα είχε κανένα νόημα. Τελικά αποφασίστηκε μετά την τέλεση της καθολικής τελετής, οι νεόνυμφοι να αναχωρήσουν μαζί από την καθολική εκκλησία των Αθηνών και να μεταβούν στο ανάκτορα. Εκεί ο βασιλιάς Παύλος θα επιβιβαζόταν στην άμαξα μαζί με την κόρη του, για να μεταβούν στην Μητρόπολη. Και με ποιον τίτλο θα αναγραφόταν στο επίσημο πρόγραμμα η Σοφία; Αποφασίστηκε τελικώς να αναγραφεί, για την διαδρομή ανάκτορα – καθολική εκκλησιά Αγίου Διονυσίου, πως βασιλιάς Παύλος συνόδευε την κόρη του, Α. Β. Υ. πριγκίπισσα Σοφία, ενώ για την διαδρομή από τα Ανάκτορα προς της Μητρόπολη των Αθηνών, θα συνόδευε την Α. Β. Μ. την Κυρία Κόρη Του!
Ευτυχώς όταν έφθασε η μέρα των γάμων ήσαν όλοι ευχαριστημένοι και ευτυχείς. Ο γάμος δεν είχε το μεγαλείο των αγγλικών γάμων αλλά ίσως επειδή η Αθήνα δεν ήταν μια μεγάλη πόλη, και στην αυλή του βασιλέως το πρωτόκολλο δεν ήταν ιδιαίτερα αυστηρό, κυριάρχησε μια ανεπιτήδευτη βασιλική κομψότητα και παράδοση.
Στους γάμους αυτούς οι τέως βασιλείς της Ιταλίας, Ουμπέρτο και Μαρί Ζοζέ, αντιμετωπίστηκαν από άποψη πρωτοκόλλου ως βασιλείς εν ενεργεία, γεγονός που δυσανασχέτησε πολύ τον ιταλό πρέσβη, ο οποίος φοβήθηκε πως θα δεχόταν επιπλήξεις από την κυβέρνησή του την επόμενη ημέρα. Ευτυχώς το γεγονός αυτό δεν πήρε πολιτικές προεκτάσεις.
Αλλά εκτός από τα διπλωματικά παρασκήνια υπήρξαν και πριγκιπικά και κοινωνικά. Στην διάρκεια της ορθόδοξης τελετής οι αδερφές του Κόμη της Βαρκελώνης, οι πριγκίπισσες Βεατρίκη και Μαρία Χριστίνα, όπως και η πριγκίπισσα Αλφόνσου των Βουρβόνων των Δύο Σικελιών, παρακολουθούσαν έκπληκτες το τελετουργικό. Μη έχοντας παρακολουθήσει άλλη φορά ορθόδοξη γαμήλια τελετή, εκδήλωσαν την δυσαρέσκειά τους με αναστεναγμούς κατανόησης για τον «ατυχή γαμπρό» που έπρεπε τόσα να υπομείνει …
Από όλες τις καλεσμένες τις εντυπώσεις κέρδισε μια πριγκίπισσα που έλαβε το τίτλο της βασίλισσας της ομορφιάς. Δεν ήταν άλλη από την πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό…. Η κόμισσα των Παρισίων φορούσε τα κοσμήματα της αυτοκράτειρας Ιωσηφίνας της Γαλλίας, τα οποία σήμερα μπορούμε να θαυμάσουμε στο Μουσείο του Λούβρου.
Έξω από το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας είχαν μαζευτεί Ισπανοί βασιλόφρονες για να επευφημήσουν τα μέλη της βασιλικής τους οικογένειας. Φώναζαν ενθουσιασμένοι κάθε λίγο «Βίβα ο βασιλιάς», «Βίβα η βασίλισσα». Ξαφνικά τους πλησίασε και ένας Έλληνες και άρχισε να φωνάζει «Βίβα Ζαπάτα»!
Η άμαξα που χρησιμοποιήθηκε για τους γάμους είχε ως αρχικό προορισμό να χρησιμοποιηθεί το 1870 από ένα μέλος της δυναστείας των Βουρβόνων, τον κόμη του Σαμπόρ. Ολοκλήρωσε την βασιλική της πορεία, 92 χρόνια αργότερα μεταφέροντας ένα άλλο μέλος της ίδιας δυναστείας μετά της τέλεση των γάμων του. «Ο γύρος τέλειωσε, η άμαξα διήνυσε τα τελευταία της μέτρα, μεταφέροντας τους νεονύμφους πίσω στο Παλάτι, και μετά ξαναβυθίσθηκε στην σιωπή. Είναι τώρα στο Μουσείο Γεωργίου Α΄, όπου θα περιμένει αθόρυβα και ταπεινά να την ξαναχρειασθούν. Αυτή είναι η μοίρα της. Πρώτα τα χειροκροτήματα και η αποθέωση και μετά η λήθη – που κρατά άλλοτε μερικά χρόνια και άλλοτε μερικές δεκαετηρίδες … » έγραφε ένας δημοσιογράφος στο περιοδικό «ΕΙΚΟΝΕΣ». Δυστυχώς σήμερα αγνοείται η τύχη αυτού του ιστορικού κειμηλίου….
Επιμέλεια κειμένου: Τέπη Πιστοφίδου
Βιβλιογραφία: Girard de Charbonnières, Les derniers Rois.
Περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ , τεύχη 343, 344
Share On Facebook
Tweet It
