Βασιλικοί Γάμοι Κωνσταντίνου – Άννας Μαρίας – Με την ματιά ενός συλλέκτη

Η επέτειος του χρυσού ιωβηλαίου γάμων Κωνσταντίνου Β’ – Άννας Μαρίας μέσα από συλλεκτικά αντικείμενα

Του Ιωάννη Καστρινάκη

Οι «βασιλικές» συλλογές αποτελούν ένα πολύπλοκο και δυσεύρετο κυνήγι πολυάριθμων αντικειμένων, είτε σπάνιων είτε ευρείας κυκλοφορίας, πράγμα που καθιστά αδύνατο την ολοκλήρωση τους.Eκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες ιστορικά τεκμήρια μπορεί να καλύπτουν ένα «βασιλικό» γεγονός όπως είναι οι στέψεις, οι γεννήσεις, οι γάμοι ή ακόμα και οι θάνατοι των εστεμμένων προσώπων.

Μία τέτοια συλλογή αποτελεί και η τέλεση των γάμων του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδος Κωνσταντίνου Β’ με την πριγκίπισσα Άννα Μαρία, τριτότοκη κόρη των βασιλέων της Δανίας Φρειδερίκου Θ’ και Ίγκριντ της Δανίας που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα,στις 18 Σεπτεμβρίου 1964. Και οι δύο μελλόνυμφοι ήταν απόγονοι του βασιλιά Χριστιανού Θ΄ της Δανίας, πατέρα του ιδρυτή της ελληνικής Δυναστείας Γεωργίου του Α’, με αποτέλεσμα να είναι τέταρτα ξαδέρφια. Οι γάμοι αυτοί ήταν οι πρώτοι αληθινά «βασιλικοί» γάμοι που έγιναν στην Ελλάδα από την εγκαθίδρυση της Δυναστείας του οίκου των Γλύξμπουργκ το 1863 αφού οι έτεροι γάμοι των προγόνων του Κωνσταντίνου είτε έλαβαν χώρα στο εξωτερικό (ο Γεώργιος Α’ νυμφεύτηκε την Όλγα στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας), είτε οι προκάτοχοι του βασιλείς Κωνσταντίνος Α’, Γεώργιος Β’ και Παύλος, νυμφεύτηκαν ως διάδοχοι του ελληνικού θρόνου, ήταν δηλαδή πριγκιπικοί γάμοι, είτε ήταν μοργανατικοί καθόσον ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε την Ασπασία Μάνου, χωρίς την άδεια του αρχηγού του βασιλικού οίκου που τότε ήταν ο εξόριστος πατέρας του Κωνσταντίνος Α’.

Η γνωριμία των δύο μελλονύμφων αρχίζει το 1959 κατά την επίσκεψη του διαδόχου τότε Κωνσταντίνου με τους γονείς του στην Κοπεγχάγη. Το ειδύλλιο άρχισε να αποκαλύπτεται το Μάιο του 1962 κατά τη διάρκεια των γάμων της αδερφής του Κωνσταντίνου, πριγκίπισσας Σοφίας με τον διάδοχο του ισπανικού θρόνου Χουάν Κάρλος στην Αθήνα. Η σχέση του ερωτευμένου ζευγαριού επισημοποιήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1963 με την τέλεση του αρραβώνα τους, σε μια λαμπρή τελετή, στο ανάκτορο Αμαλίενμποργκ της Κοπεγχάγης. Ο αδόκητος όμως θάνατος του πατέρα του Κωνσταντίνου, βασιλέως Παύλου, το Μάρτιο του 1964 επίσπευσε την διεξαγωγή του γάμου o oποίος καθορίστηκε για τις 18 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, λίγες ημέρες μετά την ενηλικίωση της Άννας Μαρίας. Η μέλλουσα βασίλισσα αφίχθηκε στον όρμο του Παλαιού Φαλήρου το απόγεμα της Παρασκευής 11 Σεπτεμβρίου με τη βασιλική θαλαμηγό της Δανίας συνοδευόμενη από πλοία του ελληνικού και δανικού πολεμικού ναυτικού. Έκτοτε και για μία εβδομάδα πυρετωδών προετοιμασιών, εορταστικών εκδηλώσεων και δεξιώσεων που λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα παρουσία εκατοντάδων υψηλών προσώπων και εστεμμένων από όλη την υφήλιο, καθιστούν την πρωτεύουσα της Ελλάδος στο κέντρο της παγκόσμιας δημοσιότητας. Ήταν το κοσμικό γεγονός της χρονιάς.

Η λαμπρή ημέρα των γάμων, η 18^η Σεπτεμβρίου, ξημερώνει στην Αθήνα με 21 κανονιοβολισμούς από τα πυροβολεία του Λυκαβηττού. Την βρίσκει σημαιοστολισμένη με σημαίες της Ελλάδος και της Δανίας ενώ από νωρίς το πρωί χιλιάδες λαού έχουν κατακλύσει τα πεζοδρόμια των κεντρικών λεωφόρων της πρωτεύουσας καθώς και τους γύρω δρόμους από τη Μητρόπολη. Στρατιωτικά αγήματα παρατάσσονται κατά μήκος των οδών από όπου θα περάσει η βασιλική πομπή. Από τις 9 π.μ.αρχίζει η προσέλευση των επισήμων προσκεκλημένων στην εκκλησία. Τρία τέταρτα αργότερα ξεκινούν 13 ανακτορικά αυτοκίνητα από τα Ανάκτορα της Ηρώδου Αττικού όπου μετέφεραν τους βασιλείς, πρίγκιπες, δούκες και κόμητες καθώς και τις έξι πριγκίπισσες επί των τιμών: Άννα της Μ. Βρετανίας, Χριστίνα της Σουηδίας, Μαργαρίτα της Δανίας, Κλαρίσσα της Έσσης, Τατιάνα Ράτζβιλ και Ειρήνη της Ελλάδος. Λίγο μετά τις 10 προσέρχεται σε ανοιχτή άμαξα στον Μητροπολιτικό ναό ο βασιλιάς Κωνσταντίνος,ενδεδυμένος με τη μεγάλη στολή στρατάρχου, συνοδευόμενος από την βασιλομήτωρ Φρειδερίκη ενώ στις 10:30 ακριβώς καταφθάνει με άλλη χρυσοποίκιλτη άμαξα η Άννα Μαρία συνοδευόμενη από τον πατέρα της Φρειδερίκο. Του μυστηρίου προΐσταται ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος παρουσία δεκάδων αρχιερέων. Τα στέφανα, δύο χρυσά στέμματα, ανταλλάσσει στους νεόνυμφους η βασίλισσα Φρειδερίκη που ήταν η κουμπάρα του ζεύγους, και εν συνεχεία δέκα νεαροί πρίγκιπες μεταξύ των οποίων ο Κάρολος της Αγγλίας, ο Μιχαήλ της Ελλάδος, ο Χάραλντ της Νορβηγίας, ο Κάρολος Γουσταύος της Σουηδίας τα κρατούν,αιωρούμενα άνω των κεφαλών των μνηστευμένων, εναλλασσόμενοι ανά δίλεπτο. Η όλη τελετή διεξάχθηκε με κάθε επισημότητα και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια παρουσία 1200 περίπου υψηλών προσκεκλημένωνμεταξύ των οποίων παρίσταντο 18 βασιλείς και βασίλισσες, 7 διάδοχοι θρόνων, 2 βασιλικοί σύζυγοι, 103 πρίγκιπες και πριγκίπισσες καθώς και 20 δούκες και κόμητες από κάθε γωνιά της γης. Κατά το χαρμόσυνο γεγονός την πρωτεύουσα δονούσαν οι ήχοι 101 κανονιοβολισμών από το λόφο του Λυκαβηττού σε συνδυασμό με τους ήχους βολών πυροβόλων και συριγμών πολεμικών πλοίων καθώς και των κωδωνοκρουσιών όλων των ναών. Μετά το πέρας της τελετής το νέο βασιλικό ζεύγος επιβιβάστηκε στην άμαξα και δια μέσου της Σταδίου, πλατεία Ομονοίας, Πανεμιστημίου, Αμαλίας και Όλγας επέστρεψαν στα Ανάκτορα των Αθηνών υπό τις ευχές, επευφημίες και εκδηλώσεις λατρείας πλήθους κόσμου που είχε κατακλύσει το κέντρο της πρωτευούσης. Κατά τη διάρκεια της βασιλικής πομπής χιλιάδες μπαλόνια με τα ελληνικά και δανικά χρώματα υψώνονταν στον αττικό ουρανό ενώ μεγάλες ποσότητες από πολύχρωμο κομφετί έπεφτε από τις ταράτσες και τα μπαλκόνια των κτιρίων δημιουργώντας ένα φαντασμαγορικό, λαμπερό αλλά και πρωτόγνωρο θέαμα.

Εκατοντάδες δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερ αποθανατίζουν το γεγονός. Ελληνικός και διεθνής τύπος με πολυσέλιδα αφιερώματα σε εφημερίδες και περιοδικά μεταφέρουν στα πέρατα του κόσμου κάθε στιγμή της γαμήλιας τελετής, με το νέο βασιλικό ζεύγος να κοσμεί τα πολυτελή εξώφυλλά τους. Μερικά από τα εξώφυλλα των περιοδικών αυτών που παρουσιάζονται στη συλλογή αυτή είναι τα ακόλουθα:

ΕΙΚΟΝΕΣ (τεύχος 465, 18/09/1964)

ΕΙΚΟΝΕΣ (τεύχος 466, 25/09/1964)

ΕΙΚΟΝΕΣ (τεύχος 467, 02/10/1964)

ΑΘΗΝΑΙΑ (Τεύχος 2, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1964)

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΑΤΛΑΝΤΙΣ (Τεύχος 9, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1964)

ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ (Τεύχος 372, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1964)

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΝΙΚΗΝ (Τεύχος 65, 22/11/1964)

ΡΑΔΙΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (Τεύχος 92, 20/09/1964)

LE SOIR (Τεύχος 1683, 24/09/1964, Γαλλικό)

OGGI (Τεύχος 400, 1/10/1964, Ιταλικό)

PARIS MATCH (Τεύχος 807, 26/09/1964, Γαλλικό)

GARBO (Τεύχος 602, 26/09/1964, Ισπανικό)

ΛΕΥΚΩΜΑ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΓΑΜΩΝ (εικονογραφημμένο)

GENTE (Τεύχος 39, 24/09/1964, Ιταλικό)

WHAT’S ON IN ATHENS (Τεύχος 125, 21/09/1964, Ηνωμένων Αραβικών Αερογραμμών)

 

Πολυάριθμα όμως είναι και τα επετειακά αντικείμενα τα οποία κατασκευάστηκαν και κυκλοφόρησαν με αφορμή τον βασιλικό γάμο, πολλά από τα οποία λόγω της σπανιότητας τους, αποκτούν ιδιαίτερη συλλεκτική αξία και κοσμούν τις διάφορες βασιλικές συλλογές. Ας δούμε ένα μικρό δείγμα από αυτά, στα περισσότερα των οποίων αναγράφεται και η ημερομηνία τέλεσης των γάμων, η 18^η Σεπτεμβρίου 1964.

 

Ασημένια μπομπονιέρα των γάμων 925^ο, ορθογώνιου σχήματος 3,5 Χ 4 εκ. Στην κορυφή εξέχει το στέμμα, στην μπροστά πλευρά απεικονίζονται οι βασιλείς και είναι χαραγμένα το ελληνικό και το δανικό βασιλικό οικόσημο ενώ στην πίσω πλευρά είναι χαραγμένο «ΑΘΗΝΑΙ 18 CEΠΤ 1964»

Ασημένιο κουτάλι μήκους 16 εκ. Στην κορυφή της λαβής υπάρχουν τα μονογράμματα ΑΜ (Άννα Μαρία) σε κόκκινο σμάλτο και Κ ΧΙΙΙ (Κωνσταντίνος 13^ος) σε μπλε. Στην πίσω όψη της λαβής αναγράφεται η ημερομηνία «18 ΙΧ 1964» Κατασκευής AMCHEASEN COPENHAGEN

Αναμνηστικό μετάλλιο, χάλκινο, διαμέτρου 5,6εκ και βάρους 77gr με τους βασιλείς KONG KONSTANTIN XIII – DRONNING ANNE MARIE και στην άλλη όψη το ελληνικό και δανικό εθνόσημο με το στέμμα και την ημερομηνία 18-9-1964.

Κέντημα χρώματος μπλε σε λευκό φόντο, διαστάσεων 30 Χ 44 εκ όπου απεικονίζονται το ανάκτορο Αμαλίενμποργκ της Κοπεγχάγης, το ανάκτορο του Τατοΐου, έξι στρατιώτες της ανακτορικής φρουράς της Δανίας και έξι εύζωνες καθώς και τα μονογράμματα ΑΜ και Κ και η ημερομηνία 18-9-1964.

Πιάτο κεραμικό, διαμέτρου 25 εκ, όπου απεικονίζει το βασιλικό ζεύγος προφίλ και την επιγραφή «Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ε.Ε. ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ ΤΩΝ ΓΑΜΩΝ – ΑΘΗΝΑΙ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1964» Περιμετρικά περιβάλλεται από αλλεπάλληλους μαιάνδρους. Κατασκευής ΚΕΡΑΜΙΚΟΥ.

Κούπα κεραμική, ύψους 10 εκ. με τα βασιλικά εθνόσημα της Ελλάδος και Δανίας. ΑΘΗΝΑΙ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1964. Κατασκευής ΚΕΡΑΜΙΚΟΥ.

Σημαιάκι τριγωνικό, έγχρωμο, διαστάσεων 15Χ25 εκ. με το βασιλικό ζεύγος σε φόντο την ελληνική και τη δανική σημαία και το λογότυπο «1964 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ»

VIEW MASTER με συλλογή 42 φωτογραφιών από τη γαμήλια τελετή.

Καρφίτσα από σμάλτο, διαστάσεων 3,5Χ3,5 εκ. με τα βασιλικά εθνόσημα της Ελλάδος και της Δανίας.

Επετειακό νόμισμα, ασημένιο, 5 Κr (Δανία). Στη μία όψη PRINCESSE ANNE- MARIE SBRYLLUP 18-9-1964 και στην άλλη ο πατέρας της βασιλεύς Φρειδερίκος της Δανίας.

 

Φ.Π.Η.Κ. με φίρμα ΥΠΑΣΠΙΣΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ με την αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων των γάμων και σφραγίδα ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΑΝΑΚΤΟΡΑ 18 ΙΧ 64.

 

Φάκελος με γραμματόσημα Δανίας με την Άννα Μαρία, ακυρωμένα με σφραγίδα ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ 10-9-64 (τελευταία μέρα ως πριγκίπισσα Δανίας) και ελληνικό γραμματόσημο γάμων ακυρωμένο ΑΘΗΝΑΙ 18 ΙΧ 64 (πρώτη μέρα ως βασίλισσα της  Ελλάδος)

 

 

 

(c) Ιωάννης Καστρινάκης, (C) The Royal Chronicles