Ο Βασιλιάς Όθωνας και το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου

Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι από εμάς έχουν ήδη στολίσει το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στο σπίτι και η αντιστροφή μέτρηση έως την ημέρα των Χριστουγέννων ξεκίνησε. Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου το έφεραν στην χώρα μας οι Βαυαροί και στην Ελλάδα για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα Ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο τον Δεκέμβριο του 1833. Ύστερα το έθιμο αυτό συνεχίστηκε και στα Ανάκτορα των Αθηνών. Oι κάτοικοι του Ναυπλίου και εν συνεχεία οι Αθηναίοι έκαναν ουρές για να το θαυμάσουν. Στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου έγινε και το πρώτο «ρεβεγιόν».

Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, μόλις την δεκαετία του 1950 κατάφερε να μπει μαζικότερα στα ελληνικά σπίτια. Πρόδρομος του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ελλάδα, ως γνωστόν, ήταν το παραδοσιακό στολισμένο καραβάκι που αποτελούσε την κλασική εικόνα την περίοδο των γιορτών. Για την ιστορία…το καραβάκι ήταν έθιμο στα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές. Στην ορεινή και πεδινή Ελλάδα που δεν είχε επαφή με την θάλασσα, στόλιζαν κλαδιά από δέντρα της περιοχής ή του κήπου τους. Αν και το έθιμο με το καραβάκι έχει ατονήσει σήμερα, έχει ακόμη πολλούς υποστηρικτές στην Ελλάδα.

Ο πρώτος Χριστουγεννιάτικος χορός…

Οι διηγήσεις για εκείνο τον πρώτο χορό είναι λιγοστές. Τέλος η παράδοση αναφέρει ότι στο Ναύπλιο ακούστηκε για πρώτη φορά πιάνο εκείνα τα Χριστούγεννα.

Ο ίδιος ο 18χρονος Όθων είχε ανέβει τις σκάλες του κτιρίου λίγο πριν από τα Χριστούγεννα για να επιθεωρήσει το εσωτερικό του. Οι τοίχοι ήταν σε κατάσταση ″στάβλου″. Η λύση που δόθηκε ήταν πρακτική και έξυπνη. Σκεπάστηκαν με άσπρα σεντόνια.

Ο Φρέντυ Γερμανός, σε ένα από τα πρώτα κείμενά του, περιγράφει με μυθιστορηματικό τρόπο τη συνέχεια της ιστορίας:
«…Πρόβλημα ήταν ο φωτισμός. Επειδή τα κηροπήγια ήταν πολύ λίγα, χρησιμοποιήθηκαν ζωντανοί φανoστάτες, υπηρέτες δηλαδή που κρατούσαν όλη τη βραδιά αναμμένους φανούς.
…Φρεσκοστολισμένο και σουλουπωμένο το τζαμί περίμενε την άφιξη των ευγενών προσκεκλημένων που άρχισαν να καταφθάνουν κατά τις οκτώ και μισή (την παραμονή των Χριστουγέννων). Δεδομένου ότι τα αμάξια δεν είχαν έλθει ακόμη στην Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκαν ως μεταφορικό μέσο Μαλτέζοι αχθοφόροι.
Μέσα στην ιδιότυπη αυτή ατμόσφαιρα, που την επλαισίωνε όλος ο πληθυσμός του Ναυπλίου, που είχε μαζευτεί στην πλατεία Συντάγματος, το πρώτο κομμάτι της ορχήστρας ήταν το ″Χαίρε Βαυαρία, πατρίς μου γλυκεία″…».

Το πρώτο ρεβεγιόν φαίνεται ότι είχε μεγάλη επιτυχία. Έπειτα από μερικές μέρες (μάλλον την Πρωτοχρονιά) τη σκυτάλη πήρε η κόμισσα Λουίζα Άρμανσμπεργκ .
Στο σπίτι της -ίσως το αριστοκρατικότερο της πόλης- που είχε διακοσμήσει ειδικά Βαυαρός καλλιτέχνης, δόθηκε η πρώτη ιδιωτική χοροεσπερίδα «επί τω νέω έτει».

Η κόμισσα, έχοντας σκοπό να κάνει βασίλισσα μια από τις θυγατέρες της, άφησε εποχή με τους χορούς της εκείνη την περίοδο. Μπορεί να μην τα κατάφερε (και οι τέσσερις κόρες της ατύχησαν στους γάμους τους), αλλά στο Ναύπλιο στις γιορτές πρωτοπορούσε.

Για το κλίμα που επικράτησε στη χοροεσπερίδα του 1833 διασώζεται κι ένα ανεκδοτολογικό περιστατικό. Κάποιος κοσμοπολίτης Κερκυραίος είχε το θράσος να ζητήσει σε χορό τη γυναίκα του Θ. Γρίβα. Για κείνη ήταν αδιανόητο να χορέψει με άλλον εκτός από τον άνδρα της. Ο Κερκυραίος απορούσε με την άρνηση, επιμένοντας ευγενικά στην πρόσκληση. Ετσι, βρέθηκε στα χέρια του Γρίβα, που παραλίγο να τον εκπαραθυρώσει!

Αναμφίβολα το Χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι από τα πιο όμορφα έθιμα και κάθε χρόνο μικρά ή μεγάλα, φυσικά ή τεχνητά στολίζουν μια γωνιά του σπιτιού μας και δίνουν χαρά σε μικρούς αλλά και σε μεγάλους.