Αυτόγραφο του Τοτό από τα τέλη της δεκαετίας του 1920
O Antonio De Curtis, γνωστότερος με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Τοτό» (Νάπολη, 15 Φεβρουαρίου 1898 – Ρώμη, 15 Aπριλίου 1967), υπήρξε κορυφαίος Ιταλός κωμικός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, συγγραφέας, τραγουδιστής και στιχουργός, ο οποίος θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους και δημοφιλέστερους Ιταλούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα.
Tου Νίκου Στεφανίδη
Αν και πρωτίστως είναι γνωστός ως κωμικός, διακρίθηκε εξίσου και σε δραματικούς ρόλους, στην ποίηση και στο τραγούδι. Ο δημοφιλέστατος ηθοποιός ξεκίνησε την θεατρική καρριέρα του το 1913, στην ηλικία μόλις των 15 ετών και το 1937 έκανε την πρώτη κινηματογραφική του εμφάνιση στην ταινία «Fermo con le mani». Πρωταγωνίστησε στη συνέχεια σε εκατό περίπου κινηματογραφικές ταινίες, πολλές απ’ τις οποίες γνώρισαν τεράστια επιτυχία πανευρωπαϊκώς και συνεργάστηκε με σπουδαίους Ιταλούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς, όπως ο Μάριο Μονιτσέλι, ο Βιττόριο Ντε Σίκα, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, ο Εντουάρντο Ντε Φιλίππο, η Άννα Μανιάνι, ο Πεππίνο Ντε Φιλίππο, ο Άλντο Φαμπρίτζι, η Σοφία Λόρεν, η Κλάουντια Καρντινάλε, ο Νίνο Μανφρέντι, ο Αλμπέρτο Σόρντι, ο Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι και ο Βιτόριο Γκάσμαν.
Ο Τοτό με τον διάσημο κωμικό Φερναντέλ στην ταινία «Ο νόμος είναι νόμος» (1958).
Στην Ελλάδα είναι ίσως περισσότερο γνωστός για τη συμμετοχή του στην περίφημη ταινία «Ο κλέψας του κλέψαντος» (1958) του Μάριο Μονιτσέλι με συμπρωταγωνιστές τους Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, Βιτόριο Γκάσμαν και Ρενάτο Σαλβατόρι.
Ως κωμικός ηθοποιός ο Τοτό, κατατάσσεται στους σύγχρονους κληρονόμους της μεγάλης παράδοσης της ιταλικής Commedia dell’ Arte και έχει συγκριθεί με κωμικούς αστέρες, όπως ο Buster Keaton, οι αδελφοί Marx και ο Charlie Chaplin. Ο διάσημος Ιταλός συγγραφέας και φιλόσοφος Ουμπέρτο Έκο, έγραψε για τον Τοτό και τη σημασία που είχε για την ιταλική κουλτούρα: «Σ’ αυτό το παγκοσμιοποιημένο σύμπαν όπου φαίνεται ότι όλοι βλέπουν τις ίδιες ταινίες και τρώνε το ίδιο φαγητό, εξακολουθούν να υπάρχουν αβυσσαλέα και τεράστια ρήγματα που χωρίζουν έναν πολιτισμό από τον άλλο. Πώς μπορούν δύο λαοί (σ.σ. οι Ιταλοί και οι Κινέζοι), να καταλάβουν αληθινά ο ένας τον άλλο, τη στιγμή που ένας από αυτούς αγνοεί τον Τοτό;»
To παρωνύμιο του Τοτό ήταν ο «Πρίγκιπας του Γέλιου» (Il Principe della risata). Ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο Ναπολιτάνος κωμικός, ήταν … αληθινός Πρίγκιπας, ελληνικής βυζαντινής καταγωγής και ότι το πλήρες αληθινό του όνομα ήταν ….Πρίγκηψ Antonio Focas Flavio Angelo Ducas Comneno De Curtis di Bisanzio Gagliardi!
Ο Τοτό και ο Βιτόριο Γκάσμαν σε μία σκηνή απ΄την ταινία «Ο κλέψας του κλέψαντος» ( Ι soliti ignoti) 1958
Γεννήθηκε σε μία φτωχική συνοικία της Νάπολης, στις 15 Φεβρουαρίου 1898, ως νόθος γιος της Σικελής Άννας Κλεμέντε και του Μαρκησίου Giuseppe De Curtis, Ναπολιτάνου ευγενούς με ελληνική βυζαντινή καταγωγή! Αρχικώς ως εξώγαμο τέκνο έφερε το επώνυμο της μητέρας του και ονομαζόταν Antonio Vincenzo Stefano Clemente. O βιολογικός πατέρας του, τον αναγνώρισε μόλις το έτος 1937, ενώ ήδη προηγουμένως το έτος 1933 είχε υιοθετηθεί από τον Μαρκήσιο Francesco Maria Gagliardi Focas, Ναπολιτάνο ευγενή επίσης ελληνικής καταγωγής, από τον βυζαντινό αυτοκρατορικό Οίκο των Φωκάδων.
Ως εκ τούτου ο Τοτό, αν και πάμπτωχος, κατέληξε να είναι κληρονόμος δύο οικονομικά ανίσχυρων, αριστοκρατικών οικογενειών της Νάπολης με ελληνική βυζαντινή καταγωγή, με εντυπωσιακό αριθμό τίτλων ευγενείας μεν, αλλά χωρίς πολλά χρήματα δε και με αξιώσεις μέχρι και στον αυτοκρατορικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης! Μάλιστα ο Τοτό επεδίωξε την δικαστική αναγνώριση της βυζαντινής αριστοκρατικής του καταγωγής, μετά την παύση της λειτουργίας του οικοσηματολογικού Εραλδικού Συμβουλίου του Στέμματος το 1946 στην Ιταλία (όταν καταργήθηκε η Μοναρχία). Έτσι με απόφασή του, το Δικαστήριο της Νάπολης το 1946, τον αναγνώρισε ως νόμιμο απόγονο, κληρονόμο και εξ αρρενογονίας διάδοχο διαφόρων βυζαντινών αυτοκρατορικών οικογενειών, μεταξύ των οποίων και της αρχαιότατης οικογενείας των Φωκάδων και νόμιμο διάδοχο και κληρονόμο του Μεγάλου Κωνσταντίνου! Βάσει δε της απόφασης αυτής άλλαξε το όνομά του από Antonio Clemente σε Α.Α.Υψηλότητα, Antonio Griffo Focas Flavio Angelo Ducas Comneno Porfirogenito Gagliardi De Curtis di Bisanzio, Κόμης Παλατινός, Ιππότης της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Έξαρχος Ραβέννας, Δουξ της Μακεδονίας, Δουξ της Ιλλυρίας, Πρίγκηψ της Κωνσταντινουπόλεως, της Κιλικίας, της Θεσσαλίας, του Πόντου, της Μολδαβίας, της Δαρδανίας, της Πελοποννήσου, Κόμης της Κύπρου και της Ηπείρου, Κόμης και Δουξ Δριβάστου και Δυρραχίου ή απλούστερα Antonio De Curtis …
Για κάποιον όπως ο Τοτό, που γεννήθηκε και μεγάλωσε με πολλές στερήσεις και αντιξοότητες σε μια από τις πιο φτωχικές συνοικίες της Νάπολης, η αναγνώριση της αριστοκρατικής του καταγωγής ήταν οπωσδήποτε μία ηθική δικαίωση, χάριν οικογενειακού και προσωπικού γοήτρου. Άλλωστε και ο ίδιος ο κωμικός αυτοσαρκαζόταν ως προς την διεκδίκηση αυτών των τίτλων ευγενείας, σε μια εποχή όπου πλέον ήταν άνευ πρακτικής σημασίας, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι: «… Αν το καλοσκεφτώ ο πραγματικός μου τίτλος ευγενείας είναι ο Totò. Με την αυτοκρατορική Υψηλότητα δεν κατόρθωσα να εξασφαλίσω ούτε ένα τηγανητό αυγό. Ενώ με το «Τοτό» μπορώ και βρίσκω φαγητό από τα είκοσί μου χρόνια…».
Ο Τοτό πέθανε στη Ρώμη στις 15 Απριλίου του 1967, στα 69 του χρόνια, μετά από καρδιακή προσβολή, βυθίζοντας στο πένθος όλη την Ιταλία. Ακόμη και με το θάνατό του ξεχώρισε, καθώς κηδεύτηκε τρεις φορές! Η πρώτη έλαβε χώρα στη Ρώμη, η δεύτερη στη Νάπολη όπου τον αποχαιρέτησε ένα πλήθος 250.000 συμπατριωτών του και … η τρίτη στη συνοικία Rione Sanità της Νάπολης, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε με πρωτοβουλία του τοπικού «νονού» της Καμόρρα, με κενό φέρετρο! Η οικία που γεννήθηκε σήμερα είναι μουσείο, ενώ στην επιγραφή του τάφου του αναγράφεται το πλήρες όνομά του, δηλωτικό της αριστοκρατικής βυζαντινής καταγωγής του: » Α.Α.Υ. Antonio Focas Flavio Angelo Ducas Comneno De Curtis, Αυτοκρατορικός Πρίγκιπας του Βυζαντίου».
Ο τάφος του «Τοτό» με τις ελληνικές αριστροκρατικές ρίζες. Στην ταφική επιγραφή είναι χαραγμένο το πλήρες όνομά του: Α.Α.Υ. Antonio-Focas-Flavio- Angelo, Ducas Comneno de Curtis, Αυτοκρατορικός πρίγκιπας του Βυζαντίου.
Share On Facebook
Tweet It
