Ένας χρόνος από τον θάνατο του Βασιλιά Κωνσταντίνου Β’

Συμπληρώνεται σήμερα ένας χρόνος από την εκδημία του Βασιλιά Κωνσταντίνου Β’. Ο θάνατος του στις 10 Ιανουαρίου 2023, σε ηλικία 82 ετών, σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος ήταν ο επικεφαλής του ελληνικού κράτους, ο βασιλιάς, ένας χρυσός Ολυμπιονίκης. Πολλοί δεν τον γνώριζαν, αλλά σήμερα, ένα χρόνο μετά, οι Έλληνες θα αποτίσουν, με τον δικό τους τρόπο, φόρο τιμής σε μια προσωπικότητα, σε έναν ενάρετο άνθρωπο που καθόλη τη διάρκεια της ζωής του αγάπησε και τίμησε την Ελλάδα.

Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος

Σε κλίμα συγκίνησης τελέστηκε σήμερα, Τετάρτη 10 Ιανουαρίου, σε στενό οικογενειακό κύκλο το ετήσιο μνημόσυνο του Βασιλέως Κωνσταντίνου στο Τατόι, στο ναό της Αναστάσεως. Το Μνημόσυνο τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας. Μετά το πέρας του μνημοσύνου τελέστηκε τρισάγιο στο μνήμα του Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Στο μνημόσυνο παρέστησαν μόνο η οικογένεια του εκλιπόντος Βασιλέως. Η τελετή ήταν ιδιωτική, χωρίς εκπροσώπους του Τύπου στο βασιλικό κοιμητήριο.

---

Η Α.Μ. ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος B′. Μόνος γιος του Βασιλέως Παύλου Α′ και της Βασίλισσας Φρειδερίκης γεννήθηκε στις 02 Ιουνίου του 1940 στη Βίλλα Ψυχικού της Αθήνας και βαπτίστηκε στην Μητρόπολη Αθηνών με ανάδοχο τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Λίγο μετά τη γέννησή του, η βασιλική οικογένεια εγκατέλειψε την πρωτεύουσα και κατέφυγε στην Κρήτη, όπου την πρόλαβε η ναζιστική εισβολή.

Καθώς η οικογένεια κινδύνευε να αιχμαλωτιστεί από τα Γερμανικά στρατεύματα, ο βασιλεύς Γεώργιος Β′ έδωσε εντολή στον αδελφό του διάδοχο Παύλο και την οικογένειά του να καταφύγουν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Ο βασιλεύς μαζί με την Κυβέρνηση και τις ελεύθερες ελληνικές ένοπλες δυνάμεις του Βασιλικού Ναυτικού και της Βασιλικής Αεροπορίας κατέφυγε στην Κρήτη όπου και συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις των στρατευμάτων της Ελλάδας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας (καθ΄ όλη τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης), και τελικά ξέφυγε διασχίζοντας τα βουνά για να φτάσει στις νότιες ακτές του νησιού όπου κατέφυγε στην Αίγυπτο. Ενώ η ελληνική εξόριστη κυβέρνηση παρέμεινε στην Αίγυπτο ο ίδιος μετέβη στο Συμμαχικό Στρατηγείο στο Λονδίνο, όπου παρέμεινε σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Από την Αλεξάνδρεια, η οικογένεια του πρίγκιπα Κωνσταντίνου μετακόμισε στο Κέηπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, όπου διέμειναν στην Οικία ΧρούτεΣκίρ (GrooteSchuur) του Στρατηγού Γιάν Σμάτς, Πρόεδρου της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης ο οποίος ήταν και νονός της πριγκίπισσας Ειρήνης.

Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 με την παλινόρθωση της βασιλείας και την επιστροφή του βασιλέως Γεωργίου Β′, ενώ ένα χρόνο αργότερα, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου, ο πατέρας του ανέβηκε στο θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Ως διάδοχος, ο Κωνσταντίνος παραβρέθηκε στην κηδεία του θείου του βασιλέως Γεωργίου Β′ κρατώντας το χέρι του πατέρα του στην νεκρώσιμη πομπή.

Από το 1949, ο διάδοχος Κωνσταντίνος μαθήτευσε στο « Εθνικόν Εκπαιδευτήριον Αναβρύτων» στην Αθήνα, που ακολουθούσε το παράδειγμα των σχολείων «Schule Schloss Salem» της Γερμανίας και «Gordonstoun» της Σκωτίας, τα οποία είχε ιδρύσει ο παιδαγωγός Κουρτ Χαν, και αποφοίτησε το 1958.

Ο ίδιος διηγείται πόσο του άρεσε το συντροφικό πνεύμα που υπήρχε ανάμεσα στους εσώκλειστους του σχολείου και η συναναστροφή με τα άλλα παιδιά, με κάποια από τα οποία έχει παραμείνει φίλος από τότε. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος ήταν καλός αθλητής με ιδιαίτερη έφεση στο χόκεϊ, το βόλεϊ και το άλμα εις ύψος, και έγινε Αρχηγός των μαθητών. Συμμετείχε στις σχολικές θεατρικές παραστάσεις, και θυμάται που έπαιξε το Μάρκο Αντώνιο στον Ιούλιο Καίσαρα του Σαίξπηρ, ενώ είναι ακόμα σε θέση να απαγγείλει εκτενή αποσπάσματα του έργου.

Ενώ ήταν ακόμα μαθητής παρακολουθούσε και στρατιωτική εκπαίδευση κάθε Σαββατοκύριακο, και μάλιστα μετά το σχολείο φοίτησε και στις τρεις στρατιωτικές σχολές (του στρατού, του ναυτικού και της αεροπορίας).

Όταν έγινε 18 ετών, όντας μόνος γιος του βασιλικού ζεύγους, έδωσε τον όρκο της πίστης μέσα από τις τάξεις και των τριών κλάδων των ενόπλων δυνάμεων.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960 οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στη Ρώμη, ο διάδοχος Κωνσταντίνος με πλήρωμα του κ.κ. Γεώργιο Ζαΐμη και Οδυσσέα Εσκιτζόγλου με το σκάφος «Νηρεύς», κατακτούν το χρυσό μετάλλιο στα σκάφη τύπου «Dragon». Είναι το πρώτο χρυσό μετάλλιο, που κερδίζει η Ελλάδα μετά από αυτό του Τσικλητήρα στο μήκος άνευ φοράς το 1912 στη Στοκχόλμη.

Το χρυσό αυτό μετάλλιο ήταν αποτέλεσμα εντατικής προπόνησης και έντονης προσπάθειας από τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος προπονούνταν υπό την καθοδήγηση του πρωτοπόρου ιστιοπλόου, Paul Elvstrom. Εξίσου σκληρά προπονούνταν και η βασίλισσα Σοφία η οποία ήταν αναπληρωματικό μέλος του πληρώματος.
Η νίκη του διαδόχου Κωνσταντίνου χαιρετίστηκε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από τους Έλληνες οι οποίοι επιφύλαξαν στον ίδιο και το πλήρωμά του υποδοχή ηρώων.

Τον ίδιο χρόνο, ξεκίνησε σπουδές νομικών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Επίσης, πραγματοποίησε ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όπου επισκέφτηκε στρατιωτικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Κατά τα φοιτητικά του χρόνια, έλαβε μέρος και σε πολλές επίσημες επισκέψεις με το βασιλέα Παύλο και τη βασίλισσα Φρειδερίκη στην Ιταλία, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Δυτική Γερμανία, το Λίβανο, την Αιθιοπία, την Ινδία και την Ταϊλάνδη.

Συναντήθηκε με διεθνείς ηγέτες όπως ο πρόεδρος Τίτο της Γιουγκοσλαβίας, όπου έμαθε και ένα από τα πρώτα του μαθήματα διπλωματίας. Ο Γιουγκοσλάβος ηγέτης τον είχε προκαλέσει σε αγώνα σκακιού, και ο Κωνσταντίνος βρέθηκε σε θέση νίκης στο τρίτο και αποφασιστικό παιχνίδι. Όμως, ο πατέρας του βασιλεύς Παύλος τον σκούντησε κάτω από το τραπέζι για να του δώσει να καταλάβει ότι έπρεπε να χάσει.

Ο βασιλεύς Παύλος Α′ πέθανε στις 6 Μαρτίου του 1964, και ο Κωνσταντίνος τον διαδέχτηκε ως βασιλεύς των Ελλήνων. Αργότερα τον ίδιο χρόνο παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα-Μαρία, μικρότερη κόρη του βασιλέως Φρειδερίκου Θ′ της Δανίας.

Η γνωριμία του διαδόχου Κωνσταντίνου με την πριγκίπισσα της Δανίας Άννα-Μαρία…

Η πρώτη συνάντηση των δύο πριγκίπων, παιδιών ακόμη, έγινε τον Ιούνιο του 1957. Η Άννα-Μαρία ήταν μόλις 11 ετών και ο Κωνσταντίνος 17 ετών, δόκιμος τότε στο ελληνικό εκπαιδευτικό της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων «Αρματολός» που είχε επισκεφτεί τις Σκανδιναβικές χώρες.

Οι δυο τους συναντήθηκαν πάλι όταν η Άννα-Μαρία ήταν μόλις 13 ετών, όταν ο διάδοχος Κωνσταντίνος επισκέφτηκε την Κοπεγχάγη, τον Σεπτέμβριο του 1959, μαζί με τους γονείς του βασιλείς Παύλο και Φρειδερίκη και τις αδελφές του πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη κατά τη διάρκεια ταξιδιού τους στη Σουηδία και τη Νορβηγία. Δύο χρόνια μετά το 1961, ο Κωνσταντίνος είδε μία φωτογραφία της Άννας-Μαρίας σε ένα περιοδικό. Ο ίδιος εξομολογήθηκε αργότερα: «Είδα τη φωτογραφία της σε ένα περιοδικό. Πήγα στον πατέρα μου και του είπα: «Θέλω να την παντρευτώ». Και μου είπε αυτός: «Είσαι τρελός;». «Όχι αυτήν θέλω να παντρευτώ.» του απάντησα.

Τον Ιανουάριο του 1962, μεταβαίνοντας στην Δανία και παρευρισκόμενος στον ανακτορικό χορό που δόθηκε στον πύργο του Αμαλίενμποργκ, ο Κωνσταντίνος, λίγες μόνο ώρες με την συντροφιά της πριγκίπισσας Άννας-Μαρίας  κατάλαβε πως οι πρώτες εντυπώσεις που τού δημιουργήθηκαν όταν είδε την φωτογραφία της έγιναν πιο έντονες και ο θαυμασμός του μεγάλωσε. Αισθάνθηκε την επιθυμία να την κατακτήσει…… και να γίνει η σύζυγός του.

Μερικούς μήνες μετά, τον Μάιο του 1962 η μεγαλύτερη αδελφή του διαδόχου Κωνσταντίνου, η πριγκίπισσα Σοφία παντρεύτηκε τον πρίγκιπα της Ισπανίας Χουάν Κάρλος (μετέπειτα βασιλιά της Ισπανίας), με διπλή τελετή στη Ρωμαιοκαθολική και στην Ορθόδοξη Μητρόπολη της Αθήνας. Αυτός ο γάμος αποτέλεσε ευκαιρία για να συναντηθούν και πάλι ο διάδοχος Κωνσταντίνος με την Άννα-Μαρία, η οποία έφτασε στην Αθήνα, μαζί με πολλούς άλλους προσκεκλημένους βασιλικών οικογενειών, και παρίστατο στον γάμο ως παράνυμφος. Στη δεξίωση που ακολούθησε μετά τον γάμο της πριγκίπισσας Σοφίας, ο διάδοχος Κωνσταντίνος χόρευε μόνο μαζί της, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από την βασίλισσα Φρειδερίκη. Η βασίλισσα Φρειδερίκη αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο της «Μέτρον Κατανοήσεως»: «Στη δεξίωση των γάμων της Σοφίας, ο Κωνσταντίνος χόρευε μόνο με την Άννα-Μαρία. Εγώ κάθε τόσο, του ψιθύριζα στ′ αυτί: «Σε παρακαλώ πολύ ασχολήσου και με τις άλλες κοπέλες.» -«Όχι» μου απάντησε «δεν θέλω ν′ αποκτήσει κανείς άλλος την ίδια ιδέα που έχω εγώ για την Άννα-Μαρία».

Έτσι δεν άργησε να έρθει και η πρόταση γάμου στην όμορφη πριγκίπισσα της Δανίας που έγινε κατά τη διάρκεια συμμετοχής του διαδόχου Κωνσταντίνου σε αγώνες ιστιοπλοΐας που διεξάγονταν στο Χάνκοε της Νορβηγίας. Αρραβωνιάστηκαν μυστικά στις 23 Ιουλίου 1962. Ο Κωνσταντίνος αναφερόμενος στην συνάντησή τους στη Νορβηγία, είχε πει στους δημοσιογράφους: «Μετά τους μυστικούς μας αρραβώνες ήμουν τόσο ευτυχισμένος που μου ήταν αδύνατον να συγκεντρωθώ στους αγώνες της ιστιοπλοΐας που διεξάγονταν. Ποτέ δεν υπήρξα τόσο κακός στο χειρισμό τού πηδαλίου του σκάφους μου… Ήμουν τόσο αφηρημένος που χτύπησα μια σημαδούρα και τερμάτισα δέκατος έβδομος στους αγώνες… Και όλα αυτά εξαιτίας της έντασης των συναισθημάτων μου προς της Άννα-Μαρία.»

Οι επίσημοι αρραβώνες…

«Αι αυτών Μεγαλειότητες ο Βασιλεύς και η Βασίλισσα μετ’εξαιρετικής χαράς αγγέλουσι τους ευτυχείς αρραβώνας του προσφιλούς υιού των, της Α.Β.Υ. του Διαδόχου Κωνσταντίνου, μετά της Α.Β.Υ. της πριγκιπίσσης Άννης-Μαρίας, τριτoτόκου θυγατρός των Α.Α.Μ.Μ. του Βασιλέως και της Βασσιλίσης της Δανίας».

Ο Μέγας Αυλάρχης κ. Δημήτριος Λεβίδης, στις 24 Ιανουαρίου του 1963, διάβασε στους δημοσιογράφους που είχαν προσκληθεί στα Ανάκτορα αυτό το λιγόλογο έκτακτο ανακοινωθέν της Αυλής με το οποίο έγινε η επίσημη αναγγελία των αρραβώνων. Την ίδια στιγμή τα πυροβολεία του Λυκαβηττού χαιρέτιζαν αυτό το χαρμόσυνο γεγονός με 21 βολές.

Όταν έγιναν οι αρραβώνες του ζεύγους τον Ιανουάριο του 1963, η Άννα Μαρία είχε δηλώσει: «Δεν ονειρεύτηκα ποτέ να παντρευτώ ένα βασιλιά. Ήθελα απλά να είμαι μία γυναίκα ευτυχισμένη με το σύζυγό της. Ναι, αγαπώ εδώ και καιρό τον Κωνσταντίνο, και εύχομαι ο χρόνος να μας επιτρέψει να ζήσουμε μερικά χρόνια όπως όλος ο κόσμος».

Τρεις ώρες μετά την αναγγελία αυτού του χαρμόσυνου γεγονότος, η βασιλική οικογένεια αναχωρούσε αεροπορικώς για την πρωτεύουσα της Δανίας. Ο Κωνσταντίνος έχοντας ολοκληρώσει την περιοδεία του στις χώρες του ΝΑΤΟ βρισκόταν ήδη στην Κοπεγχάγη που σημαιοστολισμένη με ελληνικές και δανέζικες σημαίες υποδέχτηκε τους Υψηλούς επισκέπτες της.

Τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 28 Ιανουαρίου, ο διάδοχος Κωνσταντίνος και η πριγκίπισσα Άννα-Μαρία, συνοδευόμενοι από τον βασιλιά Φρειδερίκο, την βασίλισσα Ίνγκριντ και τη διάδοχο του θρόνου της Δανίας Μαργαρίτα, αναχωρούν από το αεροδρόμιο Κάστρουπ της Κοπεγχάγης με προορισμό το αεροδρόμιο του Ελληνικού στην Αθήνα. Οι Δανοί βασιλείς έκαναν πρώτοι την εμφάνιση τους στην σκάλα και άρχισαν να κατεβαίνουν. Έπειτα φάνηκε η Άννα-Μαρία και δίπλα της ο διάδοχος Κωνσταντίνος.

Με την λήξη των επισήμων εκδηλώσεων των αρραβώνων τους, η Άννα-Μαρία επέστρεψε στα καθήκοντα της ως μαθήτρια στο σχολείο της και ο Κωνσταντίνος στις υποχρεώσεις του ως διαδόχου. Στα μαθήματα της προστέθηκε και η μάθηση της ελληνικής γλώσσας και του αρχαίου και νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.  Ο Κωνσταντίνος πήγαινε όσο πιο συχνά μπορούσε να την συναντήσει στην χώρα της λόγω που η ίδια δεν μπορούσε να έρθει στην Ελλάδα εξ′ αιτίας των μαθημάτων της. Εμφανίστηκαν μαζί στα γενέθλια του βασιλέως Φρειδερίκου όπου για άλλη μια φορά ο Δανέζικος λαός τους εκδήλωσε την αγάπη του εγκαρδίως.

Από τις 16 έως και τις 24 Μαρτίου του 1963 στην Αθήνα γιορτάστηκε το Βασιλικό Ιωβηλαίο (Εκατονταετία της Ελληνικής Δυναστείας) αλλά και ο εορτασμός της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου. Η Άννα-Μαρία συνόδευε τον Κωνσταντίνο σε όλες τις εκδηλώσεις. Παρευρέθηκε και η οικογένειά της μαζί με πολλούς άλλους καλεσμένους των Ελλήνων βασιλέων.

Λίγες ημέρες πριν τους βασιλικούς γάμους…

Στις 7 Σεπτεμβρίου 1964, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος μετέβη αεροπορικώς στην Κοπεγχάγη για να ξανασυναντήσει την μνηστή του. Η πριγκίπισσα Άννα-Μαρία αποχαιρέτησε την πατρίδα της με τη διοργάνωση πολλαπλών εκδηλώσεων: ιδιωτική μουσική βραδιά στο παλάτι του Φρέντεσμποργκ, εορταστική παράσταση στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης στην οποία ο αριθμός των προσκεκλημένων ξεπερνούσε τους χίλιους, δεξίωση στο Δημαρχείο της Κοπεγχάγης όπου μετά διέσχισαν τους δρόμους της πόλεως σε ανοιχτή άμαξα, επευφημούμενοι από ένα ενθουσιώδες πλήθος Δανών.

Λίγες μέρες αργότερα, η Αθήνα σημαιοστολίζεται και πανηγυρίζει, καθώς στις 11 Σεπτεμβρίου υποδέχεται την πριγκίπισσα Άννα-Μαρία συνοδευόμενη από τους γονείς της και τις αδελφές της, που ξεκίνησε από το Μπρίντιζι στην βασιλική θαλαμηγό «Ντάνεμπρογκ » για να μεταβεί στον Πειραιά που θα γινόταν αποδεκτή από μυριάδες πλοίων που είχαν θέσει σε λειτουργία τις σειρήνες τους για να την καλωσορίσουν. Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος με μία ατμάκατο μετέβη στην βασιλική θαλαμηγό «Ντάνεμπρογκ» για να υποδεχτεί προσωπικώς την υψηλή μνηστή του.

Αποβιβάστηκαν στο Βασιλικό Περίπτερο του Φαληρικού Δέλτα στις 6μ.μ. όπου τους απέδωσε τιμές μικτό Τάγμα από τις Σχολές Ευελπίδων, Ναυτικών Δοκίμων και Ικάρων ενώ είκοσι ένα κανονιοβολισμοί ανήγγειλαν στον Αθηναϊκό λαό την άφιξη της μέλλουσας βασίλισσας τους. Ήσαν παρούσες η βασίλισσα-μητέρα Φρειδερίκη, η πριγκίπισσα Ειρήνη, οι πρίγκιπες Μιχαήλ και Πέτρος, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, τα μέλη της κυβέρνησης και αντιπρόσωποι διαφόρων Αρχών του Κράτους με επίσημη ενδυμασία.

Εδόθησαν μια σειρά δεξιώσεων και εκδηλώσεων προς τιμήν των μελλοντικών συζύγων. Αρκετές εκατοντάδες άτομα από όλη την Ελλάδα έσπευσαν στα Ανάκτορα του Τατοΐου κατά την διεξαγωγή των τριών μεγάλων δεξιώσεων (Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου, Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου και Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 1964) Το βράδυ της Κυριακής 13 Σεπτεμβρίου μετά την δεξίωση στο Τατόι έγιναν εορταστικές εκδηλώσεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

Οι βασιλικοί γάμοι…

Στις 18 Σεπτεμβρίου του 1964 τελείται ο γάμος του Κωνσταντίνου και της Άννας-Μαρίας, ο οποίος μένει στην ιστορία ως ένας από τους ομορφότερους και λαμπρότερους βασιλικούς γάμους στην Ελλάδα. Ο γάμος τελέστηκε στη Μητρόπολη Αθηνών, με κουμπάρα την βασιλομήτωρ Φρειδερίκη και πλήθος επισήμων καλεσμένων και μελών βασιλικών οικογενειών. Έξω από το Ναό, καθώς και σε όλη τη διαδρομή από και προς το Παλάτι, που έκανε το ζεύγος πάνω στην άμαξα που τους μετέφερε, υπήρχε πλήθος κόσμου που χειροκροτούσε ενθουσιασμένο για το ευτυχές γεγονός.

Η γαμήλια τελετή ξεκίνησε στις 10 το πρωί της Παρασκευής 18 Σεπτεμβρίου στη Μητρόπολη των Αθηνών, που είχε διακοσμηθεί με 10.000 κόκκινες γλαδιόλες. Την παρακολούθησαν 1.200 προσκεκλημένοι, ανάμεσά τους 18 βασιλείς (Μποντουέν και Φαμπιόλα του Βελγίου, Φουμιφόν και Σιρικίτ της Ταϊλάνδης, Χουσεΐν και Μόνα της Ιορδανίας και όλα τα σκανδιναβικά βασιλικά ζεύγη), 7 διάδοχοι θρόνων, 2 βασιλικοί σύζυγοι, 103 πρίγκιπες και πριγκίπισσες, καθώς και 20 δούκες και κόμητες.

Το μυστήριο του γάμου τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Β’, συνεπικουρούμενος από τον πρωθιερέα των ανακτόρων, αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη, τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών. Από εκκλησιαστικής πλευράς, στη γαμήλια τελετή παρέστησαν 104 πατριάρχες, αρχιεπίσκοποι και αρχιερείς της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τα χρυσοΰφαντα άμφιά τους. Η καθολική συμμετοχή των ηγετών της ορθοδοξίας προσέδωσε πανορθόδοξο χαρακτήρα στο γεγονός, επειδή ο Κωνσταντίνος ήταν ο μοναδικός εν ενεργεία ορθόδοξος βασιλιάς.

Στις 11:10 π.μ. η τελετή έληξε και οι νεόνυμφοι υπό τους ήχους πανηγυρικών κανονιοβολισμών επιβιβάστηκαν σε άμαξα, που την έσερναν 6 γκριζόλευκα άλογα. Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου είχε κατακλύσει τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας για να παρακολουθήσουν τη βασιλική πομπή με τους νεόνυμφους. Δεν ήταν μόνο το θέαμα που τράβηξε τον κόσμο. Το νεαρό ζευγάρι προκαλούσε συμπάθεια.

Μέσα από ένα καταιγισμό από κομφετί, η πομπή διέσχισε τους δρόμους της Αθήνας, χαιρετώντας ασταμάτητα, προτού επιστρέψει στα βασιλικά Ανάκτορα των Αθηνών. Τα άλογα που έσυραν την άμαξα των νεονύμφων από τον θόρυβο που έκανε το συγκεντρωμένο πλήθος στους δρόμους έγιναν πολύ νευρικά. Η Άννα-Μαρία εξομολογήθηκε αργότερα πως καθησύχαζε τον εαυτό της σκεπτόμενη πως θα μπορούσε να πηδήξει από την άμαξα αν τα άλογα αφηνίαζαν ξαφνικά.

Τα υπόλοιπα τεκταινόμενα εκείνης της ημέρας παρέμειναν μυστικά από την περιέργεια των δημοσιογράφων και του κόσμου. Εκείνη την εποχή οι βασιλικές οικογένειες διατηρούσαν κάποιο μυστήριο στις ιδιωτικές τους στιγμές και εορτασμούς. Παρέμεναν μακριά από τις παρεκκλίσεις των δημοσιογράφων των σκανδαλοθηρικών εντύπων που στις μέρες μας αποκαλύπτουν τα πάντα για αυτούς.

Ωστόσο οι δημοσιογράφοι κατάφεραν να εντοπίσουν τους νεονύμφους τη στιγμή που προετοιμάζονταν να απογειωθούν με ένα μικρό αεροπλάνο, του οποίου κυβερνήτης ήταν ο βασιλιάς. Ο Κωνσταντίνος απάντησε με υπεκφυγές στις πιεστικές ερωτήσεις των δημοσιογράφων σχετικά με τον προορισμό τους για τον μήνα του μέλιτος.

«Σίγουρα δεν περιμένετε να σας τον αποκαλύψω» τους είπε χαμογελαστός καθώς εισερχόταν στο αεροπλάνο. Αργότερα μάθαμε πως επρόκειτο για το μικρό ιδιωτικό νησί «Σπετσοπούλα» ιδιοκτησία του εφοπλιστή Σταύρου Νιάρχου.

Η βασιλική οικογένεια από το 1964 έως σήμερα…

Μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος βρέθηκε αντιμέτωπος με μια δύσκολη εσωτερική πολιτική κατάσταση. Η πολιτική κατάσταση ήταν ιδιαίτερα πολωμένη μεταξύ του Πρωθυπουργού και αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου Γεωργίου Παπανδρέου και του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε. Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος ουσιαστικά υποκαθιστούσε τον αυτοεξόριστο ιδρυτή του κόμματος Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ιούλιο του 1965 ξέσπασαν ταραχές ύστερα από την παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία.

Την ίδια χρονιά, στις 10 Ιουλίου του 1965, γεννήθηκε η πριγκίπισσα Αλεξία στα ανάκτορα Μόν Ρεπό στην Κέρκυρα – το ίδιο σπίτι όπου είχε γεννηθεί και ο δούκας του Εδιμβούργου, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ Β′, το 1921.

Λίγο πριν την προγραμματισμένη διεξαγωγή εκλογών το Μάιο του 1967, εκδηλώθηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα των Συνταγματαρχών. Δεχόμενος έντονες και αντικρουόμενες πιέσεις, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος διατήρησε ως πρώτη προτεραιότητά του την ασφάλεια του λαού. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε: «Αυτή δεν είναι δική μου Κυβέρνηση, η 21η Απριλίου ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου».

Στις 20 Μαΐου του 1967, παραμονή της ονομαστικής εορτής του βασιλέως Κωνσταντίνου, γεννήθηκε ο διάδοχος του θρόνου, Παύλος.

Στις 13 Δεκεμβρίου του 1967, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος πήγε στην Καβάλα, για να ηγηθεί απόπειρας (αντι-πραξικόπημα) ανατροπής της χούντας και επαναφοράς της δημοκρατίας. Γρήγορα όμως συνειδητοποίησε πως οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια θα μπορούσε να οδηγήσει σε αιματοχυσία, και συνεπώς αναχώρησε με την οικογένειά του για τη Ρώμη, όπου έζησε ως το 1973.

Στην Ρώμη γεννήθηκε ο πρίγκιπας Νικόλαος την 1η Οκτωβρίου του 1969. Εκεί ο βασιλεύς έγινε δέκτης συχνών παρακλήσεων να επιστρέψει, αρνήθηκε ωστόσο να πράξει κάτι τέτοιο εάν δεν αποκαθίστατο πρώτα η δημοκρατία. Την 1η Ιουνίου του 1973, ο πραξικοπηματίας ηγέτης Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε επίσημα έκπτωτο το βασιλέα Κωνσταντίνο και εγκαθίδρυσε αβασίλευτο καθεστώς.

Το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέστρεψε από το Παρίσι για να σχηματίσει πολιτική κυβέρνηση. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους διεξήχθη δημοψήφισμα για το μέλλον της μοναρχίας. Στο βασιλέα δεν επετράπη να έρθει στην Ελλάδα για να υποστηρίξει τις θέσεις του (και ούτε διέθετε επίσημη, οργανωμένη εκπροσώπηση) έλαβε όμως πάνω από το 30% της λαϊκής ψήφου, κάτι που θεωρείται εξαιρετικό επίτευγμα.

Μέσα στο 1973, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος πετούσε συχνά από τη Ρώμη στο Κέιμπριτζ, στο πανεπιστήμιο του οποίου παρακολουθούσε μαθήματα πολιτικής ιστορίας. Την επόμενη χρονιά μετακόμισε με την οικογένειά του στην Αγγλία. Μετά από σύντομη διαμονή στο Τσόμπαμ του Σάρρεϊ εγκαταστάθηκε στο Χάμπστεντ, στο βόρειο Λονδίνο όπου ζούσαν μέχρι το 2013. Το 1980, μαζί με τη σύζυγό του και με μέλη της Ελληνικής κοινότητας του Λονδίνου, ίδρυσε Ελληνικό σχολείο (κολλέγιο) με το οποίο ασχολείτο ενεργά, μαζί με τη βασίλισσα Άννα-Μαρία.

Το 1981 ο βασιλεύς Κωνσταντίνος επέστρεψε μαζί με την οικογένειά του για λίγες ώρες στην Ελλάδα, ώστε να παραστεί στην κηδεία της μητέρας του βασίλισσας Φρειδερίκης στο οικογενειακό κτήμα του Τατοΐου. Η βασίλισσα είχε πεθάνει ξαφνικά στη Μαδρίτη από καρδιακή συγκοπή. Μολονότι είχαν τοποθετηθεί δυνάμεις ασφαλείας γύρω από το Τατόι για να εμποδίσουν την προσέλευση του κόσμου στην κηδεία, χιλιάδες άνθρωποι κατόρθωσαν να συγκεντρωθούν στο πευκόδασος του Παλαιοκάστρου για να χαιρετήσουν την οικογένεια και να αποτίσουν έναν ύστατο φόρο τιμής στη βασίλισσα Φρειδερίκη.

Ο βασιλεύς μόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο γονάτισε και φίλησε το Ελληνικό έδαφος.

Τα δυο μικρότερα παιδιά του βασιλέως Κωνσταντίνου και της βασίλισσας Άννας-Μαρία, πριγκίπισσα Θεοδώρα και πρίγκιπας Φίλιππος γεννήθηκαν στο Λονδίνο. Η Θεοδώρα στις 09 Ιουνίου του 1983 και ο Φίλιππος στις 26 Απριλίου του 1986.

Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος επέστρεψε και πάλι στην Ελλάδα το 1993, πραγματοποιώντας ιδιωτική επίσκεψη δύο εβδομάδων με την οικογένειά του. Έφθασαν στην Θεσσαλονίκη στις 10 Αυγούστου. Πρώτος σταθμός της επισκέψεως ήταν το Άγιον Όρος. Ο βασιλιάς συνοδευόμενος από τους πρίγκιπες Παύλο και Νικόλαο επεσκέφθησαν την Ιερά Μονή Ιβήρων και παρακολούθησαν τον Εσπερινό. Συνομίλησαν με τον Ηγούμενο της Μονής π. Ναθαναήλ και άλλους Γέροντες οι οποίοι με χαρά και ενθουσιασμό τους υποδέχθηκαν και τους φρόντισαν.

Έπειτα στο πλοιάριο που μετέφερε την βασιλική οικογένεια όπου βρίσκονταν η βασίλισσα Άννα-Μαρία, η πριγκίπισσες, Αλεξία, Θεοδώρα, Ειρήνη και ο πρίγκιπας Φίλιππος μετεφέρθησαν από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου ιερά λείψανα και ετελέσθη δέησις υπέρ υγείας από τον Ηγούμενο της π. Εφραίμ συμπαρόντος και του Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπεδινού και μοναχών.

Επόμενος σταθμός ήταν η Φλώρινα και κατά την διάρκεια της παραμονής τους στην Ελλάδα επισκέφθηκαν νησιά του Αιγαίου και τις Σπέτσες. Τελευταίος σταθμός το Τατόι. Εκεί ο πρωθιερέας των Ανακτόρων Αρχιμανδρίτης π. Τιμόθεος τέλεσε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των γονέων του Παύλου Α΄ και Φρειδερίκης. Έπειτα οι βασιλείς ξενάγησαν τα παιδιά τους στο σπίτι τους αφού τα δυο ήταν σε μικρή ηλικία και τα υπόλοιπα 3 δεν είχαν γεννηθεί και γνώρισαν από κοντά την οικία των προγόνων τους. Η επίσκεψη αυτή στην Ελλάδα συνοδευόταν με αυθόρμητες εκδηλώσεις αγάπης που συνάντησε η βασιλική οικογένεια από ενθουσιώδη πλήθη όπου και αν πήγαν. Για τον βασιλέα υπήρξε μια βαθιά συγκινητική εμπειρία. Η Κυβέρνηση «σημάδεψε» το σκάφος με το οποίο ταξίδευε κατά μήκος των Ελληνικών ακτών με τορπιλακάτους και πολεμικά αεροσκάφη και δεν μπορούσε να μετακινηθεί χωρίς την άδεια του Υπουργείου Ναυτιλίας.

Το 1994, η Ελληνική Κυβέρνηση πέρασε νόμο με τον οποίο δημεύτηκε η περιουσία του και ακυρώθηκε η ιθαγένειά του. Η Ελληνική βασιλική οικογένεια δικαιώθηκε εν τέλει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τον Δεκέμβριο του 2000. Η υπόθεση διήρκεσε δύο χρόνια περαιτέρω , καθώς η Ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να επιστρέψει την περιουσία και επέμενε να δοθεί χρηματική αποζημίωση.

Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος χρησιμοποίησε το μερίδιο που του αναλογούσε, για την δημιουργία του Ιδρύματος Άννα-Μαρία, με σκοπό την αρωγή περιοχών στην Ελλάδα, οι οποίες έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (η Ελληνική κυβέρνηση άντλησε το ποσό της αποζημίωσης από το κονδύλι για φυσικές καταστροφές). Το δεύτερο μέρος του νόμου ’94, με το οποίο καταργείται η ιθαγένεια της οικογένειας, δεν έχει προσβληθεί μέσω της δικαστικής οδού, καθώς ο βασιλέας δεν δέχεται την προσβολή ότι δεν είναι Έλληνας.

Μόλις έληξε η δικαστική διαμάχη, ο βασιλεύς Κωνσταντίνος και η οικογένειά του επισκέπτονταν την Ελλάδα πολύ συχνά, και από την άνοιξη του 2013 το βασιλικό ζεύγος ζούσε μόνιμα στην Ελλάδα, στο Πόρτο Χέλι. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βασιλεύς Κωνσταντίνος μετά το δημοψήφισμα του 1974, επανειλημμένα είχε δηλώσει ότι αναγνωρίζει το πολίτευμα, τους νόμους και το Σύνταγμα της Ελλάδος.

Ο βασιλέας αφιέρωνε  μεγάλο μέρος του χρόνου του στο να διατηρεί κοντινή επαφή με τον Ελληνικό λαό. Κάθε χρόνο, γινόταν δέκτης περισσοτέρων από 140.000 επιστολών.

Τον Σεπτέμβριο του 2014, το βασιλικό ζεύγος γιόρτασε την επέτειο των 50 χρόνων (Χρυσό Ιωβηλαίο) των γάμων τους στην Αθήνα. Την Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου, στις 12 το μεσημέρι εψάλη ειδική δέηση στη Μητρόπολη Αθηνών με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από τη γαμήλια τελετή των βασιλέων Κωνσταντίνου και της Άννας Μαρίας. Στη διάρκεια της σύντομης τελετής, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, διαβάστηκε ειδική ευχή για υγεία και μακροημέρευση τους ζεύγους ενώ παρούσα ήταν και βυζαντινή χορωδία που έψαλλε βυζαντινούς ύμνους.

Παρόντες στην τελετή ήταν τα παιδιά του βασιλικού ζεύγους, Παύλος, Νικόλαος και Αλεξία με τους συζύγους τους και οι νεαρότεροι Θεοδώρα και Φίλιππος.

Μάλιστα, ειδικά για την τελετή, βγήκαν από το υπόγειο της Μητρόπολης οι δυο θρόνοι που είχαν χρησιμοποιηθεί για το γάμο τους, πάνω στους οποίους είναι σκαλισμένο το στέμμα με την ελληνική σημαία. Πίσω τους κάθισαν τα παιδιά τους. Ακριβώς απέναντι από τους δυο θρόνους είχε τοποθετηθεί η Αγία Τράπεζα.
Τέλος ακολούθησε συνάντηση του βασιλιά με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο στην Ιερά Αρχιεπισκοπή και ανταλλαγές δώρων.

Ήταν Αρωγός και Πρόεδρος του Round Square (Στρογγυλό Τετράγωνο), μιας παγκόσμιας οργάνωσης σχολείων της οποίας τα μέλη παραμένουν προσηλωμένα στις εκπαιδευτικές αρχές του Κούρτ Χάν. Στόχος των σχολείων αυτών είναι η επίτευξη καλύτερης διεθνούς κατανόησης μεταξύ νεαρών ατόμων από όλες τις ηπείρους.

Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος είχε εξασφαλίσει την παρουσία ως αρωγών στην οργάνωση του πρίγκιπα Ανδρέα της Μεγάλης Βρετανίας, της Σόνια Γκάντι και του Κέβαν Γκόσπερ. Ο ίδιος συναντιόταν τακτικά με τους Αρωγούς και τους διευθυντές όλων των σχολείων. Στόχος του ήταν να διασφαλίσει ότι οι νέοι άνθρωποι θα μεγαλώσουν με γνώση και κατανόηση του πώς σκέφτονται και λειτουργούν άλλοι λαοί με διαφορετικές νοοτροπίες και εμπειρίες.

Ασχολείτο ακόμα με την ιστιοπλοΐα όποτε του το επέτρεπε το πρόγραμμά του. Ήταν Επίτιμος Πρόεδρος της Διεθνούς Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, μια θέση που μοιραζόταν με τον βασιλέα Χάραλντ της Νορβηγίας, και Επίτιμο Μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.

Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος ήταν αφοσιωμένο μέλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, του άρεσε η κλασσική μουσική, το θέατρο, η όπερα και το μπαλέτο, να περνά όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά του και τα 9 του εγγόνια και να ξεναγεί την οικογένειά του σε αγαπημένα του μέρη στην Ελλάδα.

Τον Νοέμβριο του 2015 κυκλοφόρησε η τρίτομη αυτοβιογραφία του βασιλέως Κωνσταντίνου, η πρώτη επίσημη βιογραφία Έλληνα βασιλιά. Ο Κωνσταντίνος, αναμφισβήτητα μεγάλος πρωταγωνιστής μιας ολόκληρης εποχής, απαντά στα ερωτήματα της Ιστορίας. Αποφάσισε να μιλήσει μέσα από το αυτοβιογραφικό του βιβλίο «ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ». Για πρώτη φορά εξιστορεί, αποκαλύπτει και αναλύει παρασκήνια και γεγονότα των πιο κρίσιμων δεκαετιών του πολυτάραχου 20ού αιώνα.

H γεμάτη συγκρούσεις και ανατροπές ελληνική Ιστορία παρουσιάζεται όπως ο ίδιος τη γνώρισε, τη βίωσε και εδώ την καταγράφει. ∆εν πρόκειται μόνο για την περίοδο της δικής του βασιλείας αλλά και για τις παιδικές αναμνήσεις του ήδη από τα χρόνια του Γεωργίου Β′ και στη συνέχεια του πατέρα του Βασιλέως Παύλου, δίπλα στον οποίο υπήρξε διάδοχος του θρόνου, μα και για κάτι ακόμη περισσότερο: την εξιστόρηση της πορείας της Ελλάδας και του ελληνισμού ήδη από τη δεκαετία του 1860 και εξής, όταν ο προπάππος του Βασιλεύς Γεώργιος Α′ έφθανε στην Αθήνα ως ο πρώτος συνταγματικός βασιλιάς των Ελλήνων.

Ο πρόλογος του βασιλέως Κωνσταντίνου στον Α’ τόμο, ομολογουμένως, είναι θαυμάσιος και σας τον παραθέτουμε:
«..Αν πρέπει να μιλήσεις και θέλεις να σ′ ακούσουν, μίλα δυνατά και καθαρά. Αν πρέπει να μιλήσεις και θέλεις να σε δουν, ορθώσου με ανάστημα. Αλλά αν πρέπει να μιλήσεις και θέλεις να σε θυμούνται, σώπασε…»
Αυτά τα λόγια του πατέρα μου, Βασιλέως Παύλου, τα ανακάλυψα γραμμένα από τον ίδιο, πίσω από μια φωτογραφία του, μόλις λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του. Τα ακολούθησα ευλαβικά πολύ καιρό και σώπασα για δεκαετίες. Τώρα, μισόν αιώνα μετά την άνοδο μου στον θρόνο, το 1964, σε ηλικία 24 ετών, έχοντας πια φτάσει τα 75 μου χρόνια, και αφού φαίνεται να κλείνει ένας ολόκληρος κύκλος στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδος, ήρθε, πιστεύω, πλέον η ώρα να μιλήσω. Αυτό επιτάσσει τώρα η ευθύνη.

Όταν έχεις βρεθεί στο επίκεντρο της Ιστορίας ενός λαού και μιας εποχής, είναι ευθύνη, όταν έχει πλέον φτάσει η ώρα, να μιλήσεις. Πενήντα ένα χρόνια από την ώρα που διαδέχθηκα ως Βασιλεύς των Ελλήνων τον αείμνηστο πατέρα μου Βασιλέα Παύλο, έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Σήμερα, όμως, μισόν αιώνα μετά, μέσα σε συνθήκες βαθιάς και επώδυνης κρίσης για τον τόπο και τον λαό μας, η Ιστορία αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα, όπως και η αίσθηση της ευθύνης.
Αυτό το βιβλίο είναι η δική μου εκπλήρωση ευθύνης..»

Κωνσταντίνος Β.

Ο Κωνσταντίνος, ως άνθρωπος, ως χαρακτήρας και ως βασιλεύς είχε αποδείξει ότι είχε πραγματική επίγνωση των πραγμάτων, ήταν αληθινός και ειλικρινής με τον εαυτό του πρώτα και μετά με τους άλλους, σκολουθύσε το μονοπάτι του ένστικτου του που έβγαζε πάντα στην αλήθεια και αγαπά τα λάθη του. Γιατί και αυτά ήταν κομμάτι του εαυτού του, γιατί αυτά τον έμαθαν και τον έκαναν σοφότερο μέρα με τη μέρα.

Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος τα τελευταία χρόνια πριν τον θάνατο του αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας και κάποιες φορές μετακινούταν με αναπηρικό αμαξίδιο. Κατά τα άλλα όμως η γενικότερη υγεία, το ηθικό και η διάθεσή του ήταν καλή, αφού ταξίδευε στο εξωτερικό και στην Ελλάδα, πάντα με πλατύ χαμόγελο και πρόθυμος να χαιρετάει γνωστούς και αγνώστους όπου και αν βρεθεί.

Η τελευτάια δημόσια εμφάνιση του Βασιλεώς Κωνσταντίνου ήταν στην Αθήνα το μεσημέρι της Τετάρτης 19 Οκτωβρίου 2022, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του, Βασίλισσα Άννα-Μαρία και τις αδελφές του, Βασίλισσα Σοφία και Πριγκίπισσα Ειρήνη.
Η βασιλική οικογένεια γευμάτισε σε γνωστό κατάστημα εστίασης, στη συμβολή των οδών Βουκουρεστίου και Πανεπιστημίου, αποχωρώντας λίγο μετά τις 15:30 για να απολαύσει τη βόλτα της στην ηλιόλουστη πρωτεύουσα.

Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών στις 10 Ιανουαρίου 2023 ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο «Υγεία». Είχε υποστεί οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο και νοσηλευόταν στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Η εξόδιος ακολουθία

Η σορός του Βασιλέως είχε τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα από τα ξημερώματα της Δευτέρας 16 Ιανουαρίου στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών. Το φέρετρο ήταν σκεπασμένο με την Ελληνική Σημαία, ενώ οι πολίτες που θέλησαν να αποχαιρετίσουν τον Βασιλιά Κωνσταντίνο ήταν περισσότεροι από όσους είχε εκτιμήσει η αστυνομία, με αποτέλεσμα να δοθεί μικρή παράταση στον χρόνο παραμονής της σορού στον Αγιο Ελευθέριο. Η εξόδιος ακολουθία, ξεκίνησε μετά τις 12 το μεσημέρει στον Ιερό Καθεδρικό Ναό των Αθηνών.

Οι τρεις γιοι του Βασιλιά Κωνσταντίνου: Παύλος, Νικόλαος και Φίλιππος, μόνοι ακολούθησαν τη σορό τη πατέρα τους από το παρεκκλήσι προς την Μητρόπολη.

Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε προεξάρχοντας του αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου και συμμετείχαν 12 συνοδικοί ιεράρχες. Παρευρέθηκαν 187 επίσημοι προσκεκλημένα και έντεκα εκπρόσωποι βασιλικών οίκων από έντεκα κράτη της Ευρώπης.

Η ταφή του Βασιλέως

Της ταφής του Βασιλιά, προηγήθηκε τρισάγιο στο ναό της Αναστάσεως, στο σύμπλεγμα των βασιλικών τάφων στο οποίο χοροστάτησε, όπως και στην εξόδιο ακολουθία στη Μητρόπολη, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Στο ναό μπήκαν μέσα τα μέλη της στενής οικογένειας του Κωνσταντίνου, η Βασίλισσα Αννα-Μαρία, τα παιδιά, τα εγγονια, οι αδελφές του Πριγκίπισσα Ειρήνη και Βασίλισσα Σοφία, μαζί με τον σύζυγό της Βασιλιά Χουάν Κάρλος, αλλά και τα τρία της παιδιά- τον Βασιλιά της Ισπανίας, Φίλιππο και τις κόρες της.

Στους ώμους των τριών γιων και των εγγονών του οδηγήθηκε στην τελευταία του κατοικία κοντά στους τάφους των γονιών και των άλλων προγόνων του, στο Τατόι, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος.

---

---