Ο Ιερός Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Ομονοίας (c) photo: ιστότοπος Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών
Στις 15 Δεκεμβρίου 1905, ανήμερα της εορτής του Αγίου Ελευθερίου, η βασίλισσα Όλγα συνοδευομένη από τον διάδοχο Κωνσταντίνο και την σύζυγό του πριγκίπισσα Σοφία, παρέστη στα εγκαίνια του Ιερού Ναού Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, πολύ κοντά στην πλατεία Ομονοίας.
Ο Ναός είναι ακριβώς απέναντι από το Εθνικό Θέατρο στην Οδό Αγίου Κωνσταντίνου και η είσοδός του είναι επί της οδού Κουμουνδούρου.
Το Εθνικό Θέατρο όπως φαίνεται από το προαύλιο του Ναού
Η παλιά αθηναϊκή συνοικία που ονομαζόταν «Γεράνι» και εκτεινόταν ανάμεσα στην πλατεία Ελευθερίας (Κουμουνδούρου) και τη διασταύρωση των σημερινών οδών Π. Τσαλδάρη (Πειραιώς) και Σωκράτους, δεν είχε ενοριακό ναό για πολλά χρόνια. Μόνος χώρος εκκλησιασμού των χριστιανών της περιοχής ήταν το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στην οδό που σήμερα ονομάζεται Αγίου Κωνσταντίνου.
Από το εκκλησάκι αυτό, έτυχε να περνά η βασίλισσα Όλγα, μία μέρα όπου τελούνταν η Θεία Λειτουργία. Βλέποντας η βασίλισσα ότι οι περισσότεροι από τους πιστούς ήταν έξω και γύρω από το μικρό εκκλησάκι, εξέφρασε τη συμπάθεια της προς τους ανθρώπους αυτούς που δεν είχαν ενοριακό ναό και αποφάσισε να κάνει ό,τι ήταν δυνατό για να ανεγερθεί μεγαλοπρεπής Ναός στην περιοχή.
Έτσι αφού εξασφαλίστηκε το απαραίτητο οικόπεδο, ο Δήμαρχος Αθηναίων Παναγής Κυριακός ανήγγειλε στον αθηναϊκό λαό ότι θα ανεγειρόταν μεγαλοπρεπής Ναός στην Ομόνοια, στο όνομα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Ισαπόστολου Κωνσταντίνου και της μητέρας του Ελένης.
Η επίσημη τελετή θεμελίωσης του περιπόθητου Ναού πραγματοποιήθηκε την Κυριακή των Βαΐων στις 19 Μαρτίου 1871. Αρχιτέκτονας του Ναού ήταν ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811-1885).
Ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου. Πορτραίτο του ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα
Ο ρυθμός του ναού είναι ελληνοπρεπής και έχει το σχήμα του σταυρού, όπως άλλωστε αρμόζει στον Άγιο που πρώτος καθιέρωσε το σωτήριο αυτό σημείο ως σύμβολο νίκης.
Ο διάδοχος Κωνσταντίνος βρέφος.
Ο Ναός έγινε τρισυπόστατος: ο κεντρικός Ναός είναι αφιερωμένος στους Θεοστέπτους Βασιλείς και Ισαποστόλους Κωνσταντίνο και Ελένη, προς τιμή της γέννησης του διαδόχου Κωνσταντίνου στις 21-7-1868, η δεξιά κόγχη είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο, διότι ο ναός κτίσθηκε σε οικόπεδο που ανήκε στο εξωκκλήσι, του Τιμίου Προδρόμου, ενώ, τέλος, η αριστερή κόγχη είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ελευθέριο, διότι την ημέρα των εγκαινίων εορταζόταν ο εν λόγω ιερομάρτυς Άγιος.
Στο εσωτερικό του Ναού διασταυρώνονται δύο Βασιλικές: η Κωνσταντιανή και η Ιουστινιανή, η μία με στοές και η άλλη χωρίς στοές.
Η εξωτερική όψη του τρούλου που καλύπτεται από φύλλα χαλκού. (c) photo: εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ»
Η εσωτερική όψη του τρούλου. Οι τοιχογραφίες του τρούλου και του Ιερού έγιναν από τον Αναστάσιο Λουκίδη. Ο ίδιος έχει αγιογραφήσει και τον Ναό της Ζωοδόχου Πηγής στην Αθήνα(c) photo: Blog: Άπαντνα Ορθοδοξίας
Επάνω στο διασταύρωμα βρίσκεται ο τρούλος, ο οποίος στην εσωτερική επιφάνεια φέρει τη μορφή του Παντοκράτορα, η οποία φωτίζεται από δώδεκα συμβολικές θυρίδες. Έμπνευση του αρχιτέκτονα για την κατασκευή του τρούλου υπήρξαν ο θόλος του Πανθέου της Ρώμης αλλά και η Αγία Σοφία της Κωνσταντινουπόλεως.
Το Ιερό του Ναού το Μεγάλο Σάββατο
Οι αρχαίες παραδόσεις τηρήθηκαν ακόμη και στον σχεδιασμό του ιερού, του γυναικωνίτη, του εσωτερικού και εξωτερικού νάρθηκα.
Τέλος αριστερά και δεξιά του Ναού προστέθηκαν δύο πύργοι οι οποίοι καταλήγουν σε οκτάγωνα, για να τοποθετηθούν εκεί οι καμπάνες και τα ωρολόγια. Είναι και οι δύο όμοιοι και ισομεγέθεις, συμβολίζοντας έτσι την αρμονία της ορθόδοξης Πολιτείας με την Εκκλησία.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σχέδια, ο ναός κατασκευάστηκε όλος από ατόφιο πεντελικό μάρμαρο. Το ύψος του από το δάπεδο ως την κορυφή του τρούλου είναι 32 μέτρα, ενώ το μέγεθός του υπερβαίνει τα 1.000 τ.μ.
Η πλαϊνή όψη του Ναού επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. (c) photo: σελίδα του Ναού στο Facebook
Για την αποπεράτωση του Ναού συνέβαλαν οικονομικά όλοι οι Έλληνες, κληρικοί και λαϊκοί, καθώς και οι Ι. Μονές, γεγονός που κατέστησε τον Ιερό αυτόν Ναό Πανελλαδικό.
Και όταν οι έρανοι υπέρ του Ναού σταμάτησαν, και ο Δήμος δεν είχε πλέον την δυνατότητα να διαθέσει άλλα σοβαρά χρηματικά ποσά, η βασίλισσα Όλγα προσφέρθηκε να συμπληρώσει όσα έλειπαν: αμμοκονιάματα, μαρμάρινα δάπεδα, πόρτες, παράθυρα, καμπάνες και πολυέλαιοι από την Βιέννη, κατασκευή τέμπλου, αριστουργηματική επίπλωση, ήταν μέρος της δωρεάς της βασίλισσας Όλγας.
(c) photo: Blog: Άπαντα Ορθοδοξίας
Από τότε, ο περίβλεπτος ναός της ενορίας «Γερανίου» Ομονοίας γνώρισε μέρες δόξας, μία και εκκλησιαζόταν σ΄αυτόν συχνά η βασιλική οικογένεια, ενώ υπηρέτησαν σ’ αυτόν σημαντικές ιερατικές προσωπικότητες, και η ενορία του Αγίου Κωνσταντίνου Ομονοίας εξελισσόταν σε μία από τις καλύτερες ενορίες της πρωτεύουσας.
Η Ιερά Εικόνα του Νυμφίου Χριστού
Στις 21 Δεκεμβρίου 1972 ο Ναός ανακηρύχθηκε Διατηρητέο Μνημείο.
Υπέστη μεγάλες καταστροφές όμως από τους δύο σεισμούς της Αθήνας, το 1981 και το 1999, οι οποίες σε συνδυασμό με τη φυσική φθορά των υλικών προκάλεσαν σοβαρά στατικά προβλήματα. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν να περιβληθεί ο Ναός με σκαλωσιές και λινάτσες σε μια από τις πλέον υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου.
Η αποκατάσταση του Ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 2016 έχοντας ξαναβρεί πλήρως την παλιά του αίγλη. Έκτοτε μαζί με το Εθνικό Θέατρο και το Μορφωτικό Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης έχουν δώσει αέρα ανανέωσης στην περιοχή που κάποτε ήταν αριστοκρατική.
Ο στολισμός του φετινού Επιταφίου ήταν προσφορά της Τροχαίας Αθηνών. Χρησιμοποιήθηκαν 14.000 γαρύφαλλα και στον στολισμό του πρωτοστάτησε ο Διοικητής Γιώργος Διαμαντόπουλος και άλλα στελέχη της Τροχαίας Αθηνών
Η Ιερά Εικόνα του Νυμφίου Χριστού έχει ενδιαφέρουσα ιστορία την οποία μπορείτε να διαβάσετε στον ιστότοπο «Μηχανή του Χρόνου»
Πηγή κειμένου: Επίσημο φυλλάδιο του Ναού και η σελίδα αυτού στο Facebook
Επιμέλεια κειμένου: Τέπη Πιστοφίδου
Share On Facebook
Tweet It
