Φίλιππος Αλέξιος Λάζλο: Ο ζωγράφος των εστεμμένων

Ο ζωγράφος Φίλιππος Αλέξιος Λάζλο ντε Λόμπος γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1869 και πέθανε στο Λονδίνο το 1937. Πολιτογραφήθηκε Άγγλος το 1914 και ανήκει στην Αγγλική Σχολή. Σπούδασε στην Βουδαπέστη, στο Μόναχο και στο Παρίσι. Η σταδιοδρομία του ως προσωπογράφου διάσημων προσωπικοτήτων, και ιδίως εστεμμένων, υπήρξε ξεχωριστή. Οι προσωπογραφίες του διακρίνονται για την πλήρη απόδοση των χαρακτηριστικών των εικονιζoμένων προσώπων, ώστε να επιτυγχάνεται ομοιότης και να διατηρείται το επίσημο και μεγαλοπρεπές ύφος. Τιμήθηκε με ανώτερα παράσημα στην Αυστρία, την Γαλλία, την Πρωσία, την Ισπανία και την Ιταλία. Το 1930 εξελέγη πρόεδρος της Royal Society of British Artists. Οι εκθέσεις του είχαν πάντοτε μεγάλη επιτυχία και μεγάλος είναι ο αριθμός των βραβείων που έλαβε. Έργα του υπάρχουν σε όλες τις μεγάλες πινακοθήκες αλλά και ιδιωτικές συλλογές. Στην Ελλάδα φιλοτέχνησε το 1914 το πορτραίτο του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄, και μετά την βασιλομήτορα Όλγα. Ο πίνακας αυτός είναι από τους πιο επιτυχημένους του σύμφωνα με την άποψη του ίδιου. Το μόνο μέλος της ελληνικής βασιλικής οικογένειας που δεν ζωγράφισε  ήταν η βασίλισσα Σοφία, γιατί τύχαιναν συνέχεια εμπόδια.

Φωτογραφία του Λάζλο καθώς φιλοτεχνεί τον πίνακα του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄. Ο βασιλιάς πόζαρε στον ζωγράφο 4 ή 5 φορές. Μετά για την συμπλήρωση των λεπτομερειών της στολής, και της όλης της εμφάνισής του, έπαιξε τον ρόλο του μοντέλου η αδερφή του Βασιλιά, η μεγάλη δούκισσα Μαρία, η οποία φορούσε την μεγάλη στολή του αδερφού της με τα παράσημα για να τελειοποιήσει το πορτραίτο ο Λάζλο.

Η ίδια αναφέρει στο βιβλίο των Απομνημονευμάτων της: «Την άνοιξη εκείνη ήρθε στην Αθήνα ο γνωστός ζωγράφος Laszlo για να ζωγραφίση το πορτραίτο του μεγάλου μου αδερφού σε φυσικό μέγεθος. Ποζάρισε με μεγάλη στολή, τον στρατιωτικό μανδύα ριγμένο στους ώμους του, φορώντας όλα του τα παράσημα και κρατώντας την στραταρχική του ράβδο. Το πορτραίτο είχε τεράστια επιτυχία και η ομοιότης ήταν καταπληκτική.

                                                  

Ο Laszlo έκαμεν επίσης μιαν ωραία προσωπογραφία της μητέρας μου με τον πέπλο της χηρείας και τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος. Η ταινία έχει το χρώμα του ουρανού, κ΄ήταν ξεχωριστά όμορφη πάνω στο φόρεμά της από μαύρο κρεπ. Όταν εποζάριζε ο αδελφός μου, καθόμουν συνήθως μαζί του για να του κρατώ συντροφιά, κ΄επίσης γιατί ήταν πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθή κανείς τον Laszlo να ζωγραφίζη. Δύο ή τρεις φορές που ο αδερφός μου ήταν πολύ απασχολημένος, ο καλλιτέχνης μου εζήτησε να πάρω την θέση του, αφού με έβαλε να φορέσω το μακρύ στρατιωτικό επινώτιο και να κρατώ το πηλήκιο και την στραταρχική ράβδο. Αυτό ήταν πολύ κουραστικό, γιατί το επινώτιο ήταν πολύ βαρύ, και η μόνη παρηγοριά που εύρισκε να μου πει ο Laszlo ήταν πόσο διδακτικό ήταν για μένα να αισθάνομαι το βάρος της βασιλικής ευθύνης! Και ο αδερφός μου Ανδρέας χρειάσθηκε να ποζάρη, φορώντας την στολή και τα παράσημά του. Όλοι επειράζαμε τον Laszlo φοβερά και του σκαρώναμε διάφορες φάρσες. Ο ανεψιός μου Γεώργιος αγόρασε μια φρικτή, φθηνή και κακοφτιαγμένη εικόνα της Βασιλικής Οικογένειας, την εκάρφωσε στον τοίχο του στούντιο του καλλιτέχνου και αντέγραψε με κάρβουνο την υπογραφή του στο κάτω μέρος, πράγμα που τον εξώργισε πολύ.

Εδώ πρέπει να διηγηθώ ένα διασκεδαστικό ανέκδοτο που μας είπε ο Laszlo, και που αναφέρεται στον γηραιό Μεγάλο Δούκα της Βαϊμάρης Κάρολο- Αλέξανδρο. Ο ηλικιωμένος αυτός Δουξ ήταν εξάδελφος της Ρωσίδας γιαγιάς μου και, μολονότι μορφωμένος, ήταν πολύ αφηρημένος και ονειροπόλος. Κάποτε εξέφρασε την επιθυμία να δη έναν εγκληματία, όπως κάποιος άλλος θα ήθελε να δη ένα άγριο θηρίο του Ζωολογικού Κήπου. Του είπαν πως, μια και αυτή ήταν η επιθυμία του, θα έπρεπε να επισκεφθή τις κρατικές φυλακές. Αυτό δεν του άρεσε κατ΄αρχήν, αλλά η περιέργειά του υπερενίκησε τις αντιρρήσεις του. Πήγε στην φυλακή, και στο γραφείο του διευθυντού του έφεραν έναν από τους κρατούμενους δολοφόνους. Αφού τον εκοίταξε με προσοχή, τον ερώτησε με τρομαγμένη φωνή τί είχε κάμει. Η απάντησις ήταν: «Σκότωσα την μητέρα μου». Τότε ο γηραιός Μέγας Δουξ έκπληκτος απήντησε: «Ω! μα δεν έπρεπε να το κάμης αυτό!»

Ένα άλλο ανέκδοτο του ιδίου Μεγάλου Δουκός είναι και το ότι μια μέρα ερώτησε την Κυρίαν επί των τιμών της συζύγου του  πόσους αδελφούς είχε. Αυτή απήντησε πως είχε τρεις. Όταν αργότερα συνήντησε έναν από τους αδελφούς της του έκαμε την ίδια ερώτηση. Ο άνθρωπος του απήντησε φυσικά πως είχε δύο, και ο Μέγας Δουξ είπε: «Αυτό είναι πολύ περίεργο, γιατί η αδελφή σας προ ολίγου μου είπε ότι είχε τρεις!»

Στην φωτογραφία εικονίζεται η δούκισσα του Κεντ ενώ ποζάρει στον διάσημο ζωγράφο Φίλιππο Αλέξιο ντε Λάζλο για την προσωπογραφία της. Ο Λάζλο εξήγησε στην βασίλισσα-μητέρα  Ελένη της Ρουμανίας πόσο δυσκολευόταν να πετύχει ένα πορτραίτο που θα τον ικανοποιούσε πλήρως όταν το μοντέλο ήταν μια πολύ ωραία γυναίκα.

                                                  

Ο Λάζλο δεν προετοίμαζε ποτέ τα πορτραίτα του από φωτογραφίες όπως έκαναν άλλοι ζωγράφοι της εποχής του. Τα άρχιζε σε λευκό καμβά και συνήθως έκανε ένα προσχέδιο. Τα προσχέδια αυτά δεν υστερούν σε ομορφιά και αξία από τα ολοκληρωμένα πορτραίτα του.

                                                                     

                                                                              Προσωπογραφία της πριγκίπισσας Νικολάου από σχέδιο του Λάζλο που φιλοτέχνησε το Πάσχα του 1914 στην Αθήνα. Φέρει την αφιέρωση «εις ευγνώμονα ανάμνησιν του ευτυχούς Πάσχα εις τας Αθήνας, το 1914». Το 1914 ο Λάζλο είχε γοητευθεί από την παραμονή του στην Αθήνα, γι΄αυτό και έγραψε την αφιέρωση  στο  σχέδιο, το οποίον αποτελεί και αυτό ένα πολύ ωραίο  πίνακα. Ο πίνακας ανήκει σήμερα στον πρίγκιπα Μιχαήλ του Κεντ.

                                                                            Ο Λάζλο μεταπολεμικώς στο εξωτερικό ζωγράφισε την βασίλισσα-μητέρα Ελένη της Ρουμανίας, την τότε βασίλισσα της Ελλάδος Ελισάβετ, και το 1931  την πριγκίπισσα  Ειρήνη, κατόπιν δούκισσα της Αόστης.

Ζωγράφισε επίσης την πριγκίπισσα Αναστασία, πρώτη σύζυγο του πρίγκιπα Χριστοφόρου, φορώντας τα περίφημα κοσμήματά της. Η φωτογραφία του πορτραίτου της Αναστασίας είναι επεξεργασμένη για να τονίσει τα σμαράγδια της.

 

 

                                                             

Από τα κορυφαία πορτραίτα του θεωρείται αυτό της πριγκίπισσας Αλίκης.

Εξαιρετικό πορτραίτο του πρίγκιπος Νικολάου

Βασιλιάς Γεώργιος Β΄. Μετά την επιστροφή του το 1935,  προσέφερε  σε ορισμένους συνεργάτες του αντίγραφο αυτής της προσωπογραφίας του που φιλοτεχνήθηκε από τον Λάζνο στην Αγγλία. Μεταξύ αυτών ήσαν ο καθηγητής Θεόδωρος Αγγελόπουλος, αρχηγός του πολιτικού του γραφείου και ο στρατηγός  Δημήτρης Παπαδιαμαντόπουλος, σταυλάρχης του.

 

 

Επιμέλεια κειμένου: Τέπη Πιστοφίδου

βιβλιογραφία: 1)Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, Σπύρου Μαρκεζίνη

2) Πολιτική Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδος, Σπύρου Μαρκεζίνη

3) Αναμνήσεις της Βασιλόπαιδος Μαρίας

Το πορτραίτο του πρίγκιπος Χριστοφόρου το πήραμε από στον ιστότοπο του πρίγκιπος Μιχαήλ princemichaelschronicles.com