Τα γυναικεία μέλη της δυναστείας των Ρομανώφ είχαν μια εκπληκτική συλλογή πολυτίμων κοσμημάτων. Οι μεγάλες δούκισσες στις επίσημες τελετές της αυλής φορούσαν μοναδικά κοσμήματα με σπάνιους πολύτιμους λίθους σε ποιότητα και μέγεθος, κατασκευασμένα από διάσημους οίκους της Ευρώπης. Πολλοί επώνυμοι οίκοι κοσμημάτων, άνοιξαν παραρτήματα στην Αγία Πετρούπολη, για να μπορούν να εξυπηρετούν την εκλεκτή πελατεία τους. Όταν οι μεγάλες δούκισσες της Ρωσίας τελούσαν τους γάμους τους στο εξωτερικό με μέλη άλλων βασιλικών δυναστειών, η προίκα τους, εκτός από ένα τεράστιο χρηματικό ποσό που τους χορηγούσαν αλλά και ανάλογο μηνιαίο εισόδημα, περιελάμβανε και κοσμήματα που ενέπνεαν την ζήλια και τον φθόνο των άλλων γυναικών. Όταν ξέσπασε η ρωσική επανάσταση όλα αυτά τα κοσμήματα κατασχέθηκαν από τους μπολσεβίκους και πουλήθηκαν ή καταστράφηκαν. Ελάχιστες μεγάλες δούκισσες κατόρθωσαν να διαφύγουν στο εξωτερικό με τα κοσμήματά τους, τα οποία σύντομα πούλησαν για να επιβιώσουν. Η βασίλισσα Μαίρη της Αγγλίας, λάτρης των κοσμημάτων, εμπλούτισε την προσωπική συλλογή της, αγοράζοντας ένα μεγάλο μέρος των κοσμημάτων της μεγάλης δούκισσας Βλαντιμίρ αλλά και της μεγάλης δούκισσας Ξένιας, αδελφής του τελευταίου τσάρου Νικολάου Β′.
Όταν ο νέος βασιλιάς της Ελλάδας, Γέωργιος Α′, παντρεύτηκε το 1867, την μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας, Όλγα Κονσταντίνοβνα, αυτή ήταν μια πολύφερνη νύφη. Η μητέρα της Όλγας, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Σαξ- Άλτενμπουργκ, που μετά τον γάμο της ονομάστηκε Αλεξάνδρα Ιωσήφοβνα, κατείχε μια από τις πιο πλούσιες συλλογές κοσμημάτων της δυναστείας των Ρομανώφ. Όταν παντρεύτηκε η κόρη της Όλγα, της προσέφερε ένα μεγάλο μέρος αυτών. Έτσι η δεκαεξάχρονη νέα βασίλισσα της Ελλάδος μαζί με τις αγαπημένες κούκλες της που πήρε μαζί της στην νέα της πατρίδα, έφερε και εκπληκτικά πολύτιμα κοσμήματα, που φορούσε περήφανα σε όλη την διάρκεια της μακρόχρονης βασιλείας της. Την συλλογή της φρόντισε να εμπλουτίσει και ο σύζυγός της, βασιλιάς Γεώργιος Α′, δωρίζοντας της κάθε χρόνο νέα κοσμήματα και ιδιαίτερα ρουμπίνια, γιατί πίστευε πως ταίριαζαν με την λευκή επιδερμίδα της. Μετά την δολοφονία του άνδρα της , ο Όλγα σταμάτησε να τα φορά. Έφερε μόνο μερικές σειρές διακριτικών μαργαριταριών.Όμως είχε φροντίσει από πολύ νωρίς, πριν αρχίσουν οι εξορίες της ελληνικής δυναστείας, να γράψει διαθήκη, στην οποία ανέφερε λεπτομερώς κάθε της κόσμημα σε ποιόν απόγονό της το άφηνε.
Η Ιουλία Καρόλου στο βιβλίο της «Βασίλισσα Όλγα» μας δίνει μια μοναδική μαρτυρία για την αγάπη της βασίλισσας Όλγας για τα πολύτιμα κοσμήματα της: «Κατά τον χειμώνα 1910-1911 η Βασίλισσα προσεβλήθη από γρίππην. Ο ιατρός της επέβαλε να παραμένη εις τα δωματιά της χωρίς να εξέρχεται δια τον φόβον της υποτροπής. Η Βασίλισσα είχε αποφασίσει να γράψη την διαθήκην της, ως έλεγε, «δια να είναι όλα έτοιμα όταν ο Θεός την καλέση πλησίον του». Επειδή δέ είχε πολλά διαμαντικά και εκ δώρων συγγενών και πλείστα βαρύτιμα, τα οποία είχε λάβη ως Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας κατά τον γάμον της, επεθύμει δια της διαθήκης της να διανείμη ταύτα εις τας νύμφας και τα εγγόνια της. Αλλ΄η περιγραφή ήτο δύσκολος, και η κατά περιγραφήν διανομή όχι δυνατή και δια τούτο απεφάσισε να φωτογραφήση όλα τα κοσμήματά της, και υπό έκαστον κόσμημα να φωτογραφηθή ευκρινώς αύξων αριθμός, σύμφωνα προς τον οποίον να γίνη η διανομή των πολλών και ποικίλων αυτών κοσμημάτων. Έρραψεν η Μπου ( κυρία ρωσικής καταγωγής και υπεύθυνη της ιματιοθήκης της βασίλισσας και της φύλαξης των κοσμημάτων της) μαξιλάρια από μαύρο βελούδο και εκεί επάνω εκαρφώνοντο τα διάφορα κοσμήματα με κάτωθεν ενός εκάστου αυτών προσηρμοσμένους αριθμούς για την φωτογράφησιν. Εγεννήθη τότε το ζήτημα του ποιός θα ηδύνατο να τα φωτογραφήση, διότι τούτο και ειδικότητα και λεπτότητα και εχεμύθειαν απήτει.» Την φωτογράφηση ανέλαβε ο αρχαιολόγος Γεώργιος Οικονόμου. «Τα μαργαριτάρια πρώτον, έπειτα τα διαμάντια, ήτοι το περιδέραιον και οι αδαμάντινοι αστέρες, τα κοσμήματα από ρουμπίνια, από σαπφείρους, από σμαράγδους, από turquoises ( τιρκουάζ) και ούτω καθ΄εξής και όλα τα βραχιόλια, άλυσσοι, απειράριθμοι καρφίτσαι, σταυροί, κτλ. όλα εταξινομήθησαν,ηριθμήθησαν, εφωτογραφήθησαν. Τας πλάκας και τας φωτογραφίας επήρεν η Βασίλισσαν μαζί της, όταν ανεχώρησεν εις Ρωσσίαν. Ετυπώθησαν εκεί και άλλα αντίτυπα, ηριθμήθησαν αι φωτογραφίαι και απετέλεσαν λεύκωμα, εις δε τας απέναντι των φωτογραφιών λευκάς σελίδας η Βασίλισσα ιδιοχείρως ανέγραψεν το όνομα ενός εκάστου, προς τον οποίον έπρεπε να δοθή μετά τον θάνατον το κάθε κόσμημα με τον αύξοντα αριθμόν του.»
Όταν ξέσπασε η Ρωσική Επανάσταση , η βασίλισσα Όλγα κατοικούσε μονίμως στην Ρωσία. Είχε μεταβεί εκεί μετά το 1914, όταν πλέον βασίλισσα της Ελλάδος ήταν η νύφη της, Σοφία της Πρωσίας. Οι σχέσεις Όλγας – Σοφίας δεν ήσαν καλές και η βασίλισσα Όλγα προτίμησε να επιστρέψει στην αγαπημένη της Ρωσία. Επίσης είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως η Σοφία ουδέποτε φωτογραφήθηκε με τα διαδήματα της βασίλισσας Όλγας. Αντιθέτως φορούσε συχνά το διάδημα που της έκανε δώρο ο αδερφός της, αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β′ (για άλλους η μητέρα της αυτοκράτειρα Φρειδερίκου) στους γάμους της με τον διάδοχο Κωνσταντίνο.
Ο γιος της βασίλισσας Όλγας, πρίγκιπας Νικόλαος, στο βιβλίο του «Τα Πενήντα χρόνια της ζωής μου» αναφέρει σχετικά με την διάσωση των κοσμημάτων της μητέρας του: – «Με πολλάς δυσκολίας επετράπη εις την μητέραν μου να εγκαταλείψη την Πετρούπολιν, επιβαίνουσα βαγονίου δευτέρας θέσεως….. Μόλις πριν φύγη, η μητέρα μου εστάθη αρκετά τυχερή, χάριν εις την ευφυίαν της αφοσιωμένης κυρίας της τιμής, της Δδος Μπαλταζή, να σώση τα κοσμήματά της. Ταύτα κατόρθωσε να εξαγάγη λάθρα εκ του Μαρμαρίνου Ανακτόρου κάποιος Έλλην σπουδαστής, ο οποίος μετέβη εις το Ανάκτορον με έναν ξύλινον κιβώτιον πλήρες σχολικών βιβλίων και εξήλθε με άλλο όμοιον κιβώτιον περιέχον τα κοσμήματα της μητρός μου. Το κιβώτιον είχε προσεκτικά ερευνηθεί από των σοβιετικών σκοπών, οίτινες είχον τοποθετηθεί εις την είσοδον των πυλών του Ανακτόρου και ευτυχώς δεν ηρευνήθη εκ νέου, όταν ο σπουδαστής εξήλθε πάλιν. Κατόπιν ο νέος μετέφερε τα κοσμήματα εις την Δανικήν Πρεσβείαν, όπόθεν απεστάλησαν ασφαλώς εις Κοπεγχάγην.»
Τον Νοέμβριο του 1924 η Ιουλία Καρόλου αναλαμβάνει να στείλει από την Αθήνα στην Ρώμη, όπου κατοικούσε πλέον μονίμως η βασίλισσα Όλγα, τα προσωπικά της αντικείμενα αλλά και τα προσωπικά της κοσμήματα που είχαν τοποθετηθεί σε θυρίδα της Εθνικής Τραπέζης. Μέσα σ΄ένα απλό ξύλινο κιβώτιο που έφερε τον αριθμό 117, ταξίδευσαν πάνω σε ένα φορτηγό αυτοκίνητο, χωρίς κανείς να γνωρίζει το πολύτιμο περιεχόμενό του, παρά μόνο δύο έμπιστοι συνοδοί. Η Ιουλία Καρόλου αναφέρει πολύ παραστατικά στο βιβλίο της «Βασίλισσα Όλγα» το χρονικό της μυστικής φόρτωσης του συγκεκριμένου κιβωτίου: «Καθ′ ην στιγμήν επεστάτουν εις την φόρτωσιν του Νο 117 εκ του θησαυροφυλακίου της Εθνικής Τραπέζης εις το φορτηγόν αυτοκίνητον, αίφνης ακούω ένα υπάλληλον να λέγη… ″αυτό το βαρύ μπαούλο είναι της «Βασιλίσσης Όλγας…″. Είχον τότε τόσα διαδοθή, ότι επέκειντο κατασχέσεις των πολυτίμων, αίτινα ανήκον εις τους Βασιλείς, ώστε, αν και η απόδειξις της καταθέσεως του ήτο εις το όνομά μου, εν τούτοις δύναταί τις να φαντασθή πόσον εθορυβίθην. Φυσικά απέκρυψα την συγκινησίν μου, όταν είς των τεσσάρων αχθοφόρων, καθώς το εφόρτωνεν εις το φορτηγόν αυτοκίνητον, ήκουσα να λέγη: «εμπρός παιδιά, είναι της αγίας γρηάς Βασίλισσας…»
Προς τιμήν των απογόνων της, έχουν διασωθεί πολλά από τα κοσμήματα της βασίλισσας Όλγας. Η συλλογή κοσμημάτων της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδος, θεωρείται από τις πιο πλούσιες και ιστορικές της Ευρώπης. Άλλοι βασιλικοί οίκοι που είναι μάλιστα εν ενεργεία, όπως αυτός του Βελγίου, έχουν διασώσει πολύ λίγα ιστορικά κοσμήματα της συλλογής τους.
Ένα από τα πιο όμορφα σετ κοσμημάτων της βασίλισσας Όλγας , είναι το επιβλητικό διάδημα το οποίο φέρει ολοκάθαρα μεγάλα σμαράγδια και συνοδεύεται από ένα ζευγάρι σκουλαρίκια και μια επιβλητική καρφίτσα.
Η βασίλισσα Όλγα τα κληροδότησε στον εγγονό της και διάδοχο του ελληνικού θρόνου Γεώργιο, μετέπειτα βασιλιά Γεώργιο Β′. Όταν αυτός παντρεύτηκε στο Βουκουρέστι, στις 21 Φεβρουαρίου 1921, την πριγκίπισσα Ελισάβετ της Ρουμανίας, της προσέφερε τα σμαράγδια σε σχήμα «καμποσόν» της γιαγιάς του. Είναι δε αξιοσημείωτο να αναφέρουμε πως η βασίλισσα Σοφία, δεν της προσέφερε κανένα δικό της διάδημα. Όταν η πριγκίπισσα Ελισάβετ, πριγκίπισσα της Ελλάδος πλέον, παρευρέθη στην επίσημη στέψη των γονέων της, το 1922 στην Ρουμανία, δανείστηκε το διάδημα που φόρεσε από την μητέρα της…. Μάλιστα στην προσωπική της αλληλογραφία με την μητέρα της, βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας, εξέφραζε το παράπονό της για την στάση της βασίλισσας Σοφίας και συνέκρινε την συμπεριφορά της μητέρας της προς την πριγκίπισσα Ελένη της Ελλάδος. Όταν αυτή παντρεύτηκε τον διάδοχο της Ρουμανίας, Κάρολο, αδελφό της πριγκίπισσας Ελισάβετ, στις 10 Μαρτίου 1921 στην Αθήνα, δέχτηκε αμέσως ως δώρο γάμου, ένα πολύτιμο διαμαντένιο διάδημα που σχημάτιζε μαιάνδρους και το οποίο βρίσκεται μέχρι σήμερα στην κατοχή της βασιλικής οικογένειας της Ρουμανίας.
Η πριγκίπισσα Ελισάβετ δημιούργησε με τα μοναδικά σμαράγδια της βασίλισσας Όλγας, διάφορα διαδήματα σε στυλ Άρτ Ντεκό, σύμφωνα με την μόδα της εποχής της.
Ο γαλλικός οίκος κοσμημάτων Καρτιέ , δημιούργησε μια επιβλητική τιάρα. Διαμάντια περικύκλωναν πέντε μεγάλα σμαράγδια, σχηματίζοντας το αρχικό γράμμα του ονόματός της «Ε».
Σύμφωνα με τον Ισπανό ιστορικό Ricardo Mateos Sainz de Medrano, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η πριγκίπισσα Ελισάβετ, η οποία είχε διαζευχθεί τον βασιλιά Γεώργιο Β′ από το 1935 στην Ρουμανία (και 4 χρόνια αργότερα επισήμως στην Ελλάδα), αναγκάστηκε να πουλήσει ένα μεγάλο μέρος των κοσμημάτων της, όταν οι κομουνιστές ανάγκασαν την ίδια και όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας, να εγκαταλείψουν την Ρουμανία. Το πολύτιμο διάδημα το αγόρασε ο βασιλιάς Παύλος μαζί με την καρφίτσα και τα σκουλαρίκια, για να τα προσφέρει στην βασίλισσα Φρειδερίκη, στην οποία άρεσαν πολύ τα ογκώδη, επιβλητικά κοσμήματα. Η Φρειδερίκη έκτοτε φορούσε πολύ συχνά το σμαραγδένιο διάδημα με την καρφίτσα και τα σκουλαρίκια αλλά πολλές φορές το φορούσε και ως περιδέραιο.
Το 1953 ο βασιλιάς Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη πραγματοποίησαν επίσημη επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην διάρκεια ενός δείπνου στον Λευκό Οίκο προς τιμήν τους, η βασίλισσα Φρειδερίκη κάθισε δίπλα στον Πρέσβη της Σοβιετικής Ένωσης, κύριο Shirinsky, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά και το μέγεθος των πολυτίμων λίθων των κοσμημάτων της. Την ρώτησε γεμάτος θαυμασμό από που προερχόντουσαν τα εξαιρετικά σμαράγδια που φορούσε. Τότε η Φρειδερίκη του απάντησε με την γνωστή ετυμολογία της: «Ανήκαν στους Ρομανώφ, αυτούς τους Μεγάλους Δούκες που εξολοθρεύσατε το 1918».
Το 1964 , όταν ο γιος της, βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄, παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα- Μαρία της Δανίας , η βασίλισσα Φρειδερίκη της προσέφερε το πολύτιμο σετ από σμαράγδια. Μάλιστα η πριγκίπισσα Άννα- Μαρία τα φόρεσε σε μια από τις δεξιώσεις που προηγήθηκαν της τέλεσης των γάμων της. Έκτοτε τα φορά συχνά σε επίσημες τελετές στο εξωτερικό, σε διαφορετικούς συνδυασμούς. Όπως και να τα φορέσει, πάντα προκαλούν τον γενικό θαυμασμό όλων και εκπέμπουν το αυτοκρατορικό μεγαλείο των Ρομανώφ….
Επιμέλεια κειμένου : Τέπη Πιστοφίδου και Ανδρέας Μέγκος.
Share On Facebook
Tweet It
