Η ελληνική βασιλική οικογένεια στις συλλογές του γαλλικού οίκου “Félix Potin”

Tου Ιωάννη Καστρινάκη

Ο Félix Potin (1820-1871) ήταν ένας Γάλλος έμπορος – επιχειρηματίας όπου ανέπτυξε ένα πρότυπο επιχειρηματικό μοντέλο μαζικής διανομής προϊόντων και αγαθών. Η εταιρία που ίδρυσε στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα έλαβε και το όνομά του «FELIX POTΙN». Γιος ενός αγρότη, ο Félix Potin άνοιξε το πρώτο του κατάστημα στο Παρίσι σε ηλικία μόλις 24 ετών. Από κει και πέρα τα καταστήματά του αυξάνονται σε όλη την πόλη χρησιμοποιώντας καινοτόμες μεθόδους για την εποχή όπως η καθορισμένη εμφάνιση τιμή πώλησης, η χαμηλή τιμή ορισμένων προϊόντων, η συσκευασία τους αλλά και η κονσερβοποίηση. Το 1861 ανοίγει και το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής αγαθών για τον περιορισμό των μεσαζόντων ενώ το 1870 εγκαινιάζει την υπηρεσία παράδοσης αγαθών στο σπίτι. Ως εκ τούτου, η επιχείρηση καθίσταται πρωτοπόρος του μοντέλου λιανικής πώλησης αλυσίδων και υποκαταστημάτων, ενοποιώντας τη διανομή και τις πωλήσεις κάτω από το ίδιο σήμα.

Το 1871 ο Félix Potin πεθαίνει αφήνοντας πίσω του ένα δίκτυο επιτυχημένων καταστημάτων τροφίμων τα οποία φέρουν το όνομά του. Η επιχείρηση περνάει στο οικογενειακό του περιβάλλον όπου συνέχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τα εργοστάσια Félix Potin απασχολούσαν το 1906 περίπου 1.800 εργαζόμενους, φτάνοντας σε 8.000 το 1927. Το 1923 η επωνυμία «Félix Potin» αριθμούσε 70 καταστήματα, 10 εργοστάσια και 5 καταστήματα κρασιών. Η επιχείρηση επιβίωσε σχεδόν στο ίδιο επίπεδο μέχρι το 1956, όταν τα 1.200 καταστήματα έγιναν μίνι μάρκετ, τα οποία εξαγοράστηκαν από τον Eλληνογάλλο επιχειρηματία André Mentzelopoulos το 1958. Μετά από μια περίοδο κακής διαχείρισης και ανταγωνισμού, η επιχείρηση κατέρρευσε αλλά η μάρκα αναβιώνει σήμερα από ένα σύγχρονο δίκτυο διανομής στη νοτιοανατολική Γαλλία.

Οι συλλογές FELIX POTIN, με τον τίτλο Célébrités Contemporaines (Σύγχρονες Διασημότητες), είναι μια σειρά από διαφημιστικές εικόνες (καρτολίνες) που περιέχονται μέσα στις συσκευασίες των σοκολατένιων ράβδων FELIX POTIN. Αυτές απεικονίζουν ασπρόμαυρα φωτογραφικά πορτραίτα διάσημων προσωπικοτήτων της εποχής   τα οποία ταξινομούνται σε διάφορες θεματικές ενότητες όπως πολιτικοί, ηγέτες κρατών, βασιλείς και μέλη των οικογενειών τους, στρατιωτικοί, κληρικοί, δικαστικοί, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών (επιστήμονες, συγγραφείς, καλλιτέχνες, ηθοποιοί, μουσικοί κ.λ.π) αλλά και του αθλητισμού (ποδοσφαιριστές, ξιφομάχοι, πυγμάχοι κ.λ.π).  Οι καρτολίνες αυτές, από χαρτόνι διαστάσεων 4,2 Χ 7,5 εκατοστά, τοποθετούνταν σε ειδικά επεξεργασμένα άλμπουμ όπου το καθένα περιείχε 500 ή 510 καρτολίνες ανάλογα. Εκδόθηκαν τέσσερα διαφορετικά άλμπουμ των συλλογών FELIX POTIN τις χρονολογίες 1898, 1908, 1922 και 1952. Τα δε φωτογραφικά πορτραίτα υπογράφηκαν από φημισμένους φωτογράφους της εποχής όπως των Nadar, Reutlinger, Meurisse και άλλους.

 Το εξώφυλλο του πρώτου συλλεκτικού άλμπουμ.

Η πρώτη συλλογή κυκλοφόρησε το 1898, με το όνομα “CHOCOLATS FELIX POTIN” όπου σε αυτήν περιέχονται μεταξύ άλλων και οι καρτολίνες των μελών της ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Αυτές διανέμονται μέχρι τον Ιανουάριο του 1908 με διάφορες παραλλαγές των πορτρέτων των προσωπικοτήτων και φέρουν στο κάτω μέρος την επιγραφή “COLLECTION FELIX POTIN”. Η συλλογή αυτή αρχικά περιλάμβανε 500 φωτογραφίες αλλά το 1901 προστέθηκαν 10 επιπλέον. Το άλμπουμ της πρώτης συλλογής εκδόθηκε σε 75.000 αντίτυπα. Από την ελληνική βασιλική οικογένεια παρουσιάζονται:

Ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄σε τρεις παραλλαγές

Η Βασίλισσα Όλγα σε δύο παραλλαγές

                                                      Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος σε τρεις παραλλαγές

                                            Ο Πρίγκιπας Γεώργιος, Ο Κρης

                                                                                   Ο Πρίγκιπας Νικόλαος

                                                                                        Η Πριγκίπισσα Μαρία

Ο Πρίγκιπας Ανδρέας σε δύο παραλλαγές

Ο Πρίγκιπας Χριστόφορος σε δύο παραλλαγές

Φωτογραφίες από την ιδιωτική συλλογή καρτολίνων «Félix Potin» του κυρίου Καστρινάκη, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για την συνεργασία.