Τα πρώην βασιλικά κτήματα στο Τατόι, το Μον Ρεπό και το Πολυδένδρι στη Λάρισα αποτελούν μνημεία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που ενώ σε άλλες χώρες προστατεύονται και προσελκύουν χιλιάδες τουρίστες, εδώ έχουν αφεθεί στο έλεος του χρόνου να ρημάζονται.
Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος
Το κτήμα Πολυδενδρίου Λάρισας αποκτήθηκε το 1906 (κατά κυριότητα, νομή και κατοχή), από τον διάδοχο Kωνσταντίνο. Οι μέχρι τότε ιδιοκτήτες του ήταν οι Mιχ. Aλεξανδρή, Δημ. Θεοχάρη, Xρ. Λεονταρίτη και Mπ. Tεβίκ. Το κτήμα για την βασιλική οικογένεια ήταν κυρίως ένας τόπος εξοχής και κυνηγιού. Tο 1924 οι κινηματίες το εκποίησαν, αλλά η αγοράστρια εταιρεία «Δασική» πτώχευσε και το κτήμα περιήλθε στην Eθνική Tράπεζα. Tο 1939, ο τότε διάδοχος Παύλος το απέκτησε με την προίκα της συζύγου του Φρειδερίκης και επί δεκαετίες εξασφαλίζουν τα προς το ζην δεκάδες καλλιεργητές. Ο βασιλεύς Παύλος είχε δωρίσει το κτήμα Πολυδενδρίου το 1962 – με την αφορμή των γάμων της πριγκίπισσας Σοφίας – υπέρ των αγροτικών συνεταιρισμών της Ελλάδος «Ίνα ανεγερθούν εκεί σχολαί επιμορφώσεως των αγροτών, οίτινες μετά των εργατών αποτελούν βασικόν τμήμα της σπονδυλικής στήλης του έθνους». Ουδέποτε όμως τηρήθηκαν αυτοί οι όροι και όπως ορίζει λοιπόν ο νόμος, η δωρεά ακυρώθηκε με το πέρας του χρόνου και το κτήμα επεστράφη στην ιδιοκτησία της βασιλικής οικογένειας.
Mετά το θάνατο του βασιλέως Παύλου, τα 108/288α του κτήματος περιήλθαν στον βασιλιά Kωνσταντίνο και στην πριγκίπισσα Eιρήνη, τα 36/288α στη βασίλισσα Σοφία και τα 36/288α στην θεία τους πριγκίπισσα Aικατερίνη. Με το ΝΔ 225/1973, το καθεστώς της 21ης Απριλίου απαλλοτριώνει την κινητή και ακίνητη περιουσία της βασιλικής οικογένειας. Το 1975, το σύνολο της περιουσίας αποδίδεται στους νόμιμους ιδιοκτήτες, την Ελληνική βασιλική οικογένεια, η οποία από τότε και μέχρι το 1994 πληρώνει τους φόρους που της αναλογούν. Ο τελευταίος νόμος που ρυθμίζει το κτήμα Πολυδενδρίου μαζί με τις υπόλοιπες περιοχές είναι ο Ν. 2215/1994 με τον οποίο περνά τελεσίδικα η βασιλική περιουσία στο Δημόσιο και το θέμα έκλεισε οριστικά το Νοέμβριο του 2002 με την απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ειδικά για το Κτήμα Πολυδενδρίου και Τατοΐου καθορίζεται ως υπεύθυνος φορέας το Υπουργείο Γεωργίας (τότε), νυν Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
To Kτήμα Πολυδενδρίου βρίσκεται στην επαρχία Αγιάς του νομού Λαρίσης και είναι μια τεράστια έκταση περίπου 34.791 στρεμμάτων και υψόμετρου 1.054 μ. που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του όρους Μαυροβούνι, ανάμεσα στον Κίσσαβο και στο Πήλιο και παραμένει κατά κύριο λόγο ανεκμετάλλευτη, με μόνο κάποιες ήπιες παρεμβάσεις να έχουν γίνει τα τελευταία 50 και πλέον χρόνια. Πρόκειται για τοπίο σπάνιας φυσικής ομορφιάς, όπου ζουν εκατοντάδες είδη φυτών, πουλιών και άγριων ζώων, όπως η αγριόγατα (lynx), λύκοι, ζαρκάδια κτλ.
Στο Κτήμα Πολυδενδρίου τα λιγοστά κιόσκια και παγκάκια έχουν αφεθεί στην τύχη τους, η προσβασιμότητα στο χώρο είναι περιορισμένη, όπως περιορισμένη είναι και η τουριστική ανάδειξη του χώρου με ελάχιστους να γνωρίζουν την περιοχή.
Επιπλέον, στο κτήμα υπάρχουν και σημαντικά κτίσματα, όπως δυο εκκλησίες, ο Ναός της Παναγίας που χρονολογείται στα τέλη του 16ου αιώνα και ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που φέρει έτος θεμελίωσης το 1568. Τους δύο ναούς κοσμούν σημαντικές τοιχογραφίες, ενώ οι αρχαίες επιγραφές στο δάπεδο του Ναού της Παναγίας μαρτυρούν την πιθανότητα ύπαρξης αρχαίου ιερού στην περιοχή.
Δυστυχώς, με την σημερινή του μορφή το πρώην Βασιλικό κτήμα Πολυδενδρίου δεν μπορεί να αξιοποιηθεί, καθώς για τη διαχείρισή του είναι υπεύθυνο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που δεν έχει ούτε το προσωπικό ούτε τη διάθεση να το αξιοποιήσει. Το Πολυδένδρι είναι μια περιοχή απαράμιλλου φυσικού κάλλους, χαρακτηρισμένη ως Natura, και μνημείο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας που αξίζει να αναδειχθεί. Θα μπορούσε να γίνει ένα υπαίθριο μουσείο, καθώς και να γίνουν παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση μιας ήπιας τουριστικής ανάπτυξης για επισκέψεις αναψυχής, χαλάρωσης, αναζωογόνησης και δέσμη δραστηριοτήτων.
Φωτογραφίες: Κώστας Μάντζιαρης (Larissanet)
Share On Facebook
Tweet It
