Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α’ σε γραμματόσημο για τα 150 χρόνια των ελληνικών σιδηροδρόμων

 

Του Ιωάννη Καστρινάκη

 Στις 12 Απριλίου 2019 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛ.ΤΑ.) για να τιμήσουν την επέτειο των 150 χρόνων των Ελληνικών Σιδηροδρόμων κυκλοφόρησαν μια αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων με τίτλο: «150 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ 1869-2019 – ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ». Η σειρά εκδόθηκε σε τευχίδια των δέκα αυτοκόλλητων γραμματοσήμων της κλάσης πρώτης μονάδας βάρους εσωτερικού. Ο δε αριθμός τους περιορισμένος, μόλις 2.500 τεμάχια (εικόνα 1).

Οι παραστάσεις των γραμματοσήμων καταγράφουν μια ιστορική διαδρομή από το 1869 μέχρι σήμερα, αποτυπώνοντας τροχαίο υλικό, σιδηροδρομικούς σταθμούς, υποδομές, κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα σχετικά με τους ελληνικούς σιδηρόδρομους. Ήταν 27 Φεβρουαρίου 1869 όταν πραγματοποιήθηκαν τα επίσημα εγκαίνια της πρώτης σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεε το Θησείο με τον Πειραιά. Επιβάτες σε αυτό το πρώτο δρομολόγιο η βασίλισσα Όλγα, ο πρωθυπουργός Αλ. Ζαΐμης, υπουργοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες και άλλοι επίσημοι.

Ένα γραμματόσημο από την αναμνηστική αυτή σειρά απεικονίζει το βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ μαζί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο σιδηροδρομικό σταθμό Βυρώνειας του νομού Σερρών (εικόνα 2).

Στο σταθμό αυτό όπου κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο (Ιούνιος – Ιούλιος 1913) ονομαζόταν Χατζή-Μπεϊλίκ και άνηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, βρισκόταν το στρατηγείο του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’. Εκεί ο βασιλεύς Κωνσταντίνος με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο δέχτηκαν στις 1 Ιουλίου 1913 την αντιπροσωπεία της Βουλγαρίας για να υπογράψουν την συνθήκη ανακωχής με την Βουλγαρία μετά τη νίκη της Ελλάδας στον ελληνοβουλγαρικό πόλεμο.

Από τη Μεταπολίτευση και μετά, με την κατάργηση της Ελληνικής Δυναστείας, είναι το δεύτερο γραμματόσημο που κυκλοφόρησε με βασιλιά. Το άλλο κυκλοφόρησε το 2012 με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης όπου ένα από τα τέσσερα γραμματόσημα της σειράς απεικόνιζε την είσοδο του Ελληνικού Στρατού στη Θεσσαλονίκη με επικεφαλής το βασιλιά Γεώργιο Α’ και το διάδοχο τότε Κωνσταντίνο, με φόντο το Λευκό Πύργο και το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ (εικόνα 3).

Για την φιλοτελική ιστορία αξιοσημείωτο είναι ότι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε γραμματόσημο από τα ελληνικά ταχυδρομεία εν ζωή, γεγονός ασυνήθιστο στην ταχυδρομική ιστορία, αφού στα κράτη όπου υφίστατο ο θεσμός της βασιλείας ο ηγεμόνας απεικονιζόταν κατά κόρον σε σειρές γραμματοσήμων. Μοναδική εξαίρεση γραμματοσήμων του Κωνσταντίνου Α’ εν ζωή αποτέλεσε η έκδοση μίας σειράς με το πορτραίτο του βασιλέως σε δέκα ποικίλους χρωματισμούς και αποχρώσεις από την Προσωρινή Κυβέρνηση της Αυτόνομου Ηπείρου στο Αργυρόκαστρο τον Οκτώβριο του 1914 (εικόνα 4).

Τα υπόλοιπα γραμματόσημα που εκδόθηκαν και απεικονίζουν το βασιλιά Κωνσταντίνο Α’ είναι:

H σειρά «ΠΕΝΘΙΜΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Α’» που κυκλοφόρησε στις 18 Νοεμβρίου 1936 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη μετακομιδή των οστών του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ (1868-1923) και των βασιλισσών Όλγας (1851-1926) και Σοφίας (1870-1932) στο βασιλικό κοιμητήριο των Ανακτόρων Τατοΐου που μέχρι τότε φυλάσσονταν στη ρωσική εκκλησία της Φλωρεντίας. Τα γραμματόσημα αυτά περιβάλλονται με μαύρο φόντο και είναι τα πρώτα πένθιμα του ελληνικού κράτους (εικόνα 5).

Η σειρά «ΕΦΙΠΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» που κυκλοφόρησε στις 9 Οκτωβρίου 1938 στο πλαίσιο των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του έφιππου βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ στο Πεδίο του Άρεως στην Αθήνα (εικόνα 6).

Το 1956 και 1957 κυκλοφόρησαν δύο σειρές γραμματοσήμων με τίτλο «ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» όπου απεικονίζονται όλοι οι βασιλείς της Ελλάδος σε διαφορετικούς χρωματισμούς αντίστοιχα. Σε αυτές ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’ απεικονίζεται στο γραμματόσημο αξίας 1,5 δραχμών σε μπλε (1956) και πράσινη (1957) απόχρωση (εικόνα 7).

Τέλος τον Ιούνιο του 1963 κυκλοφόρησε η σειρά «ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ» στα πλαίσια των εορτασμών για την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ίδρυση της ελληνικής δυναστείας του Γεωργίου Α’. Σε αυτήν απεικονίζονται οι κεφαλές των πέντε βασιλιάδων της δυναστείας που βασίλεψαν την περίοδο 1863-1963 ήτοι Γεώργιος Α’, Κωνσταντίνο Α’, Αλέξανδρος, Γεώργιος Β’ και Παύλος (εικόνα 8).

 

Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Καστρινάκη για την συνεργασία.

Φωτογραφίες γραμματοσήμων από την ιδιωτική συλλογή του κυρίου Καστρινάκη.