Ο Γεώργιος Β΄στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας: Η επίσκεψή του στις ΗΠΑ, την 10η Ιουνίου 1942

Tου Παναγιώτη  Α. Ζολώτα

Διαρκούντος του Β΄Π.Π. και ενώ η Ελλάς είχε κατακτηθεί υπό των Γερμανών, των Ιταλών, των Βουλγάρων και των Αλβανών, ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και η ελληνική Κυβέρνηση μετέβησαν στην Μέση Ανατολή, διά να συνεχίσουν τον πόλεμο κατά του Άξονος, με τον ελληνικό Στόλο, την ελληνική Αεροπορία και τον ελληνικό Στρατό, ο οποίος συνεκροτήθη εξ Ελλήνων της Αιγύπτου και όσων ηδυνήθησαν ν’αποδράσουν και να φθάσουν στην Αίγυπτο. Ήδη τότε ο Γεώργιος Β΄ διετήρει στενή επαφή μετά του προέδρου των Η.Π.Α. Φράνκλιν Ντελάνο Ρούζβελτ. Μάλιστα, ο τελευταίος είχε στείλει στον Έλληνα βασιλέα επιστολή υπό χρονολογία 05.12.1940, διά της οποίας εγκωμίαζε τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα και ανήγγειλε την αποστολή βοηθείας μέσω νεοϊδρυθέντων οργανισμών, πέραν των κονδυλίων και εφοδίων που είχαν ήδη αποσταλεί μέσω του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού:[1]

«Άπαντες οι ελεύθεροι λαοί είναι βαθιά εντυπωσιασμένοι από την σθεναρά και ακλόνητη στάση του ελληνικού Έθνους.

Ο Αμερικανός Ερυθρός Σταυρός έχει ήδη αποστείλει σημαντικές ποσότητες χρημάτων και εφοδίων διά την ανακούφιση της χώρας σας από το μαρτύριο που βιώνει και είμαι βέβαιος πως οι συμπατριώτες μου θ’ανταποκριθούν γενναιόδωρα στις νέες οργανώσεις που εγκαθιδρύονται γιά τον αυτόν σκοπό.

Όπως η Μεγαλειότης σας γνωρίζει, αποτελεί παγία πολιτική των κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών να παρέχει περαιτέρω βοήθεια στις κυβερνήσεις και τους λαούς εκείνους που αμύνονται κατά της βίας. Είμαι βέβαιος, Μεγαλειότατε, ότι λαμβάνονται μέτρα ώστε να επεκταθεί τοιαύτη βοήθεια προς την Ελλάδα, που με τόσο σθένος υπερασπίζεται τον εαυτό της».

Ο Αμερικανός ηγέτης έστειλε ομοίως στον Έλληνα βασιλέα σχετικό τηλεγράφημα, δημοσιευθέν στον ελληνικό Τύπο την 26.03.1941.[2] Την 27.02.1942, ο Έλλην πρέσβυς στις Η.Π.Α., Κίμων Π. Διαμαντόπουλος, ενημέρωσε τον Αμερικανό υφυπουργό των Εξωτερικών, Sumner Welles, ότι ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ εξέφρασε την ειλικρινή επιθυμία να επισκεφθεί τις Η.Π.Α. προτού επιστρέψει στην Αγγλία, ευρισκόμενος τότε στο Κάϊρο. Ο Β. Welles ήταν έκδηλος φιλέλλην, δηλώσας σε συνέντευξη Τύπου ενώπιον του Γεωργίου Β΄, διαρκούσης αυτής της επισκέψεως:[3]

«Ο Χίτλερ ηναγκάσθη να σπεύσει να διασώσει τον συντετριμμένο δορυφόρο του [Ιταλία]. Παρά το συντριπτικό βάρος αυτής της δευτέρας επιθέσεως, η Ελλάς παρέμενε σταθερά. Μετά βρετανικής συνδρομής, κράτησε τις ορδές των Ναζί με απέλπιδες προσπάθειες επί πολύτιμες εβδομάδες, καθιστώσα δυνατή την ενίσχυση της Μέσης Ανατολής και μεταβάλλουσα αποφασιστικά και καταστροφικά διά τον Hitler το χρονοδιάγραμμά του δια την επίθεσή του κατά της Ρωσίας».

Έτσι, η τιμητική αύτη πρόσκληση προς την μικρή Ελλάδα οφείλετο στην αποφασιστική συμβολή αυτής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Β΄Π.Π.). Όπως έχουμε εκθέσει σε άλλη δοθείσα ευκαιρία, η ελληνική αντίσταση παρέσυρε την ιδία την Γερμανία σε μίαν δύνη εξαναγκάσασα αυτήν όπως αναβάλει τον βασικό στόχο της διαρκούντος του Β΄Π.Π., που ήταν η κατάκτηση της Ρωσίας, ώστε δι’αυτής να πλήξει την Μεγάλη Βρετανία, που ήταν ο απώτερος σκοπός του Αδόλφου Χίτλερ, καθ’ομολογία του ιδίου του Γερμανού αρχηγού της Ανωτάτης Διοικήσεως Στρατού (Ο.Κ.H.), στρατηγού Φραντς Χάλντερ, τούτου σημειώσαντος, την 14.07.1940, στο ημερολόγιό του:[4] «η κατάρρευση της Ρωσίας θα πείσει την Αγγλία να εγκαταλείψει τον αγώνα»˙ κατά τον ίδιον επίσης, την 31.07.1940, ο Χίτλερ εδήλωσε: «η Ρωσία είναι ο παράγων στον οποίον βασίζεται κυρίως η Αγγλία. (…): Αν συντριβεί η Ρωσία, τότε θα εξαφανιστούν και οι τελευταίες ελπίδες της Αγγλίας».[5]

Πέρα τούτου, η Ελλάς ενεθάρρυνε τον Ισπανό δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο ν’ανθιστεί στις ασφυκτικές πιέσεις της Γερμανίας να συνδράμει την τελευταία στην κατάληψη της Μεσογείου. Στην από 26.02.1941 καταλυτική επιστολή του προς τον Χίτλερ, σε απάντηση στην από 06.02.1941 ύστατη προσπάθεια του τελευταίου να εξέλθει η Ισπανία στον πόλεμο παρά το πλευρό του, ο Φράνκο επεσήμανε, ότι το συναφθέν, την 23.10.1940, μεταξύ αμφοτέρων τούτων πρωτόκολλο στο Χεντάγιε (γαλλική κοινότης στα σύνορα με την Ισπανία) «είναι υπερβολικά αόριστο και η Εξοχότης Σας ενθυμείτε τις συνθήκες (σήμερα τόσο μεταβληθείσες) της εν λόγω ασαφείας ταύτης και ελλείψεως ακριβείας. Σήμερα, τα γεγονότα, κατά την λογική τους εξέλιξη, έχουν αφήσει πολύ πίσω τις περιστάσεις, που, κατά τον μήνα Οκτώβριο, έπρεπε να ληφθούν υπ’όψιν, εν σχέσει προς την επικρατήσασα κατάσταση και συνεπώς το συναφθέν τότε πρωτόκολλο πρέπει σήμερα να χαρακτηρισθεί ως παρωχημένο».[6]

Οι «μεταβληθείσες» συνθήκες, τα «γεγονότα» αυτά ήσαν η ελληνική αντίσταση. Ήταν τότε το μόνον μέτωπο όπου είχε αναφανεί ξεκάθαρη νίκη κατά του Άξονος, αφού έως τότε οι Έλληνες είχαν φθάσει μέχρι το οχυρωμένο πέρασμα της (αλβανικής) Κλεισούρας (περί των ευρυτέρων συνεπειών της ελληνικής προσπαθείας ταύτης βλ. Αναστ. Π. Ζολώτα, Η Μεσόγειος κατά τον Β΄Π.Π. και του ιδίου Γερμανικαί προτάσεις ειρήνης διαρκούντος του ελληνοϊταλικού πολέμου, αμφότερα εκδ. Ερωδιός, Θεσσαλονίκη, 2004 και 2005 αντιστοίχως).

Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Φράνκλιν Ντελάνο Ρούζβελτ και ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄, στον Λευκό Οίκο, κατά την ανάκρουση των εθνικών ύμνων αμφοτέρων των Κρατών, 10.06.1942.

Την 02.03.1942, ο Welles επληροφόρησε τον Έλληνα πρέσβυ, ότι ο πρόεδρος Ρούζβελτ απεδέχθη την πρόταση. Πράγματι, την 10.06.1942, ο Έλλην βασιλεύς κατέφθασε στην Ουάσινγκτον, συνοδευθείς υπό του Έλληνος πρωθυπουργού Εμμανουήλ Τσουδερού. Έτσι, την 15.06.1942, ενώπιον της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας, ο Γεώργιος Β΄ εξεφώνησε τον ακόλουθο λόγο. Σημειωτέον, ουδείς άλλος ηγέτης της συμμαχικής παρατάξεως είχε ομιλήσει ενώπιον του αμερικανού Κογκρέσου, πλην του Βρετανού πρωθυπουργού Ουΐνστον Τσώρτσιλ:[7]

«Κύριε Αντιπρόεδρε και Μέλη της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών,

 Κύριε Πρόεδρε και Μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών,

 Είμαι υπερήφανος να ευρίσκωμαι μεταξύ σας και να σάς μεταφέρω τους χαιρετισμούς της μαχομένης Ελλάδος.

Παρά το πλευρό σας, παρά το πλευρό της Μεγάλης Βρετανίας και των άλλων Ηνωμένων Εθνών των ελευθέρων λαών, συνεχίζω και θα συνεχίζω, όσες και αν είναι οι δυσκολίες, όποιο και αν είναι το κόστος, την πάλη διά την απελευθέρωση της Ελλάδος, έθνους το οποίον επί 5.000 έτη επέζησε περιπετειών και βίας και το οποίον σήμερα είναι πολύ ολιγότερο παρά ποτέ διατεθειμένο να παραδώσει την μεγάλη του πολιτιστική κληρονομία και να παραμείνει αιχμάλωτο των δυνάμεων του σκότους και του κακού.

Όταν επήραμε τα όπλα, κατά πρώτον εναντίον των Ιταλών και εν συνεχεία εναντίον των Γερμανών, εγνωρίζαμε πολύ καλά τις δυστυχίες που θ’ανέμεναν την χώρα μας και πόσο δύσκολο θα ήταν διά τους φίλους μας να έλθουν αμέσως να μας βοηθήσουν. Η Γαλλία τότε ήταν κατάκοιτη και τα περισσότερα από τα μικρά έθνη της Ευρώπης, το εν κατόπιν του άλλου, είχαν υποκλιθεί στην ισχύ του εισβολέως. Αλλ’ουδείς Έλλην ημφεσβήτησε, ουδέ προς στιγμή, τον δρόμο της τιμής. Με την βοήθεια του Θεού και γνωρίζων ότι κάθε Έλλην ήταν έτοιμος και πρόθυμος να πεθάνει υπερασπιζόμενος την ελευθερία του και την τιμή του, ανέλαβα την ευθύνη, ενώπιον της Ιστορίας και του ελληνικού Λαού, να τους οδηγήσω προς τα εμπρός, προς πλήρη εκπλήρωση του καθήκοντός τους. Σ’ένα από τα πλέον κρίσιμα σταυροδρόμια της ανθρωπίνης Ιστορίας, όταν η τύχη του πολιτισμού κρεμόταν από μίαν κλωστή, η Ελλάς απέδειξε με την στάση της ότι ουδέν τίμημα να πληρώσει υπήρξε τόσο υψηλό προκειμένου περί της ανθρωπίνης ελευθερίας και της αξιοπρεπείας ανά τον κόσμο.

 Ευτυχώς οι θυσίες της χώρας μου δεν απέβησαν άσκοπες. Χάρις στην αντίσταση του ελληνικού Λαού στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, εκερδήθησαν επτά πολύτιμοι μήνες κατά το κρισιμότερο στάδιο του πολέμου και τα σχέδια του εισβολέως ανετράπησαν [!]. Οι ελληνικές νίκες στην Αλβανία εκλόνισαν ανεπανορθώτως το ιταλικό γόητρο και η αντίστασή μας κατά της Γερμανίας προσέφερε πολύτιμο χρόνο σε άλλα μέτωπα [!].

 Κατά την πάλη αυτή, η Ελλάς είναι υπερήφανη που βρίσκεται διά δευτέρα φορά εντός ενός τετάρτου αιώνος παρά το πλευρό της ισχυρής και γενναιοδώρου αμερικανικής Δημοκρατίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η χώρα μου πάντοτε εύρισκε στήριξη, συμπόνια και κατανόηση. Η πολύτιμη βοήθεια που μάς εδώσατε κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου ουδέποτε θα ξεχασθεί. Η πρωτοβουλία που ελάβατε, ομού μετά της Μεγάλης Βρετανίας, ν’ανακουφίσετε τον λιμοκτονούντα λαό της Ελλάδος, αποτελεί τιμή διά τον διαπνεόμενο από φιλάνθρωπο χριστιανικό πνεύμα πολιτισμό σας. Σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου.

Γνωρίζω πως ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών, διά μακρών και σκληρών προσπαθειών, έχει κερδίσει το δικαίωμα στην ύπαρξή του και αποτελεί ζωντανό παράδειγμα δι’ό,τι καλύτερο υπάρχει στον σύγχρονο πολιτισμό, ως και ότι εμπνέεται από εκείνα τα ευγενέστερα αισθήματα και ιδανικά που διακρίνουν τον πολιτισμένο από τον βάρβαρο. Η ευδαίμων δημοκρατία σας, διά μακράς και επιπόνου εργασίας, έκανε χρήση, προς όφελος της εργατικής μάζας, των πολυάριθμων τεχνολογικών μέσων, με τα οποία η ανθρωπίνη διανόηση σήμερα συνεισφέρει στον πολιτισμό και μάς έχει δώσει απτές αποδείξεις τιμιότητος και δικαιοσύνης.

 Δεν έχετε κάνει χρήση της ισχύος της μεγάλης σας χώρας διά να επιτεθείτε κατά ασθενεστέρων εθνών. Έχετε δώσει το παράδειγμα της αυτοσυγκρατήσεως, έχετε δείξει πώς μία ιδιαιτέρως ισχυρά χώρα μπορεί να επιβάλλει το ορθό πρώτα στον εαυτό της, ούτως ώστε να δύναται δικαίως να το απαιτεί από τους άλλους. Τα μεγάλα ιδανικά, με τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπνέουν σήμερα τους λαούς του κόσμου, θα συμβάλουν, όχι μόνον στην ευχερέστερη απόληξη του παρόντος πολέμου, αλλά θα προσφέρουν και τα θεμέλια μιάς ευτυχέστερης και πλέον αρμονικής ζωής μετά τον πόλεμο, όπερ η ανθρωπότης προσδοκά.

Αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη πρέπει να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ λαών στον μεταπολεμικό κόσμο, ο οποίος δεν πρέπει ν’αφεθεί πάλι να καταστεί λεία βανδαλισμών. Διά να επιτευχθεί αυτό, πρέπει ο μηχανισμός της διεθνούς συνεργασίας να ενισχυθεί, ώστε να κάνει χρήση, ισχυούσης της εννόμου τάξεως, των τεραστίων δυνατοτήτων των φιλειρηνικών λαών. Η οικονομική ζωή των εθνών πρέπει ν’αναδιοργανωθεί κατά τρόπον ώστε να εξασφαλισθεί σε όλα η ευμάρεια, που οι απλοί άνδρες και γυναίκες του κόσμου δικαιούνται.

Πάνω απ’όλα, είναι ζωτικής σημασίας αυτοί που έδωσαν την μάχη του δικαίου να εξασφαλισθούν κατά οιασδήποτε εισβολής, ενώ στους αδικοπραγήσαντες -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που, είτε επειδή είχαν απώτερα κίνητρα, είτε επειδή υπήρξαν απλώς αδύναμοι, επέτρεψαν να καταστούν οι ίδιοι εργαλεία του Άξονος-, να τονισθεί ότι αρπακτικές πολιτικές δεν αποδίδουν. Η προάσπιση της ελευθερίας δεν αποτελεί υποχρέωση ενός μόνον λαού σε κάποιο μέρος του κόσμου· αποτελεί υποχρέωση όλων των φιλειρηνικών λαών απανταχού του κόσμου. Αυτή η απλή αλήθεια αποτελεί το θεμέλιο της διεθνούς κατανοήσεως και τον ακρογωνιαίο λίθο της συνεργασίας μεταξύ ελευθέρων ανθρώπων στον κόσμο του μέλλοντος.

Η Ελλάς, με τις περιορισμένες της δυνάμεις, βρίσκεται ολοψύχως στην υπηρεσία των ιδανικών αυτών. Σήμερα, όπου περισσότερο από ποτέ η νίκη είναι ευχερώς ευδιάκριτη στον φλεγόμενο ορίζοντα, είναι αποφασισμένη να συνεισφέρει με όλες τις δυνάμεις της προς επίτευξη αυτής της νίκης. Έχων επίγνωση των απεριορίστων μέσων που κινητοποιεί ο αμερικανικός Λαός διά την κοινή αυτή προσπάθεια, αισθάνομαι υποχρεωμένος να ομιλήσω με μεγάλη μετριοφροσύνη διά την συνεισφορά της χώρας μου στον κοινό αγώνα. Ίσως αυτή η συνεισφορά, εν συγκρίσει προς ό,τι κάνετε σεις, να φαίνεται μικρή, όμως, είναι ό,τι διαθέτουμε. Με όλους τους ελευθέρους αγωνιζομένους άνδρες που έχουν επιζήσει, με όλα μας τα πλοία που δεν έχουν βυθισθεί, θα πολεμήσουμε στην ξηρά, θα πολεμήσουμε στην θάλασσα και θα πολεμήσουμε στον αέρα, μέχρις εσχάτων, παρά το πλευρό σας και παρά το πλευρό των άλλων Ηνωμένων Εθνών, έως ότου η βαρβαρική βία καταπνιγεί και ένας νέος κόσμος εγκαθιδρυθεί, ένας κόσμος διά ελευθέρους ανθρώπους και όχι δούλους».

Μετά το πέρας της ομιλίας του Γεωργίου Β΄, μεταξύ των σχολιασάντων, ο Γερουσιαστής της Πολιτείας του Οχάϊο Ρόμπερτ Α. Ταφτ, είπε (Stratistoria.wordpress.com): «H εύγλωτος ομιλία του Βασιλέως, μας υπενθυμίζει την ημέρα κατά την οποίαν θα αποκαταστήσουμε τα δίκαια της Ελλάδος, των οποίων βαναύσως εστερήθη».

Η αγόρευση του Γεωργίου Β΄ στο αμερικανικό Κογκρέσο, 15.06.1942.

Την 26.06.1942, ο Έλλην βασιλεύς παρέδωσε στον πρόεδρο Ρούζβελτ αντίγραφα υπομνημάτων περί της στρατολογήσεως Ελλήνων υπηκόων στις Ηνωμένες Πολιτείες, των οικονομικών προβλημάτων της ελληνικής Κυβερνήσεως και των μεταπολεμικών στόχων της Ελλάδος, υπό χρονολογία 12-15.06.1942, ως και ένα φωτογραφικό αρχείο περί της υφισταμένης καταστάσεως στην Ελλάδα. Δι’επιστολής του, της 07.07.1942, ο πρόεδρος Ρούζβελτ του απήντησε, ότι τα εν λόγω θέματα «τυγχάνουν ήδη της προσοχής των αρμοδίων αξιωματούχων της κυβερνήσεώς του».

Ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄μετά του προέδρου Ρούζβελτ ολίγες ημέρες μετά τον λόγο του, παρουσία και της Αυτής Υψηλοτάτης Μärtha της Νορβηγίας, στο Top Cotton, Hyde Park, Nέα Υόρκη, 27.06.1942

Η τελευταία συνομιλία μεταξύ προέδρου Ρούζβελτ και Γεωργίου Β΄ έλαβε χώρα την 09.07.1942, αμφότεροι δε προέβησαν σε κοινές δηλώσεις δημοσιοποιηθείσες στον Λευκό Οίκο την αυτήν ημέρα, κατά τις οποίες ο υπουργός των Εξωτερικών των Η.Π.Α. και ο Έλλην πρωθυπουργός θα υπέγραφαν την επομένη συμφωνία περί των κυρίων αξόνων βάσει των οποίων θα επιτελείτο η από κοινού συνδρομή κατά την διεξαγωγή του πολέμου. [8] Σημειωτέον, το επόμενο έτος (10.06.1943), ο Ρούζβελτ έστειλε στην Ελλάδα πολεμικό πλοίο περιπολίας κατά των εχθρικών υποβρυχίων, ονομασθέν «King George II», επί σκοπώ την στήριξη της ελληνικής αντιστασιακής προσπαθείας, εκφράζων την ελπίδα ότι η Ελλάς θ’απελευθερωθεί συντόμως από την κατοχή των δυνάμεων του Άξονος. Η χειρονομία αυτής του Ρούζβελτ εσφυρηλάτησε και τις κοινές κατευθυντήριες μεταξύ Μεγ. Βρετανίας και Η.Π.Α. επί της Ελλάδος.[9]

Ο Γεώργιος Β΄ συνομιλών με τον πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό, στον χώρο υποδοχής της Οικίας Blair, Ουάσινγκτον, όπου οι πρόεδροι των Η.Π.Α. υποδέχονται επισήμως τους αρχηγούς Κρατών

Δυστυχώς, το Έπος του 1940-1941, του οποίου εμπνευστές ήσαν ο Ιωάννης Μεταξάς και ο αυτός Γεώργιος Β΄, ενώ καταλυτικός συντελεστής ο ελληνικός Λαός, ενεπλάκη και αυτό στα δόντια των πολιτικών ερίδων. Την 04.07.1943, ο Γεώργιος Β΄, ομιλών από ραδιοφώνου στο Κάϊρο, αφού προέβαλε την «αξιοθαύμαστον ενότητα» τούτου του υπό σφοδρή δοκιμασία ελληνικού Λαού, εδήλωσε πως θα υπέβαλε τον εαυτό του και τον θρόνο του στην ελευθέρα κρίση του.[10] Αυτό προεκάλεσε εντύπωση στους Συμμάχους. Την μεθεπομένη (06.07.1943), ο Βρετανός ΥΠ.ΕΞ., Antony Eden, επεδοκίμασε επισήμως την εν λόγω δήλωση, λέγων ότι «θα συμβάλει στην ευτυχία των Ελλήνων μετά τον πόλεμο».[11] Την δε 26.08.1943, ο Τσώρτσιλ ετηλεγράφησε στον Γεώργιο Β΄, διαβεβαιώνων αυτόν, ότι οιαδήποτε και αν είναι η απόφασή του, η βρετανική Κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να παρέχει σ’αυτόν «την μεγίστη δυνατή υποστήριξη».[12] Σε σχετικές δηλώσεις προέβησαν και ο ΥΠ.ΕΞ. των Η.Π.Α. Τζωρτζ Μάρσαλ, ως και ο ίδιος ο πρόεδρος Ρούζβλετ, ευχηθείς όπως οι Έλληνες «υποτάξουν οιεσδήποτε άλλες απόψεις στην επείγουσα ανάγκη να κερδιθεί ο πόλεμος και απελευθερωθεί η πατρίδα τους».[13]

Ο Βασιλεύς Γεώργιος Β’ σε ομιλία του στον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό,Ουάσινγκτον, περί του υψηλού ποσοστού θανάτων στην Ελλάδα,11.06.1942

Εκ της άλλης, το αμερικανικό Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών ή O.S.S., πρόδρομος της C.I.A., δεν αντελαμβάνετο επιστροφή του ελευθέρου κόσμου στα ίδια, μετ’από διακύβευση της υποστάσεώς του μέχρις κινδύνου ολοσχερούς αφανισμού και συνεπώς και το μεταπολεμικό καθεστώς στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε ν’αποτελεί συνέχεια του προϋπάρχοντος. Ο Τσώρτσιλ παρηπονέθη στον Ρούζβελτ, τονίζων πως η επανεγκατάσταση του Έλληνος βασιλέως, ήδη λίαν συμπαθούς στις Η.Π.Α., ως αξιοπίστου συμμάχου συνήδε και με τα συμφέροντα των ίδιων των Συμμάχων.[14] Επί της γραμμής αυτής, ο Τσώρτσιλ συνέστησε στον Εμμ. Τσουδερό να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Συνέδριο της Ειρήνης, που συνήρχετο στο Παρίσι τις 29.07-15.10.1946. Τότε, όμως, οι αμφισβητούντες τον Γεώργιο Β΄παλαιοδημοκρατικοί και αριστεροί  ηξίωσαν διά την επιστροφή του στην Ελλάδα δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα όντως διεξήχθη, την 01.09.1946 και το 69% του ελληνικού Λαού απεφάνθη υπέρ της επιστροφής του, όπερ και εγένετο, την 27.09.1946. Δυστυχώς, όμως, μετά 6μηνο (01.04.1947), απεβίωσε αιφνιδίως, αφού είχε συμβάλλει και στην υιοθέτηση υπό του αμερικανικού Κογκρέσου, την 12.03.1947, του Δόγματος Τρούμαν, χάρις στο οποίο η Ελλάς, μη δυναμένη να τυγχάνει πλέον της οικονομικής βοηθείας της Αγγλίας, απέφυγε τον κίνδυνο να δεινοπαθήσει περαιτέρω, ως οι δυστυχήσαντες πρώην δορυφόροι Λαοί της Ε.Σ.Σ.Δ., με επιπλέον συνέπεια να τεμαχισθεί και η Μακεδονία.[15] Σημειούται, ότι ήδη διαρκούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας ο τότε διάδοχος Γεώργιος, πολεμήσας ήδη στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913), έδρασε στην πρώτη γραμμή, παρακούσας τον αρχιστράτηγο Αναστάσιο Παπούλα, όπερ φέρεται ν’ανέφερε ο τελευταίος, αλλά και άλλοι δράσαντες τότε αξιωματικοί, όπως ο συνταγματάρχης, μετέπειτα  αντιστράτηγος και διευθυντής του Επιτελικού Γραφείου της Στρατιάς, Γ. Σπυρίδωνος. [16]

Εν Αθήναις τη 9η Οκτωβρίου 2018.

Παναγιώτης  Α.  Ζολώτας

 

 

 

Βιβλιογραφία:

[1] Peace and War – United States Foreign Policy 1931-1941, Department of State, ΓραφείοΤύπου (Ibiblio.net),Ουάσιγκτον,1943.

[2] Κώστα Γ. Κοτζιά, Ελλάς. Ο πόλεμος και η δόξα της. Ιστορικόν χρονογράφημα, 14 Μαΐου 1940-22 Απριλίου 1941, εκδ. 3^η, Αθήναι, 1947, σελ. 274-275.

[3]Χαράλαμπος Σαμαράς, The Stigmatized Greeks-Humanity and Legacy within a Disillusioned Europe, εκδ. Grin, 2017

[4] JohnLukaks, Η Μονομαχία Churchill-Hitler, εκδ. Ενάλιος, σελ. 309-310.

[5] Inside Hitler’s High Command, εκδ. F. A. Praeger, 1964, σελ. 114 και 147.

[6] The Spanish Government and the Axis:  No. 13. Letter from General Franco to Hitler, εις Αvalon.law.yale.edu.

[7] Ahistoryofgreece.com.

[8] Ηistory.state.gov.

[9] Welles προς Ρούσβελτ, 12.03.1943, “Roosevelt, F.D.-1943” folder, Box 67, Adolf A. Berle Papers, Βιβλιοθήκη Ρούσβελτ, Hyde Park, Νέα Υόρκη και Walter L. Hixson, The American Experience in W.W. II, τόμ. 5ος: The U.S. in the European Theater, εκδ. Routledge, Νέα Υόρκη και Λονδίνο, 2003, σελ. 135.

[10] Άδωνις Κύρου, Χρονικόν 1940-1941. Εθνική Αντίστασις και Εθνική Μειοδοσία, τόμος Β΄, Αθήναι, 1982, σελ. 214-215.

[11] Άδωνις Κύρου, op. cit., σελ. 215.

[12] Άδωνις Κύρου, ibid.

[13] Άδωνις Κύρου, op. cit., σελ. 216.

[14] Joseph E. Persico, Roosevelt’s Secret War: FDR and World War II Espionage, εκδ. Random House, Νέα Υόρκη, 2001 σελ. 414.

[15] Στις 24.02.1947, η Αγγλία ανεκοίνωσε επισήμως προς τις Η.Π.Α., ότι δεν είναι σε θέση να συνεχίσει την παροχή οικονομικής βοηθείας προς την Ελλάδα και την Τουρκία πέραν της 31.03.1947. Τότε, στις 12.03.1947, έλαβε χώρα ο λόγος του H. S. Truman στο Κογκρέσο, γνωστός ως Δόγμα Truman, κατά τον μεταξύ άλλων ετόνισε τα εξής (Γεώργιος Τρ. Μίρκος, Διοικητής ε.τ. της Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος, Το Δόγμα Truman και το Σχέδιο Marshall στην Ελλάδα, εκδ. Λιβάνη, Αθήναι, 2004, σελ. 116):

«Χρειάζεται μόνον ένα απλό βλέμμα στον χάρτη διά ν’αντιληφθεί κανείς ότι η επιβίωση και η ακεραιότητα του ελληνικού έθνους έχουν μεγάλη αξία για πολύ ευρύτερης σημασίας θέσεις. Εάν η Ελλάς περιπέσει στον έλεγχο μίας ένοπλης μειοψηφίας, το αποτέλεσμα επί της γειτονικής Τουρκίας θα είναι άμεσο και σοβαρό. Σύγχυση και ανωμαλία θα επεκταθούν σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή».

[16] Η Μικρασιατική Εκστρατεία όπως την είδα, Αθήναι, 1957, σελ. 175-176.

 

Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Ζολώτα για την συνεργασία του.

Φωτογραφίες από το αρχείο του κυρίου Ζολώτα.