Τον κύριο Νίκο Παπακωνσταντίνου τον «γνώρισα» για πρώτη φορά όταν διάβασα τον πρόλογό του στο βιβλίο «Πριγκίπισσες της Ελλάδος», της συγγραφέως κυρίας Αλκμήνης Παλαιολόγου από τις Εκδόσεις Φερενίκη(2006). Εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο γραφής του αλλά και από τις γνώσεις του για τον βίο των πριγκιπισσών της Ελλάδος. Δεν τους έπλεκε ανιαρά εγκώμια, αλλά προσέδιδε στην κάθε Ελληνίδα πριγκίπισσα την πραγματική της αξία. Υπέγραφε τον πρόλογό του μόνο με το ονοματεπώνυμό του, το οποίο μου ήταν παντελώς άγνωστο και υπέθεσα πως ήταν κάποιος δημοσιογράφος ή ιστορικός.
Στα χρόνια που ακολούθησαν κάθε προσπάθειά μου να βρω πληροφορίες για τον κύριο Νίκο Παπακωνσταντίνου δεν μου επέφερε ουδένα αποτέλεσμα. Μετά από σχεδόν μια δεκαετία δημιούργησα το RoyalChronicles και σε κάποιο από τα πρώτα άρθρα διάβασα ένα εύστοχο επώνυμο σχόλιό του. Αμέσως του έστειλα μέιλ ρωτώντας τον με κάποιο δισταγμό : «Εσείς προλογίσατε το βιβλίο της κυρίας Παλαιολόγου; Εσάς ευχαριστούσε στον πρόλογό του ο κύριος Κώστας Σταματόπουλος στο βιβλίο του “Το χρονικό του Τατοΐου”;». Έλαβα με χαρά την θετική απάντησή του. «Αν θέλετε μπορείτε να γράψετε και για το Royal Chronicles» του ανέφερα. Και πράγματι εντελώς ανιδιοτελώς προσέφερε στους αναγνώστες του RoyalChronicles εξήντα αξιολογότατα άρθρα που τα συμπλήρωναν σπάνιες φωτογραφίες της προσωπικής του συλλογής. Άρθρα και φωτογραφίες που ποτέ δεν αρνήθηκε να αναδημοσιευτούν σε όποιον του το ζήτησε – πάντα ανιδιοτελώς – χωρίς να το σκεφτεί δύο φορές.
– Νίκο έχεις καμία φωτογραφία με βασιλικές άμαξες; τον ρωτούσα. Λάμβανα στο μέιλ μου πάνω από 20 φωτογραφίες με επεξηγήσεις.
-Νίκο ένας αναγνώστης έθεσε αυτήν την ερώτηση για την βασιλική οικογένεια. Μπορείς να του απαντήσεις ; Αυθημερόν έστελνε την λεπτομερή του απάντηση.
Κάνω αυτήν την αναφορά προς τον κύριο Παπακωνσταντίνου, για να τεκμηριώσω πως το ενδιαφέρον του για την ιστορία της βασιλικής οικογένειας είναι γνήσιο, και δεν αποσκοπεί στην προσωπική του αναγνώριση ή σε οικονομικές απολαβές.
Με πολύ χαρά πληροφορήθηκα την συγγραφή του πρώτου του βιβλίου «Πριγκίπισσες στη δίνη του πολέμου» το 2020. Ήταν ο καλύτερος τρόπος να καταθέσει τις πλούσιες γνώσεις του στον αναγνώστη, γνώσεις που κατέκτησε μέσω μιας σπάνιας βιβλιογραφίας που διαθέτει, προσφέρτοντάς μας την γάργαρη γραφή του και προσθέτοντας το όνομά του επάξια στον κατάλογο των ιατρών που μας προσέφεραν και μας προσφέρουν το μεστό συγγραφικό τους ταλέντο.
Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο του «Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων» από τις εκδόσεις Φερενίκη.
Όλες οι Ελληνίδες βασίλισσες γνώρισαν την εξορία σε δύσκολες συνθήκες, και εκτός από την τελευταία μας βασίλισσα την Άννα-Μαρία που της ευχόμαστε να μακροημερεύσει, όλες απεβίωσαν στο εξωτερικό. Η βασίλισσα Σοφία δεν αποτέλεσε εξαίρεση σε αυτό το λυπηρό γεγονός.
Η βασίλισσα Σοφία, γεννημένη πριγκίπισσα της Πρωσίας, βασίλευσε για μικρό χρονικό διάστημα και σε μία ταραγμένη πολιτικώς εποχή της Ελλάδος. Το έντονο φιλανθρωπικό της έργο το ανέπτυξε κυρίως ως πριγκίπισσα διαδόχου, έργο υποτιμημένο και ξεχασμένο στις μέρες μας. Περισσότερο απασχόλησε την ιστορία η αδερφική της συγγένεια με το Γερμανό αυτοκράτορα Γουλιέλμο Β΄ και οι πολιτικές προεκτάσεις που επέφερε στα πολιτικά δρώμενα της εποχής του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα.
Στις μελέτες μου διαπίστωσα πως δεν την συμπαθούσαν πολλοί, όπως ο πρέσβης Περικλής Αλ. Αργυρόπουλος που ανέφερε στο αυτογραφικό του βιβλίο: «Πιο άξιες βασίλισσες των Ελλήνων θα ήσαν αι εγγοναί των προμάχων της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος από την Σοφίαν Χοενζόλλερν.» Αφαιρώντας το βασιλικό της αξίωμα στην αναφορά του, έμμεσα αφαιρούσε και κάθε αξία που η Σοφία έφερε ως Βασίλισσα των Ελλήνων.
Για πολλούς θεωρήθηκε δεδομένη η γερμανοφιλία της βασίλισσας Σοφίας , όμως αυτή αισθανόταν πολύ ευτυχισμένη όταν διέμενε στην Αγγλία όπου ένιωθε πιο κοντά στην νοοτροπία των Άγγλων. «The true motto of England is “live and let live” but in Germany it seemed to be: “you must do and think as i do, or die” », ανέφερε σε φιλικό της πρόσωπο το 1906 στην διάρκεια μιας παραμονής της στο Λονδίνο.
Ο κύριος Παπακωνσταντίνου παραθέτει για πρώτη φορά λεπτομερώς την βιογραφία της βασίλισσας Σοφίας χωρίς μελοδραματισμούς, αν και η ζωή της τους προσφέρει απλόχερα. Δεν την αξιολογεί αλλά αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το κείμενο του βιβλίου συμπληρώνουν σπάνιες φωτογραφίες της ίδιας της βασίλισσας Σοφίας, των συγγενών της αλλά και ιστορικών γεγονότων που αναφέρονται στο εκάστοτε κεφάλαιο.
Ο ίδιος αναφέρει για την έκδοση αυτού του βιβλίου του:
«Όταν ανακοίνωσα σε φίλους ότι σκοπεύω να γράψω την βιογραφία της Βασίλισσας Σοφίας, πολλοί μου δήλωναν κατηγορηματικά «εγώ την Σοφία δεν την συμπαθώ!». Εγώ άραγε την συμπαθούσα ή όχι; Δεν θα ήξερα να απαντήσω. Εκτιμούσα πολλά γεγονότα από την δράση της και το έργο της, από την προσωπικοτητά της, και συγχρόνως με ξένιζαν τοποθετήσεις της και συμπεριφορές της. Ήθελα όμως να την γνωρίσω καλύτερα και γι’ αυτό αποφάσισα να ξεκινήσω την έρευνά μου. Δύο χρόνια κράτησε το ταξίδι μου στον κόσμο της, και καρπός είναι αυτό το βιβλίο. Δεν είναι μία αγιογραφία της, θεωρώ τόσο ανιαρές τις αγιογραφίες ιστορικών προσώπων. Ούτε είναι η δαιμονοποίησή της, ότι αυτή φταίει για όλα τα κακά στον τύπο και την οικογένεια. Προσπάθησα να την καταλάβω και να κάνω και τους αναγνώστες της βιογραφίας της να την καταλάβουν και εκείνοι καλύτερα.
Η Βασίλισσα Σοφία έζησε μια ζωή στην διάρκεια της οποίας γνώρισε τόσο διαφορετικές καταστάσεις! Ήταν εγγονή, και από τον πατέρα της και από την μητέρα της, των ισχυροτέρων Μοναρχών της Ευρώπης και μεγάλωσε στα λαμπρότερα παλάτια. Παρ’ όλα αυτά μεγάλωσε από δύο φιλελεύθερους γονείς που αφιέρωσαν στα παιδιά τους χρόνο, στοργή και φροντίδα για την σωστή διαπαιδαγώγησή τους.
Η ιδανική αγάπη που ένωνε τους δύο γονείς της μεταξύ τους, ήταν γι’ αυτή το υπόδειγμα πως πρέπει να είναι η αγάπη που θα την ενώνει για πάντα με τον άντρα της ζωής της. Στα δεκαεφτά της χρόνια, στον Κωσταντίνο, βρήκε αυτή την αγάπη που ήταν κεραυνοβόλα και αμοιβαία. Ήταν σίγουρη ότι μπορούσε να τον ακολουθήσει στην άκρη του κόσμου. Τον ακολούθησε στην Ελλάδα. Πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα εδώ! Κάθε φορά που την ξένιζαν συνήθειες και συμπεριφορές των καινούργιων συμπατριωτών της, έγραφε στην μητέρα της και εκείνη την καθησύχαζε γράφοντάς της: «Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο νέα είναι η χώρα ως ανεξάρτητο κράτος και πόση πρόοδος έχει σημειωθεί… Κάθε τέτοια προσπάθεια στην Ελλάδα είναι βέβαιο ότι είναι ευλογημένη και ωφέλιμη». Και η νεαρή πριγκίπισσα διαδόχου ονειρευόταν να συνδέσει το όνομά της με έργα απαραίτητα και ευεργετικά για την καινούργια πατρίδα της. Πριν ακόμα γίνει Βασίλισσα είχε δημιουργήσει Νοσοκομείο Παίδων, είχε αλλάξει με τις δενδροφυτεύσεις την όψη της Αθήνας, είχε περιθάλψει τραυματίες και στον ατυχή πόλεμο του 1897 και στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο και τάιζε στα συσσίτιά της χιλιάδες απόρους.
Οι απειλές συνεχείς. Το 1897, την έξωσή τους την περίμεναν από μέρα σε μέρα. Το 1909, με κίνημα στο Γουδή, έζησαν ενάμιση χρόνο, ως ανεπιθύμητοι, εκτός Ελλάδος. Ο Κωσταντίνος, που εξακολουθούσε πάντα να τον αγαπά, την έκανε υπερήφανη με τις στρατιωτικές του επιτυχίες, αλλά την πλήγωνε με τις ερωτικές του περιπέτειες. Όπως όλοι οι αριστοκράτες, όλοι οι αστοί της εποχής του, αγαπούσε και φρόντιζε την σύζυγό του και την οικογένειά του, αλλά θεωρούσε ότι ήταν δικαίωμά του να έχει ερωμένη.
Ο Παγκόσμιος Πόλεμος τα κατέστρεψε όλα. Από την αρχή του πολέμου προσπάθησε να παραμείνει μακριά από κάθε φανατισμό. Τους υπασπιστές του Βασιλιά που αισθάνθηκαν αμήχανα όταν τους είδε να πανηγυρίζουν για τις νίκες των Συμμάχων, τους καθησύχασε λέγοντάς τους: «Μην ενοχλείσθε, κύριοι σας παρακαλώ. Δεν λησμονώ ότι είμαι πρώτα Βασίλισσα των Ελλήνων και έπειτα Γερμανίδα πριγκίπισσα». Με την άδικη και συνεχή προπαγάνδα των Αγγλογάλλων εναντίον τους, με τον βομβαρδισμό του σπιτιού της όπου αναγκάστηκε, έντρομη, να βρει καταφύγιο, μαζί με τα μικρά παιδιά της, στα υπόγεια, με την πυρκαγιά του Τατοΐου, που εκείνη ήταν σίγουρη ότι ο εμπρησμός για να τους κάψουν ζωντανούς, με τον φοβερό λιμό που έφερε ο αποκλεισμός της Αθήνας από την Entente, τα νεύρα της έσπασαν και άρχισε να εύχεται την νίκη των Κεντρικών Δυνάμεων για να γλυτώσουν τα δεινά τους.
Η εκθρόνιση του Βασιλιά Κωνσταντίνου το 1917 και η απαίτηση των Δυνάμεων να αντικατασταθεί από τον δευτερότοκο Αλέξανδρο, ανέτρεψε την ζωή της και τις οικογενειακές και δυναστικές αρχές της. Εξόριστη στη Ελβετία έζησε την κατάρρευση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας του παππού της, του πατέρα της και του αδερφού της και την έκπτωση από τον Θρόνο της πατρικής της οικογένειας.
Θεωρούσε την καταστροφή της Γερμανίας πλήγμα για τον πολιτισμό. Το μεγαλύτερο πλήγμα ήρθε με τον άδικο θάνατο του 27χρονου Αλέξανδρου. Δεν την άφησαν να έρθει κοντά στο ετοιμοθάνατο παιδί της. «Η πολιτική έχει, Μεγαλειοτάτη, ενίοτε τοιαύτας σκληρότητας». Δεν μπόρεσε να χαρεί την δικαίωση και την θριαμβευτική επιστροφή το 1920. Μέχρι τον θάνατό της έζησε το πένθος της ψυχής της και της ενδυμασίας της. Προσπάθησε στους γάμους των παιδιών της, στις γεννήσεις των δύο εγγονών της και στην έντονη κοινωνική και φιλανθρωπική δραστηριότητα να βρει διέξοδο. Όταν όμως ο ελληνικός στρατός, «οι ηρωές της», τσάκισαν, ήρθε η καταστροφή. Ο Κωσταντίνος πέθανε εξόριστος στο Παλέρμο. Απελπισμένη χειρονομία αγάπης για τον μοναδικό άνδρα της ζωής της, τριάντα πέντε χρόνια μετά την πρώτη συνάντησή τους και τον κεραυνοβόλο έρωτά τους, βγήκε στον κήπο και μόνη της έφτιαξε ένα ταπεινό μπουκέτο από μενεξέδες και του το προσέφερε. Τα επόμενα δέκα χρόνια, μέχρι τον δικό της θάνατο, πέρασαν στο πένθος, στις εθνικές και οικογενειακές δυσκολίες, στους οικονομικούς περιορισμούς, σε συνεχείς απογοητεύσεις.
Όλη της η ζωή ήταν σπαρμένη με απογοητεύσεις. Από την ημέρα της βάπτισής της σε εποχή πολέμου, όπου «η ατμόσφαιρα ήταν βαριά και μελαγχολική. Ανήσυχα πρόσωπα και μάτια δακρυσμένα. Σαν κάποιο κακό να σκίαζε την τελετή, που θα έπρεπε να είναι χαρούμενη και ευλογημένη», μέχρι την ημέρα που το φέρετρο με την σορό της τοποθετήθηκε στην κρύπτη της Ρωσικής εκκλησίας της Φλωρεντίας, περιμένοντας να μπορέσει να ταφεί στην Ελλάδα.
Παράξενη γυναίκα, παράξενη Βασίλισσα. «Ψυχρά και αυστηρά φύσις» την περιγράφει ο κουνιάδος της πρίγκιπας Νικόλαος, και ήταν έτσι, αλλά συγχρόνως είχε ευαισθησίες που την γέμιζαν συχνά θλίψη και της ράγιζαν την καρδιά. Frau Vorboten για τα παιδιά της, ήταν συγχρόνως γεμάτη έννοια και ενδιαφέρον και εξασκούσε σ’ αυτά μεγάλη επιρροή. Ζήτησα από τον πρίγκιπα Μιχαήλ να θυμηθεί κάποιες αναμνήσεις από την Βασίλισσα Σοφία που τα παιδιά της, ο Βασιλεύς Παύλος και η Βασίλισσα – Μητέρα Ελένη της Ρουμανίας διηγούντο. Ο πρίγκιπας απάντησε: «Δυστυχώς δεν έχω πολλές πληροφορίες για την θεία μου την Βασίλισσα Σοφία. Ο Βασιλιάς Παύλος και η Βασίλισσα Ελένη, μιλούσαν για πολλά μέλη της οικογένειάς μας, αλλά παραδόξως πολύ λίγο για την μητέρα τους».
Στην βιογραφία αυτή προσπάθησα να συγκεντρώσω και να καταθέσω όλα τα στοιχεία που μπόρεσα να συλλέξω. Ίσως στο μέλλον, κάποιοι άλλοι, καταφέρουν να βρουν και άλλα σημαντικά στοιχεία που σήμερα αγνοούμε. »
Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Τετάρτη 29 Νοεμβρίου στο Ξενοδοχείο Grande Bretagne. Στην παρουσίαση του βιβλίου θα συμμετέχουν πολύ αξιόλογοι ομιλητές εκτός από τον ίδιο τον συγγραφέα του βιβλίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη για όποιον θελήσει να παρευρεθεί.
Το βιβλίο «Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων» έχει κυκλοφορήσει και διατίθεται για όποιον επιθυμεί να το αποκτήσει.
Πωλείται στο κατάστημα των Εκδόσεων Φερενίκη, οδός Σπευσίππου 26-28, από Δευτέρα έως Παρασκευή 10.00 με 14.00.
Δέχονται παραγγελίες στο τηλέφωνο 210-7220043 τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του καταστήματος, αλλά μπορεί να παραγγελθεί και σ’ όλα τα βιβλιοπωλεία που μετά από 2-3 ημέρες θα το έχουν φέρει. Η τιμή του είναι 18 ευρώ.
Ηλεκτρονικές παραγγελίες μπορούν να γίνουν στο ferenikipublications.com
Κείμενο: Τέπη Πιστοφίδου
Share On Facebook
Tweet It
