Του Ιωάννη Καστρινάκη
Συμπληρώνονται φέτος 151 έτη από την ανακήρυξη και άφιξη του Πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανού – Γουλιέλμου – Φερδινάνδου – Αδόλφου – Γεωργίου στην Ελλάδα ως Βασιλεύς Γεώργιος Α΄ των Ελλήνων. Ο δεύτερος μετά το Βαυαρό Όθωνα βασιλιάς της νεότερης Ελλάδας, θεμελιωτής του θεσμού της Βασιλευομένης Δημοκρατίας στη χώρα μας και ιδρυτής μιας Δυναστείας 110 ετών με ορισμένα μακροχρόνια διαλείμματα.
ILLUSTRATED LONDON NEWS (10-10-1863) Aναχώρηση Γεωργίου Α’ από την Κοπεγχάγη για την Ελλάδα
Μετά την έξωση του Όθωνα με επανάσταση, τον Οκτώβριο του 1862, η χώρα οδηγείται σε πολιτική αναταραχή και σχηματίζεται τριμελής επιτροπή, με πρόεδρο το Δημήτριο Βούλγαρη και μέλη τους Κωνσταντίνο Κανάρη και Μπενιζέλο Ρούφο, η οποία αναλαμβάνει την άσκηση όλων των εξουσιών ως Προσωρινή Κυβέρνηση της Ελλάδος. Η αναζήτηση νέου Ηγεμόνα κατόπιν υποδείξεων των Μεγάλων Δυνάμεων είναι γεγονός. Τα αποτελέσματα του Δημοψηφίσματος που διεξάγονται στις 19 Νοεμβρίου είναι συντριπτικά υπέρ του δευτερότοκου υιού της Βασίλισσας Βικτωρίας της Αγγλίας, Αλφρέδου Δούκα του Εδιμβούργου. 230.016 ψήφοι έναντι 2.400 του Δούκα Ευγενίου Leuchtenberg (Ρωσόφιλος), 1821 του Αλέξανδρου της Ρωσίας, 6 του Πρίγκιπα Χριστιανού της Δανιμαρκίας, 6 του Πρίγκιπα Γρηγόριου Υψηλάντη, 23 υπέρ της Αβασίλευτου Δημοκρατίας αλλά και διαφόρων έτερων ευγενών της Ευρώπης. Η Αγγλία όμως δεν αποδέχεται την υποψηφιότητα αυτή, γιατί κωλυόταν από τις διεθνείς συνθήκες που είχαν υπογραφεί από τις τρεις Εγγυήτριες Δυνάμεις για ουδέτερη εκλογή στον ελληνικό Θρόνο, έτσι ώστε κανένα μέλος βασιλικής οικογένειας από τα κράτη αυτά να εμπλακεί στην διεκδίκηση του στέμματος. Τελικά η ουδέτερη υποψηφιότητα βρέθηκε στο πρόσωπο του νεαρού Δανού πρίγκιπα. Έτσι στις 18 Μαρτίου εκδόθηκε το ακόλουθο ψήφισμα:
ILLUSTRATED LONDON NEWS (10-11-1863) H άφιξη του Γεωργίου στην Αθήνα μπροστά στην εθνική φρουρά.
H εν Αθήναις Β΄ των Ελλήνων Συνέλευσις :
* α) Αναγορεύει παμψηφεί τον πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανόν-Γουλιέλμον- Φερδινάνδον-Αδόλφον-Γεώργιον, δευτερότοκον υιόν του πρίγκιπος Χριστιανού της Δανίας, συνταγματικόν βασιλέα των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος Α΄ Βασιλεύς των Ελλήνων…
* β) Οι νόμιμοι διάδοχοι αυτού θέλουσι πρεσβεύει το Ανατολικόν Ορθόδοξον δόγμα.
* γ) Τριμελής επιτροπή εκλεχθησομένη υπό της Εθνοσυνελεύσεως θέλει μεταβεί είς την Κοπεγχάγην και προσφέρει αυτώ εν ονόματι του Ελληνικού Έθνους το Στέμμα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στο Ψήφισμα αυτό ο Γεώργιος αποκαλείται Βασιλεύς των Ελλήνων, κατόπιν προτροπής του ιδίου, και όχι Βασιλεύς της Ελλάδας, όπως ονομαζόταν ο Όθων παρά τις διαμαρτυρίες της Υψηλής Πύλης για την προσηγορία αυτή, που σήμαινε ότι ο Γεώργιος θα ήταν Βασιλιάς όχι μόνο των κατοίκων της Ελλάδας, αλλά και όλων των Ελλήνων, όπου κι αν βρίσκονταν.
ILLUSTRATED LONDON NEWS (10-10-1863) H άφιξη του Γεωργίου στο Λονδίνο
Ο Γεώργιος, που είχε γεννηθεί στην Κοπεγχάγη στις 24 Δεκεμβρίου 1845, ήταν την εποχή της εκλογής του στον Ελληνικό θρόνο δόκιμος στο Πολεμικό Ναυτικό της Δανίας και αγνοούσε εντελώς τις διαπραγματεύσεις που διεξαγόταν μεταξύ της αγγλικής κυβέρνησης, του θείου του Βασιλέως Φρειδερίκου Z’ της Δανίας και του πατέρα του Χριστιανού Θ’ σχετικά με την αποδοχή ή μη του ελληνικού στέμματος. Ο ίδιος διηγείτο αργότερα «Κάθε πρωί, τον καιρό που ήμουν ναυτικός δόκιμος, μου έδιναν πριν βγω από το σπίτι όπου κατοικούσαμε, για να πάω στη σχολή, ένα δεματάκι με τα σάντουιτς της ημέρας. Εκείνη δε τη συγκεκριμένη ημέρα, επειδή το ένα από τα σάντουιτς ήταν με σαρδέλες και έσταζε λάδι, είχαν τυλίξει επιπλέον το πακέτο με μια εφημερίδα για να μη λερωθώ. Αντιλαμβάνεσθε την έκπληξή μου, όταν, ρίχνοντάς της μια ματιά έπεσα στο άρθρο που ανακοίνωνε την εκλογή μου στο Θρόνο της Ελλάδος. Ήταν ο καιρός που ήλπιζα να τύχει στη ζωή μου κάτι το ασυνήθιστο και συναρπαστικό.» Πατέρας του ήταν ο μετέπειτα Βασιλιάς της Δανίας Χριστιανός Θ’ και καταγόταν από τον οίκο Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg.
Le Monde Illustré , (17-10-1863) Η άφιξη του Γεωργίου στο Παρίσι
Στις 13 Απριλίου κατέφθασε στην Κοπεγχάγη επιτροπή αποτελούμενη από το θρυλικό Ναύαρχο Κωνσταντίνο Κανάρη, τους Θρασύβουλο Ζαΐμη και Δημήτριο Γρίβα καθώς και βοηθητικά μέλη για να προσφέρει το ελληνικό στέμμα στο νεαρό Γεώργιο. Μετά την παρέλευση αρκετών ημερών διαπραγματεύσεων και συνομιλιών, σχετικά με το δυναστικό ζήτημα, μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων και της δανέζικης Αυλής, τελικά στις 23 Μαΐου πραγματοποιήθηκε με κάθε μεγαλοπρέπεια η λαμπρή τελετή στέψης στην αίθουσα του Θρόνου στο Ανάκτορο του Χριστιανοβούργου. Για την αποδοχή του ελληνικού στέμματος από τον Βασιλέα Φρειδερίκο της Δανίας, ως κηδεμόνας του ανήλικου ανιψιού του, απαίτησε και αξίωσε την προσάρτηση των Ιονίων Νήσων που έως τότε άνηκαν στην Μεγάλη Βρετανία, όρος που έγινε δεκτός. Έτσι ο Γεώργιος μεταξύ των άλλων έφερνε προίκα στην Ελλάδα τα Επτάνησα γεγονός που προκάλεσε άκρατο ενθουσιασμό στον Ελληνικό λαό. Τη χρονική περίοδο αυτή ο Γεώργιος ήταν ακόμη ανήλικος. Έτσι η ελληνική Εθνοσυνέλευση στις 14 Ιουνίου για να αποφύγει τη σύσταση Αντιβασιλείας ‘‘κηρύττει από τούδε ενήλικον την Α.Μ. τον Βασιλέα των Ελλήνων Γεώργιον Α’ ’’ Ο ενήλικος πια Γεώργιος με ένα από τα πρώτα διαγγέλματα του από την Κοπεγχάγη ευχαριστεί και αναγγέλλει:
Το διάγγελμα του Γεωργίου Α΄ κατά την άφιξη του στην Ελλάδα
Στις 5 Σεπτεμβρίου ο Γεώργιος αναχωρεί από τη χώρα του προς επίσκεψη των πρωτευουσών των Μεγάλων Δυνάμεων με προορισμό τη νέα του πατρίδα, με την ευχή και τις παραινέσεις του θείου του Βασιλέα όπου κατέληγαν «… Σου δίδω την ευχήν μου και ενθυμού προ πάντων την εντολήν μου να γίνης τέλειος Έλλην και να στηρίξης την δύναμίν σου επί του Ελληνικού Λαού». Έτσι στις 9 Σεπτεμβρίου επισκέφτηκε την Αγία Πετρούπολη, στις 21 Σεπτεμβρίου τις Βρυξέλλες, στις 5 Οκτωβρίου το Λονδίνο και εν συνεχεία το Παρίσι στις 14 του μηνός. Την 12ην Οκτωβρίου απέπλευσε από την Τουλώνα της Γαλλίας με το ατμοδρόμων «ΕΛΛΑΣ», με κυβερνήτη τον Σαχτούρη, για την Ελλάδα όπου κατέπλευσε στο λιμένα του Πειραιά στις 18 Οκτωβρίου 1863 υποδεχόμενος από τον Πρόεδρο της Εθνικής Συνελεύσεως Αριστείδη Μωραϊτίνη, τους πληρεξούσιους Κανάρη και Βούλγαρη, και υπό τους χαιρετισμούς των τηλεβόλων των πυροβολείων και των ξένων πολεμικών σκαφών που ελλιμενίζονταν εκεί. Μετά την προσφώνηση του δημάρχου Πειραιώς, ο Γεώργιος, επιβιβαζόμενος σε άμαξα κατευθύνθηκε μέσω της οδού Πειραιώς στον Κεραμεικό όπου πραγματοποιήθηκε η επίσημος υποδοχή του νέου Βασιλέως κατά την οποία ο δήμαρχος της Αθήνας του προσέφερε, εις ανεγερθείσα εκεί αψίδα, το χρυσό κλειδί της Ακροπόλεως. Έπειτα μέσω των οδών Αιόλου και Ερμού κατέφθασε στο μητροπολιτικό ναό Αθηνών όπου τελέστηκε δοξολογία για την άφιξή του. Τέλος κατέληξε στα Ανάκτορα όπου από τον εξώστη του παλατιού χαιρέτησε και ευχαρίστησε τον Ελληνικό λαό υπό επευφημίες και ζητωκραυγές. Καθόλη τη διαδρομή πλήθος κόσμου είχε κατακλύσει τους δρόμους της πρωτεύουσας επιφυλάσσοντας θερμή υποδοχή στο νεαρό Βασιλιά. Όπως γράφει η εφημερίδα της εποχής «Εθνοφύλαξ»: «Ητο αληθώς μαγευτικώτατον και συγκινητικώτατον το θέαμα τούτο, όπερ αδύνατον να περιγράψη και ο γραφικώτερος κάλαμος.» Το απόγεμα και το βράδυ ο Γεώργιος με πολιτική ενδυμασία έκανε μικρό περίπατο στη νέα του πόλη.
ILLUSTRATED LONDON NEWS (21-11-1863) H άφιξη του Γεωργίου στην Αθήνα
Την επόμενη ημέρα έδινε ενώπιων της Εθνικής Συνέλευσης τον ακόλουθο όρκο: “Oμνύω εις το όνομα της ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος να προστατεύω την επικρατούσαν θρησκείαν των Ελλήνων , να διατηρώ και υπερασπίζομαι την ανεξαρτησίαν, την αυτονομίαν, και την ακεραιότητα του Ελληνικού Κράτους και να φυλάττω τους νόμους αυτού.’’
Ο ίδιος ο Βασιλεύς πολλά χρόνια αργότερα διηγείται τις πρώτες στιγμές από την υποδοχή του που είχαν μείνει βαθιά χαραγμένες στην μνήμη του: ‘‘o λαϊκός ενθουσιασμός, η πρώτη όψις των Αθηνών και ιδιαιτέρως των αρχαιολογικών μνημείων, τα τρόπαια της Εθνοφυλακής και κυρίως η ασυγκράτητος μανία τριακοσίων εφίππων αξιωματικών, οι οποιοί, με τα σπαθιά στα χέρια συνωθούντο με απερίγραπτον αταξίαν γύρω από το βασιλικό αμάξι. Όλοι προσεπάθουν με κάθε τρόπο να ιδούν ή και να συνομιλήσουν με τον νεαρόν Βασιλέα, ο οποίος όρθιος καθ’ όλην την διαδρομήν μέχρι της Μητροπόλεως, εστρέφετο δεξιά και αριστερά, διά να απαντά με χαιρετισμούς και μειδιάματα εις τας φρενιτιώδεις εκδηλώσεις του λαού.’‘
ΙLLUSTRATED LONDON NEWS (24-10-1863) O Γεώργιος στην ελληνική εκκλησία κατά την επίσκεψή του στο Λονδίνο
Τέσσερα χρόνια αργότερα κατά τη διάρκεια διπλωματικού ταξιδιού του στη Ρωσία, όπου η αδελφή του Αυτοκράτειρα Μαρία Φεοντόροβνα ήταν σύζυγος του Τσάρου Αλέξανδρου Γ΄, γνώρισε και παντρεύτηκε στις 15 Οκτωβρίου 1867 στην Αγία Πετρούπολη, τη δεκαεξάχρονη τότε Μεγάλη Δούκισσα Όλγα Κωνσταντίνοβα, ανιψιά του Τσάρου και 27η απόγονο της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας Ευφροσύνης Δούκισσας Καματερίνας (σύζυγος του Αλέξιου Γ’ της δυναστείας των Αγγέλων. Από το γάμο τους απέκτησαν οκτώ τέκνα. Τον μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ (1868) και τους πρίγκιπες Γεώργιο (1869), Αλεξάνδρα (1870), Νικόλαο (1872), Μαρία (1876), Όλγα (1880) που απεβίωσε σε έξι μήνες, Ανδρέα (1882) και Χριστόφορο (1888).
ILLUSTRATED LONDON NEWS (10-12-1863) Η εθνική φρουρά δίνει τον όρκο στο νέο Βασιλιά Γεώργιο κατά την άφιξή του στην Αθήνα
Πολλά ήταν τα γεγονότα και οι κρίσεις που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της πενηντάχρονης βασιλείας του στα οποία κατάφερε σχεδόν αλώβητος να ξεπεράσει τον κάθε σκόπελο. Ενδεικτικά να αναφέρουμε την ψήφιση του Συντάγματος του 1864 όπου καθιερώθηκε το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας, την πολιτική αστάθεια με την πρόθεσή του να εφαρμόσει την Αρχή της Δεδηλωμένης το 1874, την Κρητική επανάσταση και τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, το ακανθώδες Ανατολικό Ζήτημα, το κίνημα στο Γουδί το 1909, την απόπειρα δολοφονίας του στη Συγγρού το Φεβρουάριο του 1898, αλλά και πολλά άλλα.
ILLUSTRATED LONDON NEWS (27-06-1863) Η αποδοχή του Ελληνικού στέμματος από τον Βασιλιά της Δανίας
L’ ILLUSTRATION (11-04-1863) O νεαρός Γεώργιος ως δόκιμος του Δανικού Βασιλικού Ναυτικού κατά την εκλογή του ως Βασιλέας των Ελλήνων
Επί των ημερών του είδε την Ελλάδα να διπλασιάζεται γεωγραφικά και πληθυσμιακά με τα Επτάνησα (1864), τη Θεσσαλία και την περιοχή της Άρτας (1881) καθώς και με την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τα νησιά του Αρχιπελάγους και την Κρήτη (1912-1913). Εκείνη την κρίσιμη χρονική περίοδο του Α’ Βαλκανικού πολέμου, στις 5 Μαρτίου 1913, δολοφονείται στην παραλιακή της Θεσσαλονίκης, κοντά στο Λευκό Πύργο, καθώς επέστρεφε από τον καθιερωμένο απογεματινό περίπατό του. Τα πραγματικά αίτια που όπλισαν το χέρι του συλληφθέντος βασιλοκτόνου Αλέξανδρου Σχινά, ενός ψυχικά διαταραγμένου αναρχικού, δεν εξακριβώθηκαν ποτέ. Οι θεωρίες συνομωσίας, οι εκδοχές και οι εικασίες αποτελούν ένα σοβαρό αντικείμενο ιστορικής μελέτης.
L’ UNIVERSE ILLUSTRE (08-02-1865) H υποδοχή του Γεωργίου από τον Αρχιεπίσκοπο έξω από τη Μητρόπολη Αθηνών
Ο Βασιλεύς Γεώργιος Α’ υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς στην Ελλάδα. Στα πενήντα χρόνια παραμονής του στο θρόνο συμμετείχε ως κεντρικός άξονας του πολιτειακού συστήματος, τόσο σε θέματα που αφορούσαν την εσωτερική κατάσταση της χώρας όσο και σε ζητήματα που σχετίζονταν με την εκπλήρωση των εθνικών πόθων, την επέκταση των ελληνικών συνόρων και τη θέση του νεοσύστατου κράτους σε ένα εξωτερικό περιβάλλον που επηρεαζόταν από την επικρατούσα ρευστότητα στην ευρύτερη περιοχή λόγω της επικείμενης κατάρρευσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Προσαρμόστηκε γρήγορα στην ελληνική πραγματικότητα διατηρώντας ανοιχτές γραμμές με το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού κόσμου. Διαλλακτικός, ψύχραιμος αλλά απλός και λιτός έχαιρε μεγάλων συμπαθειών, ουδέποτε φανάτισε το λαό υπέρ ή εναντίον του με αποτέλεσμα να χαίρει το σεβασμό και την αγάπη του. Εξάλλου το σύνθημά του ήταν «ΙΣΧΥΣ ΜΟΥ Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ»
Υ.Γ. Oι γκραβούρες και το σπάνιο ιστορικό υλικό είναι από την ιδιωτική συλλογή του κυρίου Καστρινάκη. Τον ευχαρισούμε πολύ που μας επέτρεψε να το παρουσιάσουμε. The Royal Chronicles.
Share On Facebook
Tweet It
