Στο τέταρτο αφιέρωμα των βασιλικών γάμων, από τα έξι που θα παρουσιάσουμε, θα αναφερθούμε στους γάμους του βασιλιά Γεωργίου Β′ και της Ελισάβετ, πριγκίπισσας της Ρουμανίας, που έλαβαν χώρα στο Βουκουρέστι στις 27 Φεβρουαρίου 1921 (ν.ημερ).
Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος
Την Ελισάβετ γνώρισε ο Γεώργιος Β′, διάδοχος ακόμη, το 1913 κατά την διάσκεψη του Βουκουρεστίου που πραγματοποιήθηκε μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων. Ο γάμος αυτός ήταν και επιθυμία του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος πίστευε πως οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδος-Ρουμανίας θα καθίσταντο πιο ισχυρές με την τέλεση αυτού του γάμου. Η καθυστέρηση της πραγματοποίησης του ωφείλετο στην αναποφασιστικότητα της πριγκίπισσας Ελισάβετ. Κόρη του βασιλιά Φερδινάνδου Α′ και της βασίλισσας Μαρίας της Ρουμανίας, η Ελισάβετ ήταν όμορφη, νέα και πριγκίπισσα μιας χώρας όπου κατοικούσαν πολλοί Έλληνες και απ′ όπου επανειλημμένα είχαν εξαπολυθεί εναντίον μας απαιτήσεις περί μειονοτήτων. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, αφού και η πριγκίπισσα Ελένη, η μεγαλύτερη από τις κόρες τους βασιλιά Κωνσταντίνου Α′ και της Σοφίας, θα παντρευόταν, σχεδόν ταυτόχρονα, (μεσολάβησαν μόνο έντεκα ημέρες από τους γάμους του Γεωργίου και της Ελισάβετ), τον διάδοχο Κάρολο της Ρουμανίας, που είχε γνωρίσει την εποχή της πρώτης εξορίας της ελληνικής βασιλικής οικογένειας.
Ο Γεώργιος ξεκίνησε στις 19 Δεκεμβρίου 1920, για το Βουκουρέστι, ενώ ο λαός πανηγύριζε ακόμα την επιστροφή στην Ελλάδα του βασιλιά Κωνσταντίνου και της βασιλικής οικογένειας. Η υποδοχή που επιφύλαξαν στον διάδοχο οι Ρουμάνοι βασιλείς και ο λαός, την ημέρα των Χριστουγέννων, ήταν μεγαλειώδης. Την προηγούμενη μέρα, είχε φτάσει, εδώ στην Ελλάδα, ο διάδοχος Κάρολος της Ρουμανίας, μνηστήρας της Ελένης.
Οι γάμοι, τόσο του Γεωργίου, όσο και της Ελένης, δεν έγιναν αμέσως, λόγω του πένθους για τον πρόσφατο θάνατο του Αλέξανδρου. Ο πόλεμος, που μόλις είχε τελειώσει για τον υπόλοιπο κόσμο και που συνεχιζόταν, στην Μικρά Ασία, για την Ελλάδα, δεν επέτρεπε την προπαρασκευή λαμπρών τελετών ούτε για τους γάμους της Ελένης που θα γίνονταν εδώ στην Ελλάδα, ούτε για την υποδοχή του Γεωργίου, που θα ερχόταν νυμφευμένος από το Βουκουρέστι. Ήταν οι πιο λιτοί γάμοι, αν εξαιρέσουμε τον μοργανατικό γάμου του Αλέξανδρου με την Ασπασία Μάνου.
Ακόμη και η βουλή έλαβε την απόφαση να υποβληθεί στα έξοδα του Κράτους, συγχαρητήριο τηλεγράφημα, στις 26 Φεβρουαρίου 1921, παραμονή των γάμων του Γεωργίου και της Ελισάβετ. «Κύριοι πληρεξούσιοι – είπε ο Δημ. Γούναρης – Ο διάδοχος του Ελληνικού θρόνου τελεί εν Βουκουρεστίω τους γάμους του μετά της Α.Β.Υ. της πριγκιπίσσης Ελισάβετ τηε Ρουμανίας. Το ευτυχές γεγονός, το οποίον πάσα ελληνική καρδία, βαθέως αισθάνεται, πρέπει βεβαίως να χαιρετισθή και υπό της Εθνικής Συνελεύσεως και ενταύθα και σι αποστολής τηλεγραφήματος συγχαρητηρίου». Ακολούθησαν χαμηλόφωνες συζητήσεις και τέλος: «Πρόεδρος: Η απόφασις είναι ομόθυμος.»
Οι Γάμοι…
Βαρύς ήταν ο χειμώνας, ακόμα και για την Ρουμανία, Εν τούτοις, η ρουμανική πρωτεύουσα, με τις φιλότιμες προσπάθειες της Αυλής και των Αρχών, είχε πάρει εορταστική όψη. Ελληνικές και Ρουμάνικες σημαίες κυμάτιζαν σε ιστούς, ενωμένες με γιρλάντα από μύρτα και σε όλο το μήκος της διαδρομής, από τα ανάκτορα και μέχρι τον Μητροπολιτικό ναό, είχαν ανεγερθεί αψίδες.
Το επίσημο τριήμερο των πριγκιπικών γάμων άρχισε το Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 1921, με επιβλητική συναυλία στην μεγαλοπρεπή αίθουσα του μεγάρου «Αθήναιον», που είχε διακοσμηθεί με σημαίες, θυρεούς και στέμματα. Η αίθουσα αυτή ήταν κυκλική, και τα θεωρεία της με τις μεγαλοπρεπής στολές των αξιωματικών και τα παράσημα των πολιτικών, παρουσίαζαν ένα μοναδικό θέαμα.
Στις 9:00 μ.μ. ακριβώς, προσήλθε το βασιλικό ζεύγος της Ρουμανίας και η εκατονταμελής ορχήστρα ανέκρουε τον ρουμανικό ύμνο. Αμέσως μετά προσήλθαν ο διάδοχος Γεώργιος με την πριγκίπισσα Ελισάβετ, ακολουθούμενοι από τον διάδοχο του Ισπανικού θρόνου, ενώ η ορχήστρα ανέκρουε τον Εθνικό μας ύμνο. Μετά την συναυλία, δόθηκε στα ανάκτορα επίσημη δεξίωση.
Η Κυριακή, 27 Φεβρουαρίου, ξημέρωσε με κανονιοβολισμούς και χαρμόσυνες καμπάνες, ενώ πολυπληθή συνεργεία προσπαθούσαν να απομακρύνουν και τα τελευταία ίχνη χιονιού από την λεωφόρο Γινάλια Βιντόρια. Στις 11 π.μ. στη μεγάλη αίθουσα της βιβλιοθήκης των κεντρικών ανακτόρων έγινε η σύντομη τελετή του πολιτικού γάμου και αμέσως μετά ξεκίνησε η μεγαλοπρεπής πομπή προς τον Μητροπολιτικό ναό. Οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν: «Επήλθεν επί μακράν σειράν ετών τοιαύτη επιμηξία μεταξύ των δύο λαών, ώστε σήμερον το γεγονός της στενής συγγένειας των δύο βασιλικών οίκων να φαίνεται ως το φυσικότερον των γεγονότων. Η ιστορία ομιλεί σαφώς επί του σημείου τούτου.»
Εκατοντάδες χιλιάδες Ρουμάνοι από το Βουκουρέστι και τις επαρχίες, παρά το δρυμύτατο ψύχος, ξεσπούσαν σε ζητωκραυγές, καθώς περνούσαν οι πολυτελείς άμαξες. Στην πρώτη επέβαινε ο Φερδινάνδος και η Ελισάβετ. Στην δεύτερη, η βασίλισσα της Ρουμανίας Μαρία και ο διάδοχος Γεώργιος. Ακολούθησε η άμαξα με τον πρίγκιπα Νικόλαο της Ελλάδας και την πριγκίπισσα Μαριάννα της Ρουμανίας. Ατελείωτη η σειρά των αμαξών με τους άλλους υψηλούς προσκεκλημένους και τους ρουμάνους αυλικούς. Δυστυχώς οι γονείς του Γεωργίου, Κωνσταντίνος και Σοφία, δεν μπόρεσαν να παραστούν στους γάμους του διαδόχου για πολιτικούς λόγους. Το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος εκπροσώπησε ο αδερφός του Κωνσταντίνου, πρίγκιπας Νικόλαος, συνοδευόμενος από την σύζυγο του, την μεγάλη δούκισσα Ελένη της Ρωσίας.
Παρατεταγμένοι στην είσοδο του ναού περίμεναν ο Μητροπολίτης, όλοι αρχιερείς της Ρουμανίας καθώς και ο προϊστάμενος της ελληνικής εκκλησίας Βουκουρεστίου αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ευαγγελίδης. Σύμφωνα με την ρουμανική παράδοση, πριν αρχίσει το μυστήριο, η Ελισάβετ συνοδευόμενη από την μητέρα της, εισήλθε στον ναό και προσκύνησε τα εικονίσματα. Παράνυμφοι, στο μυστήριο που ακολούθησε, ήταν ο πρίγκιπας Νικόλαος και η πριγκίπισσα Μαριάννα.
Στο επίσημο γεύμα που πραγματοποιήθηκε μετά την τέλεση του γάμου, ο βασιλιάς Φερδινάνδος της Ρουμανίας εκδήλωσε την χαρά του για τους γάμους και εξέφρασε την πεποίθηση πως μέσω αυτών θα συνδεθούν στενότερα οι δύο χώρες. Απευθυνόμενος προς τον διάδοχο της Ελλάδος είπε: «Και συ αγαπητέ Γεώργιε, έσο ευτυχής μετά της συζύγου σου. Αν δε οι προσφιλείς γονείς σου δεν ηδυνήθησαν να παραστούν εις τους γάμους σου, αι ευχαί των ραίνουν τους στεφάνους, οι οποίοι σε ήνωσαν μετά της προσφιλούς θυγατρός μου».
Ποτέ άλλοτε δεν έγιναν λαμπρότερες δεξιώσεις στην ρουμανική αυλή, όσο εκείνες προς τιμήν των νεονύμφων. Ακόμη και τα δώρα που προσφέρθηκαν ήταν πολυάριθμα και πολυτελή όσο ποτέ άλλοτε σε πριγκιπικό γάμο. Η πόλη του Βουκουρεστίου προσέφεραν ένα αυτοκίνητο «Κάντιλακ». Οι στρατιωτικοί προσέφεραν μια χρυσή αιγκρέττα με μπριγιάν των 32 καρατίων, καθώς και ένα ζευγάρι σκουλαρίκια επίσης με μπριγιάν. Μεταξύ των άλλων δώρων, δώδεκα ίππους που άνηκαν στον τσάρο της Ρωσίας» Ο τσάρος της Ρωσίας είχε εκτελεσθεί πριν λίγα χρόνια από τους Μπολσεβίκους, αλλά προφανώς τα άλογα του είχαν καλύτερη τύχη).
Αμέτρητοι ήταν και οι πολύτιμοι τάπητες, δώρα διαφόρων ρουμανικών πόλεων, καθώς και τα εικονίσματα που δώρησαν οι αρχιερείς. Και ενώ η μικρή πόλη Γκάλτζ προσέφερε ένα μπριγιάν αξίας 200.000 λέϊ, ο Δήμος Αθηναίων, μέσω του πρέσβη της Ελλάδος, περιορίστηκε σε ένα κάνιστρο με άνθη. Ευτυχώς οι οικονομίες του Δήμου δεν έφτασαν μέχρις το σημείο να μην σταλούν, έστω, συγχαρητήρια τηλεγραφήματα, και έτσι στάλθηκαν δυο, ένα προς το διαδοχικό ζεύγος και ένα προς το βασιλικό ζεύγος της Ρουμανίας.
«Προς τας Α.Α.Β.Β.Υ.Υ. τον Διάδοχον του Ελληνικό Θρόνου Γεώργιον και την Πριγκίπισσα Ελισάβετ της Ρουμανίας – Βουκουρέστιον.
Ο Δήμος και η πόλις των Αθηνών ραίνουν με τα ευωδέστερα αττικά άνθη τους Δυο Βασιλικούς Βλαστούς, τους οποίους ενώνει ο υμέναιος υπό τας ευχάς των δυο λαών. Ο Θεός και η αγάπη μας ας ανοίξουν εις Σας τον γλυκύτερον δρόμον ολβίου ζωής. Ο Δήμαρχος Αθηναίων Γεώργιος Τσόχας.»
Το δεύτερο, προς τους Ρουμάνους βασιλείς έλεγε:
«Ο Δήμος Αθηναίων σπεύδει να υποβάλη εις τας Υμετέρας Μεγαλειότητας τα εγκαρδιώτερα συγχαρητήρια επί τη τελετή των γάμων της Α.Β.Υ. της λατρευτής Υμών θυγατρός Πριγκιπίσσης Ελισάβετ μετά του λαοφίλτατου Διαδόχου του Ελληνικού Θρόνου Βασιλόπαιδος Γεωργίου.»
Την επόμενη ημέρα έφτασε στην Αθήνα η απάντηση του Φερδινάνδου:
«Εξ όλης καρδίας ευχαριστώ υμάς δια τας ωραίας ευχάς, ας η πόλις των Αθηνών προσφέρει εις εμέ και την βασίλισσαν επί τοις γάμοις του Διαδόχου μετά της θυγατρός μου Ελισάβετ. Συναισθανόμεθα βαθύτατα την έκφρασιν ταύτην της χαράς ερχομένης εκ της νέας πατρίδος της. Φερδινάνδος – Βασιλεύς.»
Οικονομίες…
Η Αθήνα έκανε ότι μπορούσε για να υποδεχθεί κάπως αξιοπρεπώς το διαδοχικό ζεύγος και, συγχρόνως, να εορτάσει με σχετική ευπρέπεια τους γάμους του Καρόλου με την πριγκίπισσα Ελένη. Δεν ήταν και τόσο εύκολο εγχείρημα. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν εννοούσε, κατά τις κρίσιμες εκείνες για το έθνος ώρες, να ξοδεφθούν κρατικά χρήματα. Αλλά ούτε και ο δήμος της πρωτεύουσας μπορούσε να δαπανήσει περισσότερες από διακόσιες χιλιάδες δραχμές, που για αυτές, ο δήμαρχος Τσόχας, υποχρεώθηκε να δώσει λεπτομερής απολογισμό. Με τις διακόσιες χιλιάδες αυτές, διακοσμήθηκε η Αθήνα και αγοράστηκαν και μικρά δώρα για την βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας, καθώς και για τους νεόνυμφους.
Το διαδοχικό ζεύγος και η βασίλισσα Μαρία έφυγαν σιδηροδρομικώς από το Βουκουρέστι και στην Κωστάντζα επιβιβάστηκαν στο ρουμάνικο ατμόπλοιο «Βασιλεύς Κάρολος», που μέχρι την Κωνσταντινούπολη συνοδευόταν τιμητικώς από το ελληνικό αντιτορπιλικό «Ιέραξ». Από την Κωνσταντινούπολη μέχρι τον Πειραιά την συνοδεία ανέλαβε το άλλο ένδοξο αντιτορπιλικό «Πάνθηρ». Νευρικότητα υπήρχε μεταξύ των στρατιωτικών παρατάξεων και αγημάτων εκείνο το πρωί της Τετάρτης, 09 Μαρτίου 1921. Ενθουσιασμός μεγάλος από το συγκεντρωμένο πλήθος που είχε κατακλύσει τους δρόμους των Αθηνών και του Πειραιά, απ′ όπου θα περνούσε η πομπή με τους βασιλείς μας και το ζεύγος των νεονύμφων.
Οι βασιλείς Κωνσταντίνος Α′ και Σοφία, ο διάδοχος Γεώργιος με την Ελισάβετ και οι πριγκίπισσες Ειρήνη και Ελένη.
Είχε περάσει, ήδη, το μεσημέρι όταν σμήνος ελληνικών αεροπλάνων, που απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο του Ελληνικού, έδωσε στα πλήθη την είδηση ότι πλησίαζε το πλοίο με το διαδοχικό ζεύγος. Στις 14:45, σαλπιγκτές ανήγγειλαν ότι, με την ειδική αμαξοστοιχία, έφθασαν στον Πειραιά και κατευθύνθηκαν στην αποβάθρα των Αλών, τα μέλη της ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Εν τω μεταξύ, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος έσπευδε στις Φλέβες με το «Αβέρωφ» για να συναντήσει το ρουμανικό πλοίο.
Στις 15:15, τα πυροβολεία της Καστέλλας χαιρέτησαν την διέλευση του «Αβέρωφ» και των άλλων πλοίων. Λίγα λεπτά αργότερα, κάτω από κωδωνοκρουσίες των ναών του Πειραιά και τις επευφημίες χιλιάδων λαού, η βασίλισσα Σοφία και η βασιλομήτωρ Όλγα αγκάλιαζαν του νεόνυμφους.
Στις 4 το απόγευμα, περίπου, τα πυροβολεία των Αθηνών ανήγγειλαν την άφιξη, στον σιδηροδρομικό σταθμό Ομόνοιας, της βασιλικής αμαξοστοιχίας. Τους υποδέχθηκε ο δήμαρχος, με την προσφώνηση: «Υψηλότατε, Υψηλοτάτη. Η πρωτεύουσα του ελληνισμού χαίρει σήμερον την γλυκετέραν της χαράν υποδεχόμενη, δι εμού, το ζεύγος των Εθνικών Νεονύμφων. Και ο Δήμος Αθηναίων λογίζεται τρισευτυχής δεξιούμενος τους διαδόχους του αρραγούς Θρόνου του Κωνσταντίνου και της Σοφίας….Καλώς ήλθατε! Ευτυχείτε!»
Ήταν δύσκολοι οι καιροί. Το δείπνο που δόθηκε στα ανάκτορα είχε επίσημο χαρακτήρα, αλλά πολύ λίγους προσκεκλημένους. Εξ′ άλλου, εορτές της υποδοχής των νεονύμφων έπρεπε, χάριν οικονομίας, να συγχωνευθούν με τις εορτές των γάμων της πριγκίπισσας Ελένης και του Ρουμάνου διαδόχου Καρόλου.
Ήταν δύσκολοι οι καιροί και δύσκολα στερέωναν τα λαϊκά φρονήματα, οι θρόνοι και οι βασιλικές οικογένειες. Δεκαεννέα μήνες αργότερα, το ζευγάρι θα ανέβαινε στο θρόνο της Ελλάδας. Όχι για πολύ όμως. Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Γεωργίου Β′ κράτησε 15 μήνες. Από τις 27 Σεπτεμβρίου 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την παραίτηση του πατέρα του Κωνσταντίνου Α’, μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου 1923, όταν η επαναστατική επιτροπή αξίωσε την απομάκρυνση του Γεωργίου και την εξορία του.
Όταν μετά από χρόνια, το 1935, ο Γεώργιος κλήθηκε για δεύτερη φορά στον θρόνο της Ελλάδος, ήταν, ήδη, από καιρό διαζευγμένος. Στα δώδεκα περίπου χρόνια της εξορία από το 1923 έως το 1935, ο Γεώργιος, περνούσε μεγάλο διάστημα στην Αγγλία. Έτσι, το ζευγάρι αποξενώθηκε σταδιακά, κάτι που οδήγησε στο διαζύγιό τους τον Ιούλιο του 1935.
* Δείτε ΕΔΩ το τρίτο μέρος του αφιερώματος στους Βασιλικούς Γάμους στην Ελλάδα!
♦ Απαγορεύεται ρητά η αντιγραφή του παρόντος άρθρου ολόκληρου ή μέρους αυτού καθώς και η αναδημοσίευση του με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσον!
Share On Facebook
Tweet It
